Ο κρυμμένος Σταλινισμός του Αντισταλινισμού

Ο Σταλινικός τρόμος του 1930 ήταν ανθρωπιστικός.H προσκόλληση του σε ένα «ανθρωπιστικό» πυρήνα δεν ήταν αυτό που περιόρισε τον τρόμο ,αντιθέτως ήταν αυτό που τον διατήρησε.σ.214

Οι κοινότοπες κατηγορίες κατά του Στάλιν πρυοποθέτουν δυο προυποθέσεις:(1) ηταν ενας κυνικός που γνωριζε πολύ καλα που προχωρούσαν τα πραγματα (δηλαδή οτι οι κατηγορούμενοι στις δίκες παρωδίες ήταν πραγματικά αθώοι) και (2) ότι έκανε ήταν κάτω από τον απόλυτο έλεγχο του.Κι’όμως αρχεία τα οποία έγιναν διαθέσιμα προσφατα,δείχνουν την ακριβώς αντίθετη κατέυθυνση. σ.226

S.Zizek “Stalinism Revisited” στο “In defence of lost causes”

Τελικά η ανάλυση του ΚΚΕ για τις αλλαγές του 89 και την ιστορία του υπαρκτού δεν ήταν αποκαλυπτική για τις ιδεολογικές συντεταγμένες του κόμματος αυτού,αλλα για ένα τόξο πολιτικών δυνάμεων που ετερόκλητα σωρεύονται πίσω από την πλατφόρμα ενός «αντισταλινισμού».Δυστυχώς δεν λείπουν από το χώρο αυτό αυθεντικές αριστερές δυνάμεις.

Ποιο είναι ακριβώς το θέμα

1.-Το ΚΚΕ αναλύοντας όχι τον Στάλιν,αλλά τις αλλαγές του 89,καταλήγει σε μια πολιτική εκτίμηση,σύμφωνα με την οποία,η ρίζα των αλλαγών αυτών ευρίσκεται η αλλαγή πολιτικής που συμβολικα και ιστορικά συμπίπτει με την καθαίρεση του Σταλιν.Για όποιον καλόπιστο αναγνώστη το ΚΚΕ δεν κάνει καμιά βουτιά στο παρελθον,για να ανασύρει ένα ιστορικό ζήτημα,αλλά στην ανάλυση του ο Στάλιν παίζει κεντρικό ρόλο σε σχέση για τα μετά 30 έτη αποτελέσματα.Από ότι φαίνεται ενω δεν αναδικνύει σε βάθος τα πραγματικά γεγονότα των δικών ,εξοριών,βιαιοτήτων, δεν τα δικαιολογεί ,αλλα τα εντάσει σε μια πολιτική προβληματική.

Κατα την γνώμη μας το ΚΚΕ ,παρουσιάζει μια λογικοφανή εκδοχή η οποία όμως χάνει κύρος απο την ατελέστατη αυτοκριτική του κατα την περίοδο Γκορμπατσώφ.Το ΚΚΕ έχοντας «εργολαβικά» αναλάβει την υπερασπιση του ΚΚΣΕ,δεκάδες χρόνια, δεν παρουσιάζει καμία πειστική εξήγηση για την ύστερη απόσταση του,και επομένως δεν μπορεί ευκολα να μας πείσει για μια κριτική στάση σε όλη την περίοδο που αναλύει.Το ΚΚΕ δεν μπορεί ηθικά να κατηγορηθεί για συμπορευση με το ΚΚΣΕ από κανένα μέχρι το 89,αλλά η μανιχαική συμπεριφορά του προς τον Γκορμπατσωφ είναι απόλυτα αιωρούμενη.

2.-Η πολιτική όμως κρίση του ΚΚΕ για τον Στάλιν,δημιουργεί ένα ανακλαστικό «αντισταλινισμού» το οποίο παίρνει την εξής μοφή.

«Σε ένα μαρξιστικό επαναστατικό κόμμα,ένας αδίστακτος τύπος ονόματι Ιωσηφ,αναλαμβάνει την εξουσία ,και συνειδητά ως πολιτική πλατφόρμα δημιουργει ένα τερατώδες κράτος, το οποίο φυλακίζει σκοτώνει αντιπάλους,σε αντίθεση με τις προφανείς ιδεολογικές και καταστατικές συντεταγμένες».Στην πιο πολιτική του έκφραση το θεώρημα υιοθετεί απολύτως την εκδοχή Τρότσκι ,(δηλαδή την λανθασμένη επιλογή σοσιαλισμός σε μια χώρα) όπου εκεί βέβαια όμως δεν μπορεί να αποδεχθεί λογικά όλο το εύρος των αγριοτήτων.

Καταλογίζεται δηλαδή στο ΚΚΕ,η ανευ όρων υιθέτηση αυτής της πλατφόρμας,και αυτονόητα καταχωρείται ως σταλινικό.

Με απλά λογια το ΚΚΕ ,χρησιμοποιεί την έννοια «Στάλιν» ως κεντρικό εργαλείο για μια εξήγηση της ιστορίας του υπαρκτού και οι αντίπαλοι διαστέλουν τον Σταλιν ως «Σταλινισμό» ,αυτόματα δε χρεώνουν και το ΚΚΕ για όλα, έως και για τις δίκες της Μόσχας.Για να το πούμε απλά, αναλύουμε ένα αγώνα ποδοσφαίρου με διαιτησία για κλάματα,το ΚΚΕ έχει να πει διάφορα για τον διαιτητή με πολλές δικαιολογίες και οι αντίπαλοι του του χρεώνουν όλη την «παράγκα».Οι αντισταλινικοί είναι off side.

Ακόμη οι αντισταλινικοί,διαπράττουν και ένα άλλο σφάλμα.Αποδέχονται από την ανάποδη την βεντάλια επιχειρημάτων που αναφέρονται στον αυταρχισμό του προσώπου.Ως εάν με ένα άλλο πρόσωπο ,ηπιότερων ή διαλλακτικώτερων προδιαγραφων.κάτι θα είχε αλλάξει.Δηλαδή μια απόδοχή του στερεότυπου της κατασκευασμένης απόλυτης δικτατορίας,στην οποία τελικά δεν αντιπροσωπεύονται πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις και όλα ανάγονται σε προσωπικές διαμάχες.

Προφανώς ως ιστολόγοι δεν μπορούμε να προσφέρουμε μια πλήρη ανάλυση του τι και πως.

Θα βασιστούμε όμως σε δύο κείμενα που τροφοδοτούν ερωτήματα,και διερύνουν την συζήτηση.

Στο τελευταίο βιβλίο του ο Zizek αφιερώνει ένα ολόκληρο κεφάλαιο με τον τίτλο Stalin revisited όπου με τον δικό του παλινδρομικό τρόπο ,προσπαθεί να οριοθετήσει το θέμα γύρω από τα εξής ερωτήματα.

-Μήπως τελικα η περίοδος Στάλιν δεν είναι μια ακραία εκδοχή ενος ανθρωπιστικού ορθολογικού «κονστρουβιστικού» προγράμματος,η τραγωδία της δεν σηματοδοτεί παρά την ανεπάρκεια ολόκληρου του διαφωτιστικού οικοδόμηματος;
-Πως είναι δυνατόν να κατηγορηθεί ο Στάλιν,όταν όλα τα στοιχεία απόδεικνύουν ότι εντός του πλαίσιου αρχων,προυποθέσεων,πληροφοριών της ΕΣΣΔ, έχει δίκιο;Μήπως τελικά είναι και αυτός θυμα θύτης ενος ιδεολογικοκοινωνικού παραδείγματος,εντός του οποίου οι αποφάσεις του έχουν έρμα;
-Μήπως τελικά υπερτιμάται ο Στάλιν ως κεντρική φιγούρα (προσκομίζονται και στοιχεία) και πρόκειται για συστημικό λάθος με σωρεία φυσικών και ηθικών αυτουργών;Μήπως δηλαδή ο Στάλιν είναι καραμέλα;

Ενα αλλο κείμενο που τροφδοτεί σκέψεις είναι «Τα φαντασματα του Μαρξ» του Derridas.

Εκεί διατυπώνεται ανοικτά η υπόθεση εργασίας ότι τα πάντα οργανώνονται από ένα συγκεκριμμένο Μαρξισμό (ως γνωστόν ο Ντεριντα κινείται διανούμενος στην ύπαρξη Μαρξισμών) και άρα μπορούμε να αποτιμήσουμε αυτόν το σώμα σκέψης ως τερατογέννησης.Στον τόμο δε Ghostly Demarcations:a symposium on Derrida’s spectres on Marx,το θέμα αναλύεται διεξοδικά.

Το τι έγινε από το 17 ως το 89 στην ΕΣΣΔ δεν είναι απλό.

Το ΚΚΕ κάνει λάθος που το ξεπερνάει με 20 χρόνια καθυστέρηση,αλλα και οι ενδοαριστεροί αντίμαχοι του κάνουν ένα μεγαλύτερο.Τροφοδοτουν μια γενικευμένη αντισταλινολογία που δεν οδηγεί πουθενά.

Κλικ στον τίτλο η απόφαση του ΚΚΕ