Κρατισμός εναντίον Κοινωνικού Κράτους ή γιατί παραδόξως το ΚΚΕ είναι πιο αντικρατικιστικό κόμμα από Πασοκ,Συριζα

Στις παράπλευρες αναρτήσεις έχουμε δημοσιεύσει κείμενα προερχόμενα από την Αριστερά όπου υπογραμμίζεται με επίταση ,να υπάρξει απόσταση από πρακτικές και ιδεολογικές αναφορές εκτός κράτους.Στο κείμενο του S.Critchley ο μεταφραστής καθηγητής Μπουντουρίδης (που μας εφοδιάζει μεταφράσεις των πιο σύγχρονων παρεμβάσεων της αριστερής διανόησης) υπογραμμίζει με δικιά του πρωτοβουλία ,τις αναφορές για την ανάγκη ανάπτυξης πτωτοβουλιών εκτός κράτους,στην δε Εποχή ένας άλλος ακαδημαικός ο Γ.Σταθάκης (πρώην πρόεδρος του ΔΣ της Αυγής ) και ηγετικό στέλεχος του Συν,προχωρά παραπάνω και προβαίνει σε μια ρητή αποκύρηξη του «κρατισμού» και αντιπτοβάλλει τις αυτοδιαχειριστικές καταβολές της αριστεράς.

Για ένα ιστολόγιο που έχει το συνθετικό Liberal,κάτι τέτοια μας ενθουσιάζουν και γι’αυτό δεν παύουμε να τα αναδεικνύουμε ,σε κάθε ευκαιρεία.Παρά ταύτα αναρωτιόμαστε τι έπιασε στα μέσα της κρίσης τους αριστερούς διανοούμενους ή φούρια να αποκυρήξουν τους «κρατισμούς»,και τους αναδεικνύουν με τόση επίταση;

Η απάντηση είναι ότι ο κρατισμός είναι ενδημική ασθένεια της κεντροαριστεράς,και της εκτός ΚΚΕ mainstream αριστεράς,και με αυτήν την έννοια, οι σχετικές αποκυρήξεις γίνονται ακριβώς για να την εξορκίσουν.Και οι δύο εκκλήσεις γίνονται κοιτώντας εντός της αριστεράς και όχι εκτός.Δηλαδή δεν έχουμε μια ριζική κριτική αλα Μαρξ του κράτους ως «σε τελευταία ανάλυση» οργανωτή μιας συναίνεσης ή επιβολής μιας τάξεως,αλλά μιας κριτικής για το ίδιο το περιεχόμενο των αιτημάτων της αριστεράς.Με αυτόν τον αριστερό κρατισμό ασχολούμαστε.

Υποστηρίζουμε ότι ο ενδημικός «κρατισμός» των Συριζα ,Πασοκ έχει θεμελιακά ιδεολογικά και κοινωνιολογικά χαρακτηριστικά,και αντιθέτως με την πρόχειρη κοινή πρόσληψη το ΚΚΕ είναι σαφώς ένα ιδιόρρυθμο «αντικρατικιστικό» κόμμα,και πάντως πολύ λιγώτερο από τα προηγούμενα.

Ας αναλύσουμε τους όρους του προβλήματος

Ο αριστερός κρατισμός συνίσταται

Σε μια αυτοματοποιημένη κοινωνική στάση,μια αδρανή ροπή να αναζητιώνται λύσεις όλων των προβλημάτων όχι μόνο εντός κράτους,αλλά με την χρήση εκείνων των «σκληρών» λειτουργιών του κράτους που συγκροτούν την βαθύτερη υπόσταση του.Και οι λειτουργίες αυτές έχουν τα χαρακτηριστικά της απρουπόθετης άμεσης κρατικής δράσης,και της αξιολογικής τεκμηρίωσης εκτός τεχνικής αλλά εντός της πολιτικής αντζέντας.

Την προνομιακή χρήση προνοιών του κράτους από ομάδες συμφερόντων που έχουν ειδικές οργανικές σχέση με αυτό, σε σχέση με το υπόλειπο πληθυσμό.

Την επίκληση ευρύτερων κοινωνικών αιτημάτων από ειδικές ομάδες που εξισώνουν αξιακά τα ατομικά τους αιτήματα με το «βάθος» ευρύτερων αιτημάτων,με την απαίτηση όλα αυτά (τα δικά τους αιτήματα) να υλοποιηθούν η να ρυθμισθούν ή να βελτιοποιηθούν ως υπέρτατη κρατική ρύθμιση, με την επίκληση των απόλυτων και αδιαμφισβήτων κρατικών εξουσιών.

Την αναζήτηση της κρατικής παρέμβασης για την ικανοποίηση στοιχειωδών αιτημάτων ,χωρίς να εξαντληθουν τα όρια των κοινωνικών πρωτοβουλιών ,διαδράσεων και δράσεων και συναινέσεων που θα μπορούσαν να ικανοποιήσουν τα στοιχειώδη αυτά αιτήματα

Την αυτονόητη ,άρρητη υπόθεση της μη κρατικής χρεοκωπείας που λειτουργεί ως μοχλός απομύζησης φορολογικών εσόδων

Την ατροφία της διερεύνησης για κάθε μη κρατικό εγχειρήμα πολλαπλότητας ,καινοφάνειας,αυτοδιαχείρισης κλπ που όμως κινείται εντός ανταγωνισμού άμιλας αποτίμησης αποτελεσμάτων και λογοδοσίας.

Ο κρατισμός δεν είναι στενά πελατειακός,με την έννοια του Νεοελληνικού σχήματος,είναι ευρύτερα ιδεολογικό φαινόμενο ,που διαποτίζει όλη την κοινωνία,και αναπτύσεται ακριβώς λόγω της καχεξίας δομών και λειτουργειών της κοινωνίας πολιτών.Το πελατειακό σύστημα είναι μια μορφή κρατισμού,και μάλιστα αναφέρεται σε πιο αδύναμα στρώματα της ελληνικής κοινωνίας.

Κρατισμός δεν είναι η απαίτηση για ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα,κρατισμός δεν είναι η απαίτηση για δημόσιο σύστημα υγείας,δημόσια παιδεία,ελάχιστη ανεργία,ελεύθερο χρόνο κλπ.Ολα αυτά είναι αιτήματα που το κράτος καλείται να διασφαλίσει .Κρατισμός είναι η χρήση όλων αυτών και άλλων αιτημάτων για την ικανοποίηση μερικών ή ειδικών συμφερόντων που αναφέρονται ή εμπνέονται από το πλέγμα των ιδεών της αριστεράς ή κεντροαριστεράς..
Ας δούμε όμως μερικά εξώφθαλμα παραδείγματα κρατισμού

Ολυμπιακή

Η επίκληση του αυτονόητου δικαιώματος αεροπορικής κάλυψης των άγονων γραμμών,γενικεύεται και μετατρέπεται σε υποχρέωση λειτουργίας μιας κρατικής υπηρεσίας στην μορφή μιας εταιρείας με ελλείμματα.

ΔΕΗ

Η επίκληση του φθηνού ρεύματος,αποκρύπτει την απαίτηση για μια ΔΕΗ ως αξιόπιστος παραγωγού ρεύματος με άριστη χρήση των συντελεστών παραγωγής,και την δεδομένη υποχρεωση του κράτους να επιδοτήσει το ρεύμα για όσους συμπολίτες αδυνατουν να καταβάλουν την τελική τιμή.Η ΔΕΗ πρεπει να κριθεί αν παράγει ρεύμα με το λιγώτερο οικονομικό και περιβαντικό κόστος και όχι σε ποια τιμή το πουλάει.

ΜΚΟ

Η επιμόλυνση του θεσμού των ΜΚΟ,μέσω της υπερβάλουσας και δυσανάλογης κρατικής επιχορήγησης,που τις καθιστά άτυπες κρατικές δομες,με αδιαφανή κίνητρα

Τοπικη Αυτοδιοίκηση

Η απουσία οποιασδήποτε αποτίμησης τεχνικών παροχών της αυτοδιοίκησης ,(πχ αποκομιδή σκουπιδιών) με όρους οικονομίας,και τελικά η διαιώνιση απαρχαιομένων μορφων λειτουργίας,με το πρόσχημα την λεγόμενη πολιτική αξιολόγηση (αλλαγή Δημάρχου) που είναι τελικά άνευ σημασίας για τον χρήστη και χρηματοδότη των υπηρεσιών αυτών

Σε όλες τις περιπτώσεις η κρατικιστική λογική,αντιδιαστέλλεται αυτομάτως μια μια λογική ιδιωτικού φορέα,ενω απουσιάζουν έστω και ως προτάσεις συζήτησης εταιρικές καινοφανείς μορφές αυτοδιαχείρισης (πολυμετοχικότητα της ΔΕΗ από τους καταναλωτές,αυτοδιοικούμενη Ολυμπιακή κλπ),και το ευρύτερο κοινωνικό όφελος γίνεται επίδικο αντικείμενο μεταξύ διαφόρων ομάδων και του κράτους,ως παίγνιο μηδενικού αθροίσματος μεταξύ δύο παικτών.Στις υποθέσεις αυτές μια παραγωγική διαδικασία με μετρήσιμα αποτελέσματα,επιχειρείται να «συμπυκνωθεί» ως υπέρτατη κρατική λειτουργία,έτσι ώστε να επιλύει τα επίδικα τεχνικοδιαχειριστικά ζητήματα στο ανώτατο πολιτικό επίπεδο. Η αναδιάρθρωση της Ολυμπιακής απειλεί τις άγονες γραμμές,η αναδιάρθρωση της ΔΕΗ απειλεί τον πληθωρισμό κλπ κλπ

Αραγε γιατί υπάρχει ο φόβος κρατισμού;

Είναι σαφές ότι το φαινόμενο αφορά κοινωνικά στρώματα που υπεραντιπροσωπεύονται εντός Συριζα Πασοκ και αυτά είναι νέα μικροαστικά ,με σημαντικό πνευματικό απόθεμα,και υπαλληλική ή αλλη εξαρτημένη σχέση με κρατικούς φορείς .Ταυτόχρονα όμως αφορά και μικρομεσαία στρώμματα της ιδιωτικής οικονομίας που αενάως κολακεύονται από Πασοκ Συριζα,ως «μικρομεσαίοι» και αναζητούν την επιλεκτική κρατική μέριμνα.
.
Η περιπλοκή συνίσταται στό ότι ενώ τα κόμματα αυτά έχουν μια γενική ,πλουραλιστική αντικρατικιστική ρητορεία,τα στρώμματα που ρέπουν στον κρατισμό,υπεραντιπροσωπρεύονται στο εσωτερικό τους. Μια απλή ματιά στα στοιχεία που δίνουν το Πασοκ και ο Συν για τις επαγγελματικές κατηγορίες στα συνέδρια τους αρκούν.Τέλος η φυσιολογική εγγύτητα του Πασοκ με την διακυβέρνηση,και η ιδεολογική συνάφεια του Συριζα με την λεγόμενη «αριστερή διακυβέρνηση» πυροδοτουν τα κρατικιστικά ανακλαστικά διαφόρων ομάδων.

Ο κρατισμός αφορά συνήθως στρώματα που βιώνουν την ένδεια ως σχετική απόσταση από τις «άνω του χαμηλώτερου όρου» προσδοκίες τους,ως ματαίωση μιας ατομικής στρατηγικής εξόδου προς την εργασιακή ποιότητα και ασφάλεια.

Στις περισσότερες περιπτώσεις η ατομική στρατηγική έχει χαρακτήρα απόδρασης από κοινωνικά πεδία εθελούσιων συναλλαγών,διαβουλεύσεων, αγοράς,και αναζήτηση δομών σταθερότητας,αντοχής και ιεραρχίας.Η απόδραση απο τον σκληρό και εν πολλοις απάνθρωπο τόπο των ιδιωτικών συναλλαγών της ελληνικής κοινωνίας,αυτομάτως εξιδανικεύει τον άλλο πόλο,ως ολότητα,και αρρήτως η άκαμπτη κρατική λειτουργία λειτουργεί ως αναγκαίο κακό μιας εργασιακής ασφάλειας.

Τα λαικώτερα και χειμαζόμενα στρώματα της ελληνικής κοινωνίας,δεν μπορούν να καταχωρηθούν στο κρατικιστικό φαινόμενο,άλλωστε δε η προσφυγή τους στο κράτος έχει την μορφή επείγουσας ,απελπιστικής δράσης
Στις συνθήκες αυτές ο κρατισμός στρεβλώνει το εύρος και το περιεχόμενο της αριστεράς,αλλά ταυτόχρονα υποσκάπτει και διαβρώνει την αποτελεσματικότητα των κρατικών πρωτοβουλιών για την ανακούφιση των αδυνάτων.

Σε όλες τις σχετικές αναλύσεις για την φτώχεια στην Ελληνική κοινωνία,είναι σαφές ότι ενω οι δαπάνες δίνονται είναι σε απαράδεκτα ποσοστά, η διοικητική μηχανή που υποτίθεται θα υλοποιήσει τα προγράμματα καταναλώνει τόσους πόρους και λειτουργεί τόσο άρυθμα που τελικά,δεν υπάρχουν μετρήσιμες βελτιώσεις «μετά τις παροχές».


Στο τοπίο αυτο το ΚΚΕ παρουσιάζει μια μοναδική ιδιαιτερότητα.

Οντας το μοναδικό κόμμα με σαφή ιδεολογική αναφορά στους κλασσικους του Μαρξισμού,αναπνέει εντός του απελευθερωτικού ατομοκεντρικού οράματος του κομμουνισμού της καταστροφής του κρατους.

Ταυτόχρονα όμως ,η ιστορική του ανάλυση του υπαρκτού το καθιστα στην άβολή θέση μιας υπεράσπισης ενός υπερτροφικού απόλυτου πιραμιδωτού κράτους διαρκόυς εκτακτου ανάγκης,καθιστώντας το εύκολο στόχο συκοφαντιών.

Η πολιτική του όμως παρέμβαση στην συγκυρία,με την ριζική αντικαπιταλιστική ρητορία, το απωθεί αυτομάτως από πειρασμούς εκθείασης των κρατικών παρεμβάσεων καθώς αναγνωρίζει σ’αυτές τις δυνατότητες νέου τύπου «αντιλαικών ρυθμίσεων».Η επιφυλακτικότητα του στα θέματα κρατικοποίησης των τραπεζών,και η διαρκής υπόμνηση του για την «λαική οικονομία» οταν ωριμάσουν οι συνθήκες,διασφαλίζουν στο κόμμα αυτό μια απόσταση ασφαλείας από τον κρατισμό που αναλύσαμε πριν.

Δηλαδή το ΚΚΕ παρότι είναι θεμελιακά και πολιτικά αντικρατικιστικό,έχει μια πολύ βαριά υποθήκη ιστορικής φύσεως ,την οποία διαχειρίζεται με άτσαλο τρόπο..

Ενω το Πασοκ και Συριζα ,είναι μπλεγμένα στα δίκτυα του κρατισμού και πολιτικά (μέσω των προγραμμάτων τους) και κοινωνιολογικά,το ΚΚΕ έχει μόνο μια εμπλοκή και αυτή είναι ιστορικής περιγραφικής φύσεως και αφορά μια συζήτηση που ξεθωριάζει.