Monday, October 13, 2008

Chris Dillow:Οι αγορά ως δημόσιο αγαθό.


Ο Chris Dillow είναι γνωστός οικονομικός δημοσιογράφος που διαχειρίζεται μαζί με άλλους ένα απο τα αγαπημένα ιστολόγια μας το Stumbling and Mumbling.

Το SM έχει μια σαφή αριστεροφιλεύθερη κατεύθυνση.

Ο Dillow έγραψε τελευταία το βιβλίο The End of Politics ,στο οποίο ασκεί μια δρυμία κριτική προς τον Blair και τους Νεους Εργατικούς,στους οποίους προσάπτει απόσυρση από την ιδεολογικοποιημένη πολιτική,και αφυδάτωση σε ένα τεχνοκρατικό διαχειριστικό λογο (managerialism).
Δεν είναι ο Dillow ένας συνήθης σχολιαστής ενός απονευρωμένου αποστεωμένου φιλελευθερισμού,αλλά μιας ιδεολογικά επίμονης αριστεράς.

Με την έννοια αυτή η ανάρτηση του στο SM σήμερα 12/10/08 έχει την αξία της.

Επανατοποθετεί τις αγορές ως «δημόσιο αγαθό» και στην ίδια κατεύθυνση με τον R.Schiller καλεί να αναζητήσουμε όχι μια απόσυρση από τα καινοτόμα σύνθετα προιόντα αλλά να επινοήσουμε θεσμούς αντιστάθμησης ,και προιόντα που εξασφαλίζουν αποτελεσματικά τα κοινωνικά αγαθά (τον μισθό,την σύνταξη,την ιατρική ασφάλεια)

Με κλικ στον τίτλο η ανάρτηση στο SM,και ακολουθεί μια μετάφραση μας.

Η οικονομική κρίση είναι μια αποτυχία της αγοράς που δείχνει την ανάγκη κρατικής παρέμβασης. Η κρίση υφέρπει , επειδή οι αγορές δεν είναι αρκετά αναπτυγμένες.Αυτές οι δύο κρίσεις φαίνονται ίσως αντιφατικες. Αλλά δεν είναι. Είναι συνεπεις. Είναι και οι αγορές δημόσια αγαθά. Και τα δημόσια αγαθά μπορεί να μην παρέχονται επαρκώς από την αγορά.
Εννοώ αυτό σε δύο διαφορετικές κατευθύνσεις.

1. Μια καλή λειτουργία ρευστότητας στην διατραπεζική αγορά είναι δημόσιο αγαθό, με την έννοια ότι είναι προς όφελος όλων, επιτρέποντας τη ροή των πιστώσεων. Ωστόσο, τώρα κάθε τράπεζα έχει ανεπαρκή κίνητρα για να συνεισφέρει στο κοινό καλό, καθώς θα "κολλήσει" απο ρευστά διαθεσίμα. Κατά την επιδίωξη των δικών της συμφερόντων, κάθε τράπεζα αδυνατεί να συμβάλει σε ένα δημόσιο αγαθό που θα ωφελήσει όλες τις τράπεζες.

2. Η επερχόμενη ύφεση είναι ένα πρόβλημα, διότι ακριβώς οι ασφαλιστικές αγορές είναι ανεπαρκείς. Ας το δούμε καλύτερα.Πώς μπορεί κάποιος να χρηματοδοτήσει μια εβδομάδα διακοπών ,άνευ αποδοχών ,τον επόμενο χρόνο;
Οι απαντήσεις ποικίλουν, υποθέτω, από: "μάλλον δεν θα πάω, έχω δάνειο για να πληρώσω και η πίεση είναι μεγάλη" σε "καλή ιδέα, θέλω να επαναφορτίσω τις μπαταρίες μου και να κοιτάξω τον κήπο»
Και όμως αυτό είναι σημαντικό να καταλάβουμε τι σημαίνει ύφεση κατά μέσο όρο.
Μία εβδομάδα διακοπών το χρόνο, άνευ αποδοχών, ισοδυναμεί με πτώση 2,2 τοις εκατό του εθνικού εισοδήματος.
Η προοπτική μιας πτώσης στο ΑΕΠ αυτού του μεγέθους είναι κακό πράγμα μόνο επειδή το κόστος της ύφεσης είναι συγκεντρωμένο σε λίγα άτομα.Οι υφεσεις συνήθως παρουσιάζουν το 4% των ανθρώπων να χάνουν το ήμισυ των εσόδων τους , και όχι το 100% να χάνει το 2%. Αλλά ακριβώς απώλειες της μειοψηφίας είναι κατ 'αρχήν, είναι μια περίπτωση ασφαλιστέων κινδύνων.
Γιατί λοιπόν δεν υπάρχουν τέτοιου είδους ασφαλιστικές αγορές; Ένας λόγος είναι ότι πρόκειται για δημόσια αγαθά. Κανένα ατομο δεν μπορεί να προσπορίζεται την γενικευμένη αύξηση που θα προέλθει εάν είχαμε αυτές τις αγορές, έτσι λοιπον έχουμε έχουμε ανεπαρκή χρηματοοικονομική καινοτομία στην κατεύθυνση αυτή.
Όλα αυτά σημαίνουν ότι η προώθηση των αγορών και η κρατική παρέμβαση μπορεί να πάνε χέρι-χέρι.
Χρειαζόμαστε - μερικές φορές - το κράτος να συμβάλει στην προώθηση των αγορών.
Στην περίπτωση της διατραπεζικής αγοράς, θα μπορούσε εύκολα να το κάνετε αυτό, βοηθώντας τις τράπεζες με μια κίνηση αναστροφής σε μια ισορροπία στο οποίο συμφωνούν οι τράπεζες ,για να δανείζουν η μία την άλλη.
Στην περίπτωση των μακροαγορών, τα πράγματα είναι λίγο πιο δύσκολα. Υποψιάζομαι ότι ένας τρόπος για να τις ωθήσουμε θα είναι το κράτος να επινοήσει παράγωγα ασφαλιστικά προιόντα συνδεδεμένα με το ΑΕΠ ,και τα οποία πιστώνει στους φτωχούς, προς την κατεύθυνση που πρότεινε ο David MILIBAND να τους πιστώσεις άνθρακα. Αλλά αυτό είναι μια πολιτική για πιο ορθολογικούς καιρούς φορές.
Το βασικό θέμα είναι ότι, μερικές φορές, η κατάσταση διχοτόμησης κράτους είναι ψευδής.

7 comments:

Greek Rider said...

n the case of macro markets, it’s a little harder. I suspect one way of pushing them along would be for the state to give away short positions in GDP-related securities to the poor, along the lines that David Miliband proposed giving them carbon credits.
But that’s a policy for more rational times.

Συγκεκριμένα λέει να πιστώσει παράγωγα στους φτωχούς σόρτ θέσεων σε μετοχές που επηρεάζονται περισσότερο από το ΑΕΠ. Σόρτ θέσεις (short positions) εννοεί παράγωγα μετοχών των οποίων η αξία αυξάνεται καθώς οι μετοχές που αντιπροσωπεύουν πέφτουν.

Συνεπώς αν υποθέταμε ότι σε μια ενδεχόμενη πτώση του ΑΕΠ θα πέσει περισσότερο π.χ. ο κλάδος της αυτοκινητοβιομηχανίας ή των τραπεζών τότε το κράτος πληρώνει π.χ. ένα ποσό (premium) το οποίο αγοράζει το δικαίωμα να μπορεί κάποιος να πουλήσει (αγορά put) μετοχές (π.χ. Ford) σε περίπτωση που αυτές (λόγω π.χ. πτώσης ΑΕΠ) θα καταβαραθρωθούν.

Δεν θα χρειαζόταν να γίνει αυτό με μετοχές. Θα μπορούσαν να αγοραστούν δικαιώματα πώλησης (π.χ. στην Ελλάδα) του 20ρη δείκτη στο ΧΑΑ (με συνεχή ανανέωση κάθε μήνα) με αποτέλεσμα αν έπεφτε ο ΓΔ οι δικαιούχοι (φτωχοί) να είχαν μεγάλο όφελος.

Ρε Γιάννη βλέπεις τώρα ότι έρχεσαι στα λόγια μου! Αυτό δεν έλεγα και εγώ όταν περιέγραφα πώς θα μπορούσαν οι φτωχοί να ωφεληθούν από μια κρίση αγοράζοντας σπίτι φτηνά;; Κατ' αναλογία αυτό θα μπορούσε να γίνει σε πολλά προϊόντα, υπηρεσίες κτλ.

Βασικά όσοι φτωχοί ξέρουν μπορούν να το κάνουν αυτό και από μόνοι τους. Αν βέβαια αυτό γινόταν με κρατική επιχορήγηση θα ήταν ΙΔΑΝΙΚΟ.

Και βέβαια συμφωνώ, αλλά δεν χρειάζεται να το λέμε αυτό παράγωγα για τους φτωχούς. Θα μπορούσε το κράτος να κάνει το ίδιο μια τέτοια ασφάλιση με παράγωγα προιόντα και όταν συνέβαινε το μοιραίο να εισπράττει και να μοιράζει σε φτωχούς.

Στην παρούσα φάση όσοι έκαναν αυτό που περιγράφω από πάνω έχουν κερδίσει 1000δες % αποδόσεις σε λίγους μήνες λόγω του ότι τα δικαιώματα έχουν εξωπραγματικές μοχλεύσεις και οι τιμές τους ανεβαίνουν στις απότομες διακυμάνσεις της αγοράς (όπως σε αυτή την κρίση) μη συμμετρικά.

Αυτές βέβαια οι κινήσεις και οι προτάσεις δεν μειώνουν καθόλου το συνολικό ρίσκο της αγοράς το οποίο σήμερα ανατινάζει το σύστημα. Το να προσπαθήσει το κράτος να διασφαλίσει το ρίσκο των φτωχών δε σημαίνει ότι διασφαλίζει το ρίσκο του συστήματος. Αυτό έγινε στις μέρες μας που οι πωλητές τέτοιων προϊόντων κινδυνεύουν να μην μπορούν να ανταποκριθούν.

Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο το κράτος θα έπρεπε να καλύψει τους φορείς (π.χ. τράπεζες) που πούλησαν τα δικαιώματα (παράγωγα) διασφάλισης των φτωχών.

Σε μέτριες όμως και ομαλές περιπτώσεις θα μπορούσε αυτό να γίνει. Αλλά το ζήτημα δεν είναι οι ομαλές περιπτώσεις αλλά οι ανώμαλες όπως σήμερα, από αυτές αναζητούμε τρόπους διασφάλισης και σε τέτοιες περιόδους το κράτος θα έπρεπε να στηρίξει την αποζημίωση των φτωχών μέσω αυτών των παραγώγων στις πλάτες του συστήματος το οποίο βλέπουμε ότι σήμερα δεν αντέχει να πληρώσει τις υποχρεώσεις του.

Συνεπώς καλή η ιδέα αλλά βαθύτερα στηρίζεται στις ίδιες αδύναμες βάσεις που στηρίζεται όλη η αγορά των παραγώγων που σήμερα παραπαίει.

Μου κάνει εντύπωση που συζητάμε πώς θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν τα παράγωγα υπερ των φτωχών (θεωρητικά σωστή συζήτηση) ενώ θα έπρεπε να συζητάμε πώς να ελέγξουμε αυτές τις αγορές παραγώγων για να μην μας καταστρέψουν σε επίπεδο συνολικού ρίσκου κοινωνίας-οικονομίας. Ενός ρίσκου που σε πρόσφατη ανάρτησή μου (Επιστημολογία και διαχείριση ρίσκου) λέω ότι δεν υπάρχει ούτε προσεγγιστικά επιστημονικός τρόπος για να μετρηθεί.

OnWine said...

Υποθέτω να πήρατε είδηση ότι ένας "δικός" σας (ή όχι... σήμερα?) πήρε το Νομπέλ στην οικονομία. Την στήλη του στους NYTimes την διαβάζω ...χρόνια, και χάρηκα ιδιαίτερα...

Παραπέμπω σε άρθρο του στους NYTimes,
http://www.nytimes.com/2008/01/18/opinion/18krugman.html
γιά να δουν κάποιοι ...άπιστοι (εμού συμπεριλαμβανομένου) ότι υπάρχουν τελικά και ελάχιστοι ...μετά Χριστόν προφήτες...

Anonymous said...

Φίλε LLS,


Με αφορμή ένα σου σχόλιο (Πέμπτη, 9 Οτωβρίου) σε δημοσίευμα της "Κόκινης Πιπεριάς" περί S.Zizek, σου εζήτησα να εκθέσεις τις απόψεις σου από την δική σου ανάγνωση του γιά τον περί ου ο λόγος. Το έκανα με σχόλιο αμέσως μετά και ακριβώς κάτω από το δικό σου.

Πέρασαν τέσσερις ημέρες (και αντίστοιχες δικές σου δημοσιεύσεις) κι ούτε φωνή ούτε ακρόαση!

Προετοιμάζεις κάτι σχετικό που δεν έχεις ολοκληρώσει ακόμα; Το θεωρείς υποτιμητικό να ικανοποιείς τέτοιου τύπου "αιτήματα"; Ή απλως έχουμε να κάνουμε με μία ακόμα εφαρμογή - τηρουμένων όλων των αναλογιών φυσικά - της πάντα επίκαιρης ρήσης "απορία ψάλτου βήξ";


Χαιρετώ.

Left Liberal Synthesis said...

GR
Ξαθαρές κουβέντες ,καθαρές δουλειές.
Το άρθρο σου για τους φτωχούς ανάφερε ότι οι φωτωχοί δεν χάνουν τίποτα ,στην στατική τους θέση,πριν από οποαδήποτε ενεργητική πολιτική.
Κια το θεωήρησα απαράδεκτο,γιατι υποτιμά τις ιδεολογικές και πολτικές παραμέτρους των κρίσεων.
Ανάρτησα τον Dillow ,για την προκλητική πολιτική και φιλοσοφική θέση της αξιοποίησης της αγοράς ως "δημόσιο αγαθό".
Αν είδες αναφέρει το sorting αυτο ως παράδειγμα.
Μεταξύ μας οι νηπιακές οικονομικές μου σπουδές δεν μου επιτρέπουν να το αξιολογήσω ως τέτοιο.
Μου αρέσει όμως η κατεύθυνση του,την οποία είδα μήνες πριν και στον Shiller.
Αν αυτό σου αρέσει και ως παραλλαγή,τόσο το καλύτερο.
Τέλος πολύ φοβάμαι ότι η αριστερά μάλλον έχει ένα χρηματοκοικονομικό λουδιτισμό.
Ολον τον δυναμισμό τον εκχωρεί στην δεξιά,και φυλά για τον εαυτό της ένα ακατανόητο στατικό κρατισμο.

Left Liberal Synthesis said...

Sxoliasti
Χαρις σε σενα είδα τα νέα.
Πολύ καλά νέα,αλλά δείχνει αυτήν την φοβερή ευρυχωρία των "ελιτ" που υποτιμάνε πολλοί φίλοι μας.
Δικός μας ,γιατί όχι.Τους οικειοποιούμαστε όλους......

Left Liberal Synthesis said...

Δ.Δρακονάριε
Για λόγουε τάξεως η απάντηση στο red pepper.
Οπως θα δεις η συγνώμη είναι δεδομένη,αλλά και η εξήγηση
Να σαι καλά

Greek Rider said...

@lls όντως έχουν ενδιαφέρον αυτές οι απόψεις παρόλο που δεν τις θεωρώ ριζοσπαστικές.