Επιτέλους ανοίγει και το επάγγελμα του "Καθαριστή Δημοσίου Κτιρίου"

Με μια αιφνιδιαστική τροπολογία τα συναρμόδια Υπουργεία ανοίγουν το κλειστό επάγγελμα του «καθαριστή δημοσίων κτιρίων»


‘Όπως είναι γνωστό το επάγγελμα αυτό είναι κλειστό με ισχυρούς περιορισμούς και ουσιαστικά προστατεύει μια κλειστή συντεχνία.

Μέχρις στιγμή μόνο προνομιούχοι Μετανάστες και Μετανάστριες ,με μοναδικό τυπικό προσόν την έφεση για ανασφάλιστη εργασία, εξασφάλιζαν τα μοναδικά χρηματικά οφέλη της συντεχνίας (300- 500 Ευρώ τον μήνα) , αλλά και τα παρελκόμενα οφέλη ψυχικής έντασης που εξασφαλίζεται από απόπειρες δολοφονίας με οξύ, θανατηφόρες πτώσεις από τον τρίτο όροφο κλπ.

Όπως έγινε γνωστό η απελευθέρωση του επαγγέλματος , ανακουφίζει όλη την νεολαία των ΒΠ, του Κολεγίου Αθηνών, των φαν του NITRO, που αποκλεισμένοι από το επάγγελμα αναγκαστικά κατέφευγαν στην χλεύη της απαξιωμένης εργασίας στο γραφείο της οικογενειακής εταιρείας

Με το μέτρο αυτό αναμένονται να δημιουργηθούν χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας

Εικόνα: Richard Lindner

Η Οικολογία της Συμπόνιας και ο Οικολογικός Μιλιταρισμός

Το ότι περάσαμε τις γιορτές μέσα στα σκουπίδια δεν είναι τίποτα ασυνήθιστο. Το περίεργο είναι ότι αυτό έγινε σε μια κατάσταση γενικής ανοχής και υπομονής. Σε όλες τις γειτονιές τα σκουπίδια ήταν «βουνό» αλλά οι διαμαρτυρίες σχεδόν ελάχιστες. Οι συνήθεις «αγανακτισμένοι πολίτες» της τηλεόρασης εμφανίστηκαν με υποπολλαπλάσια συχνότητα από την συνήθη. Την γενική ησυχία διέκοψαν τα επεισόδια της Κερατέας, τα οποία όμως έχουν αφομοιωθεί και αυτά ως μέρος μιας κανονικότητας. Δηλαδή φτιάχνεται ΧΥΤΑ στην περιοχή σου και αυτό θα γίνει χωρίς διαμαρτυρία; Αλίμονο είναι θέμα σχεδόν εθίμου.


Οι όγκοι των σκουπιδιών απετέλεσαν , το στοιχείο μιας νέας κανονικότητας μιας νέας συναίνεσης, μιας οικολογίας της συμπόνιας.

Από ότι φαίνεται , η συναίνεση των σκουπιδιών είναι πλήρης .

Έχουμε απαρχαιωμένα συστήματα συλλογής διαλογής και επεξεργασίας, τα οποία μόνο ανειδίκευτοι μπορούν να εξυπηρετήσουν με κόστος την υγεία τους, την οποία εξαγοράζουμε μέσω μιας άρρητης συμφωνίας να προσλαμβάνονται ως έκτακτοι και να μονιμοποιούνται αργότερα και να μετατάσσονται σε άλλες δημοτικές θέσεις. Γίνεται ένα μπλοκάρισμα στο τελευταίο κρίκο της συναίνεσης και αυτό αυτόματα δημιουργεί σκουπίδια στους δρόμους. Το ξέρουμε και άρα το αποδεχόμαστε με υπομονή.

Το οξύμωρο είναι πως ένα βουνό σκουπιδιών από βιοχημική άποψη είναι ένα «οικολογικό σύστημα» με τρομερή βιοποικιλότητα και δυναμισμό. Θαυμάσιες και πολύπλοκες ζυμώσεις τροφοδοτούν μοναδικές αλυσίδες αντιδράσεων με πολύπλοκα τελικά προϊόντα, τα οποία πυροδοτούν νέες ζυμώσεις. Από βιοχημική άποψη τα σκουπίδια είναι ένας παράδεισος μικροοργανισμών. Η έγκαιρη συλλογή ουσιαστικά είναι μια ιδιότροπη ευγονική πρακτική. Οι Αθηναίοι αποδεικνύουν μια πολύ επεξεργασμένη οικολογική ενημερότητα, φροντίζοντας για την ασφαλή ανάπτυξη και διαιώνιση μιας σειράς πολύπλοκων μικροοργανισμών.

Περίπου στο ίδιο γεωγραφικό πλάτος στην Νάπολη αναδύεται μια άλλη οικολογική ιδιοτροπία , ο οικολογικός μιλιταρισμός.

Το φαινόμενο  στην Νάπολη είναι σχετικά απλό. Όλοι οι εμπλεκόμενοι παίκτες στα σκουπίδια, ο δήμος, οι συντεχνίες, οι κάτοικοι, οι ιδιωτικές εταιρίες, η μαφία, τοπικισμοί και πολιτικά συμφέρονται αντιμάχονται «όλοι εναντίον όλων» και δημιουργείται η παραλυτική ισορροπία του μηδενός. Τα σκουπίδια γίνονται Ιμαλάια , σε σχέση με τον Αθηναϊκό Υμηττό και η λύση είναι προφανής: Ο στρατός. Ο στρατός ο οποίος παίζει τον διπλό ρόλο της καταστολής και εκτέλεσης.

Με κάποια έννοια τόσο ο οικολογικός μιλιταρισμός στην Νάπολη όσο και η οικολογική συμπόνια των Αθηνών αντιστοιχούν στις μορφές και τους συσχετισμούς διακυβέρνησης των δύο κοινωνιών.

Η μεγάλη αντιφατική Ιταλία της επικράτησης του πολιτικού κιτς αλλά και της αυταρχικής στιβαρότητας αντιστοιχίζεται προς την ενοχοποιημένη Ελλάδα του ΔΝΤ των κατακερματισμένων συμφερόντων και της καλπάζουσας εκπτώχευσης των ήδη αδυνάτων , μέσω δύο ιδιόμορφων οικολογικών προσεγγίσεων. Στην μια περίπτωση το κράτος εκτάκτου ανάγκης νομιμοποιείται μέσω της εξάντλησης της οικολογικής υπομονής ,στην άλλη το κράτος εκτάκτου ανάγκης νομιμοποιείται μέσω μιας οργανικής εγκαθίδρυσης της οικολογικής υπομονής .

Γιατί ας μη γελιόμαστε η οργανική εξοικείωση με τα σκουπίδια, είναι μια αποδοχή της εξαίρεσης ίσως και σε ένα βαθύτερο επίπεδο από ότι η στρατιωτική επέμβαση στην Νάπολη. Οι γιορτές με σκουπίδια ήταν η οι γιορτές των χαμηλών αποδοχών και των χαμηλών προσδοκιών. Τα γεγονότα δε στην Κερατέα , δεν ανήκουν στην περιοχή της πολιτικής οικολογίας της αντίστασης , αλλά στην περιοχή της οικολογίας της συμπόνιας. Οι κάτοικοι αρνούνται να συμμετάσχουν σε ένα ευρύτερο σχέδιο , το οποίο δεν πιστεύουν γιατί δεν πιστεύουν σε κανένα γενικό σχεδιασμό. Αποτελούν μέρος μιας άρθρωσης που αποδέχεται το ατελές ως κανόνα, αλλά και τα αποτελέσματα του.

Προς τιμή της η ΔΗΜΑΡ ήταν το μοναδικό κόμμα που έβγαλε μια ανακοίνωση με αμφίπλευρη κατανομή ευθυνών. Πολύ φοβάμαι όμως ότι έκανε λάθος εκτίμηση για το πρόβλημα. Το ζήτημα δεν είναι ότι υπήρχαν σκουπίδια, αλλά ότι υπήρχε και υπάρχει ανοχή προς τα σκουπίδια.

Συνδέσεις
 
H ανακοίνωση της ΔΗΜΑΡ για το ζήτημα διαχείρισης των απορριμμάτων,χωρίς κολακείες
 
Το ζήτημα των απορριμμάτων της Νάπολης
 
Εικόνα:Richard Lindner "A Man's Best Friend" 1970

Εθνοχαρδαβελλισμός του υπεδάφους

Η εδαφική κυριότητα κυνηγιέται από μια μοναχική φωνή. Η φωνή όμως από την γη κάνει αντίλαλο δεν απαντά. Ακόμα και όταν υπάρχουν άνθρωποι ,αυτοί διαμεσολαβούνται από την γη. Εξέρχονται από τα σπλάχνα της γης και επιλέγουν να ξαναγυρίσουν εκεί .Είναι ο λαός του υπεδάφους παρά του εδάφους. Ο ήρωας τους είναι ο ήρωας της γης: είναι μυθικός και δεν είναι ήρωας του λαού ή της ιστορίας. DG : A thousand plateaus p.340

Το συμπαγές σώμα της γης δεν είναι δίχως διακριτικά γνωρίσματα: βασανισμένο , και επικίνδυνο, μοναδικό ,καθολικό, στρέφεται στην παραγωγή, στους συντελεστές και τις συνδέσεις της παραγωγής DG: Αντί Οιδίπους σ 178
Οι σύγχρονες πολιτισμένες κοινωνίες χαρακτηρίζονται από διαδικασίες αποκωδίκωσης και απεδαφοποίησης. Εκείνο όμως που, από την άλλη μεριά, απεδαφοποιούν, το επαναδαφικοποιούν , από την άλλη .Οι νέες αυτές εδαφικότητες είναι συχνά τεχνητές , υπολειμματικές, αρχαϊκές – πρόκειται για αρχαϊσμούς με λειτουργία απόλυτα επίκαιρη- είναι ο δικός μας τρόπος να «πλινθοστρώνουμε» ,να διατετραγωνίζουμε ,,να επαναφέρουμε κομμάτια από κώδικες ,να ανασταίνουμε παλιούς κώδικες, να επινοούμε ψευτοκώδικες ή γλωσσικά ιδιώματα.DG:Αντί Οιδίπους σ298

Τα ζητήματα των φυσικών πόρων και κυρίως του πετρελαίου ασκούν μια μεγάλη γοητεία σε ένα πλέγμα δημοσιότητας που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε « εθνοχαρδαβελλισμό του υπεδάφους».

Το βασικό ιδεολόγημα του ρεύματος είναι ότι υπάρχει ένας ανεκμετάλλευτος ορυκτός πλούτος ο οποίος δυνητικά θα μπορούσε να σώσει την Ελληνική Οικονομία ,και λόγω της γνωστής προδοτικής διαπλοκής των Ελληνικών Ελίτ δεν αξιοποιείται. Το ιδεολόγημα έχει τρία στοιχεία που το κάνουν ελκυστικό : μια οικονομική πρόταση με χαρακτηριστικά λύσης του επείγοντος, υποψίες προδοσίας , αλλά το κυριότερο στοιχείο το στοιχείο της γης.

Επείγον ,προδοσία ,γη

Το ιδεολόγημα είναι προνομιακό για τους πολιτικούς του εθνικοπατριωτικού λαϊκισμού, της δίδυμης της επιστημονικοφανούς συνομωσιολογίας που έχει κατακλύσει τις τηλεοράσεις. Τυπικοί εκπρόσωποι οι Χαρδαβέλλας, Βελόπουλος ,Λιακόπουλος και σια. Στον προβληματισμό προσέρχεται με αξιοπρόσεκτη υψηλή συχνότητα το ΚΚΕ ,προφανώς μέσα από την δική του ιδιότροπη οπτική, που επικεντρώνεται στα «πατριωτικά» δεδομένα του ζητήματος.

Από τα τρία στοιχεία του ιδεολογήματος , το κεντρικό σημείο είναι το έδαφος η γη η θάλασσα , δηλαδή ένα όριο το οποίο υποκρύπτει τον πλούτο. Το έδαφος , αυτό και μόνο παρθένο και αναξιοποίητο ευρίσκεται εδώ ως δωρεά, θα μας σώσει ως από μηχανής θεός, μόνο που τώρα η μηχανή θα έχει την μορφή πλατφόρμας πετρελαίου.

Αν προσπαθήσει κάποιος να κρατήσει τα άλλα στοιχεία του ιδεολογήματος ανέπαφα , δηλαδή το επείγον , την προδοσία αλλά να αποκλείσει το εδαφικό, τότε θα μπορούσε να «στήσει» πλειάδα σεναρίων τα οποία όμως δεν θα μπορούσε να λειτουργήσουν με τον ίδιο τρόπο στην δημοσιότητα. πχ γιατί να μην σκεφτούμε ότι οι εγχώριες Ελιτ, δεν συμμετέχουν σε μια συνομωσία η οποία συστηματικά καθυστερεί τις ΑΠΕ, τις σύγχρονες αγροτικές οικονομίες, την βιομηχανία πληροφορικής, την βιομηχανία του πολιτιστικού τουρισμού κλπ ; Το έδαφος λοιπόν αν απουσιάσει από το σχήμα το αποδυναμώνει, το καθιστά συνηθισμένο και λιγότερο ελκυστικό σε δαιμονολογίες.

Τελικά οι θιασώτες του ρεύματος δεν συγκροτούνται ως ρεύμα από την μέριμνα τους για την οικονομική λύση , αλλά από την γοητεία του υπεδάφους , της γης. Η γη λειτουργεί ως συνεκτικός πόλος γιατί θεραπεύει το άγχος της συγκυρίας προσγειώνοντας τον προβληματισμό σε ένα αρχαϊκό αταβιστικό επίπεδο . Είμαστε ως ‘Έλληνες περιούσιοι, αλλά αφού η οικονομική κρίση μας αποκαλύπτει την γύμνια της υποτιθέμενης διανοητικής πνευματικής υπεροχή μας, η υπεροχή μας είναι δεδομένη στο χαμηλότερο επίπεδο , σε αυτό του εδάφους αλλά οι ίδιοι μηχανισμοί μας αποκλείουν.

Το υπέδαφος μας είναι αντάξιο της αναμφισβήτητης υπεροχής μας, και με μια έννοια είναι δεν είναι δυνατόν να είναι υποδεέστερο των υπεδαφών άλλων λαών.

Στον φορμαλισμό του Αντί Οιδίποδα των Deleuze Guatarri η γη, η εδαφική κυριαρχία είναι το στοιχείο που ελκύει, τον παρανοϊκό φασιστικό πόλο στην κοινωνική καθήλωση . Η γη ,το έδαφος, δεν αποτέλεσαν μόνο τον «τόπο» που συγκρότησε το πρώτο αρχαϊκό κράτος, αλλά μέσω μιας διαδικασίας συνεχούς επιστροφής (επανεδαφοποίησης) αποτελεί αενάως ένα μόνιμο πόλο αναφοράς και επιστροφής. Παρότι ο φορμαλισμός των DG έχει πολλά προβλήματα εν τούτοις μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε τους οπαδούς ακούσιους και εκούσιους του «εθνοχαρδαβελισμού του υπεδάφους».

Ας κοιτάξουμε την κοινωνική και πολιτική κατάσταση των χωρών που προτάσσουν το υπέδαφος ως κυριότερη πηγή κοινωνικού πλούτου. Δηλαδή τις κοινωνίες που στηρίζουν τον πλούτο τους σε φυσικές δωρεές του υπεδάφους , χωρίς υψηλή προστιθέμενη αξία.

Ρωσία, Σ. Αραβία ,Ιράν, Αλγερία, Ιράκ, κλπ Παντού ιδιότυποι αυταρχισμοί, απουσία οικονομικής ποικιλότητας , πολιτικά προβλήματα. Ακόμη και η αριστερόφωνη Βενεζουέλα μοιάζει να ρέπει συνεχώς προς μια πετρελαϊκή δεσποτεία με κοινωνικό πρόσωπο .Και όπως μας επισήμανε ο Ζίζεκ (1) αυτό δεν την απαλλάσσει από τον ρόλο της στον διεθνή καταμερισμό ροών ως ενός ραντιέρη φυσικού πλούτου που εισπράττει ένα διεθνές ενοίκιο. Ακόμα θα μπορούσε κάποιος να σημειώσει την ροπή όλων των νέων πετρελαιοπαραγωγών χωρών της Αφρικής προς αυταρχικές καινοφανείς καταστάσεις. Τέλος παραβλέπεται συνήθως ότι η τεχνολογία του υπεδάφους είναι πλέον τόσο περίπλοκη, οι επενδύσεις τόσο μεγάλες και μπροστά στον κίνδυνο κάποια χώρα (των πιο ρητορικά «αντιδυτικών» συμπεριλαμβανομένων) να χάσει στην παραγωγικότητα εξόρυξης, τελικά ο οικονομικός χώρος ελέγχεται από το ίδιο καρτέλ (ΈΔΩ)

Στον αντίποδα χώρες χωρίς εξάρτηση από το υπέδαφος δείχνουν να διαθέτουν οικονομική ποικιλότητα που τελικά εξασφαλίζει μεγαλύτερη ισορροπία. Οι πιο πλούσιες και κοινωνικά ισορροπημένες χώρες δεν απασχολούνται με το υπέδαφος τους.

Οι διαμαρτυρόμενοι και φιλύποπτοι υποστηρικτές της λύσης εξόδου δια του υπεδάφους , κάνουν και ένα ενδιαφέρον άλμα. Προσφέρουν μια επιλεκτική ερεθιστική σιωπή, η οποία και συμπληρώνει το ιδεολόγημα. Είναι η άρρητη θέση ότι χωρίς να αλλάξει τίποτα στην κοινωνία το υπέδαφος θα προσκομίσει ένα πλούτο, ως απόλυτο και εκ του περισσού πλεόνασμα, ένα bonus που διαχυθεί μέσω του γνωστού μηχανισμού αναδιανομής που με επιτυχία μας οδήγησε στην σημερινή «ισορροπία». Αν προσέξει κανείς τον λόγο που εκφέρεται το πετρέλαιο αυτομάτως θα σημάνει κάποια δις, τα οποία θα μεταφραστούν σε πλούτο, χωρίς ενδιάμεσες αλλαγές, διαδικασίες, ανατροπές. Κυριολεκτικά η αρχαϊκή γη ως αταβιστική μητέρα θα μας διασώσει χωρίς οδύνες, με ασφάλεια και εμπιστοσύνη.

Με τους όρους αυτούς δεν είναι λοιπόν τυχαία η απήχηση της, και το ανανεωνόμενο ενδιαφέρον .Δεν είναι μια απλή οικονομολογική πρόταση, ένα σενάριο στρατηγικής , αλλά ένα μέρος μιας ιδεολογικής συντηρητικής στροφής που διαπερνά την κοινωνία. Η σύσταση του πάνελ του Χαρδαβέλλα και οι πηγές αναπαραγωγής έχουν το σαφές στίγμα τους. Εθνολαικιστές , συνομωσιολόγοι, λειτουργοί του επιστημονικοφανούς πολιτικού κιτς, συνωθούνται στο στούντιο, αναμένοντας υπομονετικά την σειρά τους να προσφέρουν ο καθένας και μια διαφορετική εκδοχή του ίδιου μυθιστορήματος.

Θα ρώταγε κανείς μα δεν είναι επίδικο ο ορυκτός πλούτος και η διανομή του παραγόμενου πλούτου;

Προφανώς είναι αλλά έχει σημασία, αλλά το ζήτημα είναι αν ο ορυκτός πλούτος, αυτό το μέρισμα από το παγκόσμιο ενοίκιο που θα απαιτήσουμε, μπαίνοντας στο κλαμπ των παγκόσμιων ραντιέρηδων του πετρελαίου (Ζίζεκ) θα λειτουργήσει ως καταλύτης μιας οικονομικής αλλαγής, ή απλώς θα υλοποιήσει την μυθολογία μιας Ελλάδας των εμίρηδων. Αν ο ορυκτός πλούτος θα εμπλουτίσει μια κοινωνία (όπως στην Νορβηγία) ή θα μας ωθήσει στο κλαμπ των πετρελαϊκών δεσποτειών.

Αν κρίνουμε όμως από τους εισηγητές τους τρόπους σκέψης τους, τελικά ο «εθνοχαρδαβελισμός του υπεδάφους» ποντάρει περισσότερο στην δεσποτεία παρά στο πετρέλαιο.

Συνδέσεις

Τεχνολογικό Καρτελ στην εξόρυξη πετρελαίου,και συμβιβασμοί στην Βενεζουέλα.
 
(1)«Με αυστηρά Μαρξιστικά κριτήρια , η Βενεζουέλα , όπως άλλωστε και η Σαουδική Αραβία, σήμερα αναμφίβολα εκμεταλλεύεται τις άλλες χώρες: η κυριότερη πηγή πλούτου της το πετρέλαιο είναι μια φυσική πηγή πλούτου, και άρα η τιμή του είναι ένα ενοίκιο το οποίο τελικά δεν εκφράζει καμία αξία (δηλαδή να προέρχεται από εργασία). Οι πολίτες της Βενεζουέλας απολαμβάνουν μια μορφή συλλογικού ενοικίου από τις αναπτυγμένες χώρες ,ενός ενοικίου που κερδισμένου μόνο από την κατοχή ενός φυσικού πλούτου.
S.Zizek Living the end times p 241

Εικόνα :Richard Lindner "The boy with the Machine" (Αντι Οιδίποδας  σ 2 )

Αριστερα και Θεολογία μέρος 5 : A Badiou για τον υλισμό της "Χάριτος" και η "Κοσμική Χάρις"

To 1997 o A Badiou εκδίδει το βιβλίο του “Saint Paul”: La foundation de l’universalism. Λίγα χρόνια μετά το 2003 εκδίδεται η αγγλική μετάφραση συμπίπτει με το τεράστιο ενδιαφέρον που αποκτά ο ΑΒ γενικά στον αγγλοσαξονικό χώρο. Βαθμιαία το μικρό αυτό βιβλίο αποκτά την έννοια ενός θεμελιώδους κειμένου Πολιτικής Θεολογίας και πυροδοτεί το ενδιαφέρον της Θεολογίας για το έργο του ΑΒ.



Ο ίδιος ο Badiou αποδέχεται την ακούσια εμπλοκή του συμμετέχοντας σε συνέδρια για τον Α.Παύλο και δίνοντας συνεντεύξεις σε περιοδικά μιας υπαρξιστικής κατεύθυνσης (ΕΔΩ).Ωστόσο η θεολογία ανακαλύπτει εκ των υστέρων στο θεμελιώδες έργο Being & Event μια οντολογία η οποία παρουσιάζει θεολογικό ενδιαφέρον σε αντίστιξη με τον Θωμά Ακινάτη . Ο θεολόγος F.Deporteere δημοσιεύει το 2009 μια σχετική μελέτη και έκτοτε το ενδιαφέρον συνεχίζεται. (ΕΔΩ)


Πλευρές του αυτού του θεολογικού ενδιαφέροντος έχουμε σημειώσει και εδώ


Στο Saint Paul ο ΑΒ ασχολείται με την έννοια της Θείας Χάριτος την οποία αποδεσμεύει από το θεολογικό της βάρος, και την οποία διαχειρίζεται ως «δωρεά» .Για κάποιον όμως αινιγματικό τρόπο, διατηρεί την ορολογία ,έτσι ώστε και ό ίδιος κατονομάζει την φιλοσοφία του ως «Υλισμό της Χάριτος» και ως βασική κατηγορία του την «Κοσμική Χάρι». Ο ίδιος ο ΑΒ διατηρεί ανοικτούς τους διαδρόμους με τη θεολογία μέσω μιας τόσο ρητής επιλογής στην ορολογία του. Κατά πάσα πιθανότητα το ενδιαφέρον θα ενταθεί καθώς η ίδια η μαθηματική οντολογία που χρησιμοποιεί ο ΑΒ στα “Being & Event” και “Logic of Worlds” ενδιαφέρει τους πιο ανήσυχους θεολόγους. Άλλωστε τόσο για τον Cantor (οντολογική βάση του Being & Event) και τις μαθηματικές του έρευνες του έρευνες , έχει ήδη αναλυθεί η πιθανή επίδραση Καββαλιστικών και άλλων θεολογικών κατευθύνσεων (ΕΔΩ).Εντυπωσιακή αναλογία με τις μαθηματικές τεκμηριώσεις του ΑΒ παρουσιάζουν και οι αντίστοιχοι προβληματισμοί στον ελληνικό θεολογικό χώρο (ΕΔΩ)


Παραθέτουμε μικρά μεταφρασμένα αποσπάσματα. Στο πρώτο ο ΑΒ απαντά στο εύλογο ερώτημα του Peter Hallward για την επιμονή στην ορολογία της «Χάριτος» και στο δεύτερο ο ίδιος ο ΑΒ επαναφέρει την θεματική του για την «Κοσμική Χάρι» στο πρόσφατο και θεμελιώδες “Logic of Worlds”

Ethics p 122-123

PH- Είσαι πολύ προσεκτικός στο να διακρίνεις την φιλοσοφική αλήθεια από ότι θα είχε συγγένεια με την το άρρητο, το ανείπωτο, ή και ακόμα το μυστικό. Την ίδια στιγμή , υπερασπίζεσαι στο “Saint Paul” , αλλά και αλλού ένα τρομερό δόγμα αυτό της «Κοσμικής Χάριτος» αποκαθαρμένο όμως από θρησκευτικές αναφορές και περιεχόμενα. Το ερώτημα όμως είναι: το θρησκευτικό δεν αρχίζει ακριβώς εκεί που όλες οι θεματικές τελειώνουν; Και τελικά τι ακριβώς μπορεί να σημαίνει η ιδέα της «Χάριτος» αν υποδηλώνει αν όχι την ιδέα μιας άλλης δημιουργικής δύναμης , ένα καθαρό επέκεινα;

AB- Για μένα, κάθε μοναδική αλήθεια έχει την αρχή της σε ένα συμβάν. Πρέπει να συμβεί κάτι , για να υπάρξει κάτι νέο. Ακόμη και στις προσωπικές μας ζωές πρέπει να υπάρξει μια συνάντηση , κάτι που δεν μπορεί να υπολογισθεί ,κατηγοριοποιηθεί, ή γίνει υποκείμενο διαχείρισης: πρέπει να υπάρξει μια τομή βασισμένη μόνο στην τύχη. Και αυτό γίνεται μόνο όσο υπάρχει ένα βασικός δεσμός μεταξύ της άπειρης ανάπτυξης ή κατασκευής μιας αλήθειας , και αυτό το στοιχείο της έκστασης το οποίο είναι το συμβάν , κατανοώ ότι οι Χριστιανοί θεολόγοι αποκαλούν «Θεία Χάρις». Αυτό δεν σημαίνει ότι για αυτούς ο όρος έχει την ίδια σημασία. Στην πραγματικότητα κάθε χάρις είναι ένα θείο δώρο και δεν μπορούμε να αποφύγουμε την ιδέα ενός απόλυτου θείου υπολογισμού που υπερβαίνει την κατανόηση μας. Αυτό θα μπορούσε να είναι η διαφορά η οποία εξακολουθεί να υφίσταται μεταξύ μιας καθαρά θρησκευτικής κατανόησης της χάριτος ,και ότι εγώ αποκαλώ «κοσμική χάρις».


Βασικά ,αυτό που εγώ αποκαλώ «κοσμική χάρις» περιγράφει το γεγονός , ότι όσο μας δίδεται η ευκαιρία της αληθείας , μια ευκαιρία να είμαστε κάτι παραπάνω από ζώσες ατομικότητες οι οποίες προωθούν τα συνηθισμένα συμφέροντα μας , αυτή λοιπόν η ευκαιρία μας δίδεται μέσω ενός συμβάντος. Αυτή η δωρεά του συμβάντος ,βασίζεται απολύτως στην τύχη, και πέρα από κάθε λογική διαχείρισης και υπολογισμού της ύπαρξης γιατί να μην αποκληθεί «Χάρις»; Απλούστατα είναι μια χάρις που δεν απαιτεί μια παντοδύναμη θεϊκή υπέρβαση. Αυτό που με ενδιαφέρει στον Απόστολο Παύλο είναι η ιδέα, πολύ ρητή στα κείμενα του, ότι το γίγνεσθαι μιας αλήθειας , το γίγνεσθαι ενός υποκειμένου εξαρτάται ολοκληρωτικά στο αυθεντικό συμβάν το οποίο κείται πέραν των κατηγοριοποιήσεων και των υπολογισμών που μπορούμε να κάνουμε.

Logic of  Worlds p 512
Η κοινότοπη αντίρρηση λέει ότι αν η ζωή εξαρτάται από το συμβάν, τότε αυτή είναι δωρεά σε εκείνους οι οποίοι είχαν την τύχη να καλωσορίσουν το συμβάν. Ο δημοκράτης βλέπει σε αυτήν την τύχη το έμβλημα ενός αριστοκρατισμού , μια υπερβατική αυθαιρεσία , αυτού του τύπου η οποία πάντα συνδέεται με ένα δόγμα της Θείας Χάριτος. Είναι αλήθεια ότι πολλές φορές έχω χρησιμοποιήσει την μεταφορά της Χάριτος, για να υποδείξω ότι αποκαλείται ζωή πάντα συμφωνεί να λειτουργήσει μέσω των πρωτοφανών συνεπειών αυτού που ήδη συμβαίνει.


Οι συνήγοροι του θείου, παρά του Θεού, έχουν προσπαθήσει να επιδιορθώσουν την προφανή αδικία αυτού του δώρου, αυτού του μη υπολογίσιμου συμπληρώματος από το οποίο πηγάζει η μετουσίωση μιας ανυπαρξίας. Για να εκπληρώσει αυτόν τον σκοπό πρόσφατα ,ο πιο ταλαντούχος και τελικά αγνοημένος , ο Quentin Meillassoux έχει διατυπώσει μια ολοκληρωτικά νέα θεωρία του «όχι ακόμα» της θείας ύπαρξης που συνοδεύεται με μια ορθολογική υπόσχεση για την ανάσταση των σωμάτων. Αυτή η θεωρία καταδεικνύει ότι τόσο τα νέα σώματα όσο και η γέννηση τους διακυβεύονται.

Συνδέσεις
 
LLS :Αριστερά και Θεολογία Μέρος 1 :Negri και Spinoza
 
LLS:Αριστερά και Θεολογία Μέρος 2 A.Badiou
 
LLS:Αριστερά και Θεολογία μέρος 3: S.Zizek
 
LLS:Αριστερά και Θεολογία Μέρος 4:ο A Badiou σε θεολογικό συνέδριο
 
Frederiek-Depoortere :Badiou & Theology:Ανάλυση και ανίστιξη της οντολογίας Badiou και Ακινάτη
 
Α.Αczel : Το μυστήριο του 'Αλεφ: Καββαλιστικές επιδράσεις στο έργο του Cantor
 
Ι Ζώης Θεολογία και Μαθηματική Λογική.Εντυπωσιακή ομοιότητα με την οικειοποίηση της θεωρίας συνόλων όπως την επιχειρεί ο ΑΒ

S.Zizek : Το φιλελευθερο παράδοξο και η Ayn Rand

Καθώς ο Ζιζεκ μιλάει αύριο στο Πολυτεχνείο  (εδώ) , είναι καλό να αναδείξουμε ως εκείνο τον στοχαστή της αριστεράς που έχει ασχοληθεί με τον φιλελευθερισμό. Ωστόσο η κριτική του τον οδηγεί σε μια στάση που είναι πιο παραγωγική. Ο Φιλελευθερισμός δεν είναι η οργανική , η συστατική η αναπόδραστη ιδεολογία των συντηρητικών Ελίτ, αλλά είναι ένα ιστορικά προσδιορισμένο ιδεολογικό πλαίσιο με αντιφάσεις .Οι παγκόσμιες Ελίτ δεν είναι τυπικά φιλελεύθερες ,δεν μπορούν να αντέξουν ένα πλήρη φιλελευθερισμό, και όπως αλλού έχει αναφέρει ο ΣΖ τελικά η αδελφή του «φιλελευθερισμού η ριζοσπαστική αριστερά θα τον σώσει».(εδώ)



Επομένως οι Ελιτ δεν εγκαλούνται γιατί είναι φιλελεύθερες, εγκαλούνται γιατί δεν είναι πλήρως φιλελεύθερες, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι μια στενή Μαρξιστική κριτική θα απεδείκνυε το τυπικό αδιέξοδο ενός πλήρους φιλελευθερισμού. Στο απόσπασμα που ακολουθεί ο ΣΖ εκφράζει ακριβώς την υποστήριξη του προς την ιέρια του Φιλελευθερισμού Ayn Rand γιατί ακριβώς συνηγορεί προς ένα πλήρη φιλελευθερισμού


Στα καθ’ ημάς η σχέση φιλελευθερισμού αριστεράς δεν υφίσταται γιατί απλούστατα δεν υφίσταται κανένας φιλελευθερισμός .Και μόνο το γεγονός ότι η Μπακογιάννη ανέξοδα αυτοορίζεται ως διεκδικητής του χώρου δείχνει την κατάσταση .Από την άλλη πλευρά η Ελληνική Αριστερά αδυνατώντας να αναλύσει τον εγγενή κρατικιστικό και τελικά αντιφιλελεύθερο χαρακτήρα των συντηρητικών δυνάμεων και των Ελιτ που αντιπροσωπεύουν, σκιαμαχεί με μια κατασκευή ( της φιλελεύθερης αστικής τάξης) την οποία κατατροπώνει στο πι και φι στην δημοσιότητα για να βρει το φρικαλέο ιδιότροπο πρόσωπο της εντός του κράτους μέσω της πλειάδας των κρατικών προμηθευτών και της ανεξέλεγκτης ισχύος τους. Το θεμελιώδες λάθος είναι ότι αντιλαμβάνεται τον φιλελευθερισμό «συμπαγή» ενώ αυτός όπως μας λέει ο ΣΖ είναι «παράδοξος» .


Οι προβληματισμοί του ΣΖ που ακολουθούν είναι βέβαια στο συνηθισμένο περισκοπικό πολυπρισπατικό στυλ του , ένα στυλ «ναι μεν αλλά » για το οποίο φοβάμαι ότι η δημοσιότητα μας , συνηθισμένη σε ευαγγελισμούς και αποκαλυπτικές αλήθειες δεν μπορεί να αφομοιώσει. Αποτέλεσμα ο ΣΖ μεταφράζεται εκλεκτικά , και όταν οι αντιφάσεις του αναδύονται (γιατί είναι προφανείς) αυτές δεν κατανοούνται ως παραγωγική αναζήτηση αλλά ως «ιδεολογικές ασυνέπειες» με κριτήρια και ύφος Γ Διεθνούς.


Σήμερα η έννοια του «φιλελευθερισμού» ταλαντώνεται ανάμεσα σε δύο αντίθετους πόλους: οικονομικός φιλελευθερισμός (ατομισμός της ελεύθερης αγοράς, άρνηση κρατικών ρυθμίσεων) και πολιτικός φιλελευθερισμός ( με επιτονισμό της ισότητας , κοινωνική αλληλεγγύη, ανεκτικότητα ).Στις ΗΠΑ οι Ρεμπουμπλικάνοι είναι πιο φιλελεύθεροι με την πρώτη έννοια, και οι Δημοκρατικοί με την δεύτερη. Βέβαια το σημείο είναι ότι ενώ κανείς δεν μπορεί να αποφασίσει μέσω μιας πιο ενδελεχούς ανάλυσης ποιος είναι ο «αληθινός» φιλελευθερισμός , ομοίως και κανείς δεν μπορεί να λύσει το αδιέξοδο με την πρόταση μιας ανώτερης «διαλεκτικής σύνθεσης» ή να αποφύγει την σύγχυση κάνοντας μια διάκριση ανάμεσα στις δύο έννοιες του όρου. Η ένταση ανάμεσα στις δυο έννοιες είναι εγγενής στο περιεχόμενο που ο «φιλελευθερισμός» προσπαθεί να ορίσει , είναι μια ένταση συστατική του, η οποία δεν σηματοδοτεί ένα περιορισμό στην γνώση μας , αλλά σηματοδοτεί την «αλήθεια» του όρου.

Παραδοσιακά , κάθε έννοια φιλελευθερισμού εμφανίζεται ως το αντίθετο της άλλης: η φιλελεύθερη πολυπολιτισμικότητα συνηγορεί για την ανεκτικότητα και κατά κανόνα αντιμάχεται τον οικονομικό φιλελευθερισμό καθώς προσπαθεί να προστατέψει τις ασθενείς από τις απρόσκοπτες δυνάμεις της αγοράς, ενώ οι φιλελεύθεροι της αγοράς κατά κανόνα συντάσσονται με τις παραδοσιακές αξίες της οικογένειας. Και έτσι φτάνουμε στο διπλό παράδοξο της παραδοσιακής Δεξιάς η οποία από την μία υποστηρίζει την οικονομία της αγοράς ,ενώ σχεδόν άγρια αντιτίθεται στις αξίες και την κουλτούρα τις οποίες η οικονομία γεννά και το παράδοξο της πολυπολιτιστικής Αριστεράς η οποία αρνείται την αγορά (όλο και λιγότερο) ενώ ενθουσιωδώς ενισχύει την ιδεολογία που αυτή η αγορά γεννά. Μισό αιώνα πριν η πιο χαρακτηριστική εξαίρεση ήταν η μοναδική Ayn Rand , η οποία συνηγορούσε για ένα φιλελευθερισμό της αγοράς και για ένα πλήρη εγωισμό αποκαθαρμένο όμως από την παραδοσιακή ηθική η οποία αφορά τις αξίες της οικογένειας και την θυσία για το γενικό καλό. Σήμερα όμως μάλλον εισερχόμαστε σε μια εποχή όπου οι δυο πλευρές συνυπάρχουν: τύποι σαν τον Bill Gates ποζάρουν και ως ριζοσπάστες της αγοράς αλλά και ως ανθρωπιστής.

Εδώ λοιπόν εισερχόμαστε στο βασικό παράδοξο του φιλελευθερισμού. Μια αντί-ιδεολογική και αντί-ουτοπική στάση είναι εγγεγραμμένη στον πυρήνα του φιλελεύθερου οράματος: ο φιλελευθερισμός αυτοκατανοείται ως «η πολιτική του ελάχιστου κακού» και η φιλοδοξία του είναι να προσφέρει την «λιγότερο χειρότερη κοινωνία» ,αποτρέποντας την το μεγαλύτερο κακό, γιατί θεωρεί κάθε προσπάθεια να επικαθορίσουμε ένα θετικό στόχο ως την απόλυτη πηγή του κακού. Η απόφανση του Chaurchill για την δημοκρατία ως το χειρότερο από όλα τα πολιτεύματα με την εξαίρεση των υπολοίπων ισχύει περισσότερο για τον φιλελευθερισμό. Αυτή η οπτική διατηρείται από ένα προφανή πεσιμισμό για την ανθρώπινη φύση: ο άνθρωπος είναι ένα εγωιστικό και ζηλόφθονο ζώο , και αν κάποιος προσπαθήσει να οικοδομήσει ένα πολιτικό σύστημα που να εγκαλεί την καλοσύνη και τον αλτρουισμό ,τότε το αποτέλεσμα θα είναι η χειρότερη εκδοχή του τρόμου ( είναι γνωστό βέβαια πως και ο Γιακωβινισμός και ο Σταλινισμός προϋποθέτουν τις ανθρώπινες αρετές) .Όμως η φιλελεύθερη κριτική της «τυραννίας του Κακού» έχει το κόστος της: η εφαρμογή αυτού του προγράμματος προκαλεί τα αντίθετα του. Η απαίτηση για το λιγότερο κακό ,όταν επιβεβαιώνεται ως παγκόσμια αρχή, βαθμιαία πολλαπλασιάζει τα χαρακτηριστικά του αντιπάλου του .Η παγκόσμια φιλελεύθερη τάξη αυτοπαρουσιάζεται ως η καλύτερη εκδοχή δυνατού κόσμου: η ήπια απόρριψη των ουτοπιών τελειώνει με την επιβολή της δικής του ουτοπίας ή οποία υποτίθεται θα πραγματοποιηθεί αν όλοι ενταχθούμε στους παγκόσμιους μηχανισμούς της αγοράς και των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Πίσω από όλα αυτά κρύβεται το όραμα ενός «Νέου Ανθρώπου» χωρίς τις παλαιές αποσκευές.Living the end times.p37 -38

Ενα συνεχές απεργιών ,απόγνωσης και στο βάθος Slavoj

Δεν έχουν περάσει και πολλοί μήνες ,πολύ πριν το «μνημόνιο» όταν ξαφνικά η Ελλάδα ανακάλυψε τους «σκλάβους» της Αμαλιάδας (εδώ), και οι εργαζόμενοι στο ΙΚΑ αποκάλυπταν πως στην Κρήτη η μαύρη εργασία είχε ξεπεράσει όλα τα δεδομένα.(εδώ)


Η μισθωτή εργασία στην Ελλάδα είναι συστηματικά υπονομευμένη. Οι πραγματικές αμοιβές είναι μικρές, και υπάρχει τεράστια αδήλωτη εργασία. Τα φαινόμενα είναι αναλυμένα χιλιάδες φορές

Η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα των εισφοροδιαφυγών δημιουργεί απασχόληση, ευελιξία, συγκρατεί την ανεργία ,αλλά δεν δημιουργεί κανένα έδαφος δημιουργίας θέσεων απασχόλησης με ποιότητα. Οι ανάγκες για μισθωτή εργασία με στοιχειώδη δικαιώματα και μέλλον καλύπτονταν μόνο στο δημόσιο και τις Δεκο, και στις ελάχιστες μεγάλες οικονομικές μονάδες του Ιδιωτικού Τομέα.

Οι ομάδες του κόσμου της μισθωτής εργασίας ευρίσκονται απομονωμένες σε ένα πλέγμα οικονομικών δομών , σε μια οικονομική άρθρωση ασταθή ασύμμετρη. Η μικρή οικονομική μονάδα εξασφάλιζε άρρητες ισχυρές συναινέσεις, αμοιβαίες συνομωσίες, σε μια ιδιότροπη «ταξική συνεργασία» ενώ οι εργαζόμενοι στις Δεκο και το δημόσιο ,με ρητορεία Γ Διεθνούς και Εύχαρη συναίνεση στις πρακτικές Μαυρογυαλούρου ένοιωθαν τουλάχιστον αξιοπρέπεια. Οι κρατικοί έλεγχοι για την εργασία ήταν το μοντέλο για τους έλεγχους που ακολούθησαν για την απαγόρευση του τσιγάρου.

Έρχεται η κρίση και η συνταγή είναι απλή. Μειώστε τις αμοιβές , τις συντάξεις, μπας και ισορροπήσετε τα δημοσιονομικά, και μπας αυξήσετε την παραγωγικότητα, και βλέπουμε.

Η συνταγή εφαρμόζεται, μόνο που είναι πιο μοντέρνα από ότι πρέπει, είναι αυστηρά ομοιοπαθητική. Ο κόσμος της μισθωτής εργασίας, καλείται να υποστεί μια δηλητηρίαση, η οποία θα διεγείρει άλλα υποσυστήματα του ανοσοποιητικού της οικονομίας για να επέλθει η οψέποτε η θεραπεία.

Όσοι είναι χρόνια στην γκρίζα ζώνη της ιδιωτικής οικονομίας, εξοβελίζονται σιωπηλά όπως πάντα, και όσοι ευρίσκονται στις πιο τυπικές ζώνες υφίστανται ήδη τα συμπτώματα του φαρμάκου, αλλά από ότι φαίνεται αυτά θα χειροτερεύσουν. Ταυτόχρονα η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα των εισφοροδιαφυγών εμφανίζει σημάδια διάλυσης, οι δε υποτιθέμενοι δυναμικοί κλάδοι δεν δείχνουν και κανένα δυναμισμό.

Η ομοιοπαθητική της τρόικας προς το παρόν δείχνει μόνο τα αρνητικά της.

Ο ΓΑΠ παίζει το χαρτί της έλλειψης εναλλακτικής. Ο Σαμαράς καιροσκοπεί ,αν και τελευταία υπήρξε και μια πολύ επεξεργασμένη φίνα και αναπάντεχη αινιγματική  συνηγορία της πολιτικής του (εδώ) .Η αριστερά έχει διατυπώσει τα πάντα.Anything goes. Λαϊκή εξουσία , έξω από την ΕΕ, μέσα στην ΕΕ, όχι στις απολύσεις , ναι στις δικές μας «συντροφικές αποχωρήσεις» , και υποστήριξη στις κινητοποιήσεις ελπίζοντας στην «δυναμική» που θα ανατρέψει και θα δημιουργήσει «καταστάσεις». Μόνο που η προεξοφλημένη δυναμική είναι σαν χρηματιστηριακό παράγωγο. «Σορτάρεται» και «ανάποδα». Και από ότι φαίνεται ο Ρουμπινί διαβάζει Πριν -Λαπαβίτσα, και ο Γιούνκερ Θέσεις- Μηλιό.

Το βέβαιο είναι ότι η νεοελληνική «πολυσθένεια» ή «πολυέργεια» δηλαδή η τελική εξασφάλιση ενός επιπέδου ζωής , μέσω ενός καταμερισμού εσόδων και ροών από πολλαπλές αντιφατικές (ως προς την τυπική τους θέση) πηγές με βάση την οικογένεια – γένος φτάνει στα όρια της. Η ΔΥ σύζυγος δεν μπορεί να συνεχίσει να εγγυάται το δάνειο του βιοτέχνη εισφοροφυγά συζύγου, το μικρό μαγαζί που διαθέτει η οικογένεια στην υποβαθμισμένη Αθήνα είναι ξενοίκιαστο και τα δώρα των παππούδων μειώθηκαν. Ο βιοτέχνης έχει ήδη μειώσει τους μισθούς των δύο μακρινών συγγενών που εργάζονται μαζί, από τους τρεις Πακιστανούς (προφανώς με μαύρα) απασχολείται ο ένας ,και οι εισφορές στο ΙΚΑ ξαναμπήκαν σε ρύθμιση.

Δίπλα στα στρώματα του συστημικού αδιέξοδου προβάλουν νέες μορφές της απόγνωσης.

Και στην συγκυρία αυτή αναδύονται πολλαπλά σενάρια έκφρασης της απόγνωσης. Οργανωμένη , τακτοποιημένη δυσαρέσκεια ,δηλαδή απεργίες , συλλαλητήρια , πορείες , αλλά και ηφαιστειακή έκρηξη χωρίς όνομα και ταυτότητα. Η κάθε μορφή χωριστά (πχ «Δεκέμβρης» , τυπικές πορείες ΚΚΕ) αλλά και οι δύο μαζί (Μάιος 10 – Μαρφίν)

Η απόγνωση ως αναλογική δομή συνεχούς, όχι ως ψηφιακά πίξελ προς τακτοποίηση.


Μια εβδομάδα απεργιών που επιπλέουν σε ένα δυναμικό συνεχές απόγνωσης και πάνω στην στιγμή «σκάει μύτη» και ο Slavoj .

Slavoj το Youtube είναι γεμάτο από τις διαλέξεις σου, σε είδαμε πέρσι δύο φορές στην Αθήνα , σε παρακαλώ μην ξανακάνεις τα ίδια κόλπα.

Πρώτον μη φοράς φανελάκι για να το τραβάς, μη ξεκινήσεις με ανέκδοτο που έχεις πει τις προηγούμενες πέντε φορές με τον χωρικό και την γυναίκα του ή το άλλο με τον συμβολικό ευνουχισμό.

Slavoj μας αρέσεις τόσο πολύ γιατί είσαι ευρηματικός ανήσυχος αλλά ,αρχίζω να σε βαριέμαι γιατί η ανησυχία σου είναι τόσο προβλέψιμη. Και επειδή εμείς σε αγαπάμε με τα ελαττώματα σου, δηλαδή ξέρουμε ότι κρύβεις και ένα μικρό showman μέσα σου, και ότι με τους αναλογικούς συλλογισμούς σου λες και ξελές ,σκέφτηκα να μεταφράσω ένα μικρό κομματάκι με την προσδοκία να το προσέξουν όσοι παρακολούθησαν και χειροκρότησαν την M.Χάρνεκερ. Ο Slavoj ξέρει τι λέει και ξέρει τι γράφει, τα "λέω ξελέω" του είναι λεπτεπίλεπτα και παραγωγικά, μόνο που προσέχει πάρα πολύ το ακροατήριο του , και γουστάρει το χειροκρότημα. πχ στην Αθήνα δεν θα έλεγε ποτέ όσα πρόσφατα έγραψε:

«Με αυστηρά Μαρξιστικά κριτήρια , η Βενεζουέλα , όπως άλλωστε και η Σαουδική Αραβία, σήμερα αναμφίβολα εκμεταλλεύεται τις άλλες χώρες: η κυριότερη πηγή πλούτου της το πετρέλαιο είναι μια φυσική πηγή πλούτου, και άρα η τιμή του είναι ένα ενοίκιο το οποίο τελικά δεν εκφράζει καμία αξία (δηλαδή να προέρχεται από εργασία).


Οι πολίτες της Βενεζουέλας απολαμβάνουν μια μορφή συλλογικού ενοικίου από τις αναπτυγμένες χώρες ,ενός ενοικίου που κερδισμένου μόνο από την κατοχή ενός φυσικού πλούτου.


Ο μοναδικός τρόπος για να μιλήσουμε για εκμετάλλευση της Βενεζουέλας εδώ είναι να εγκαταλείψουμε την θεωρία της αξίας του Marx,και να υιοθετήσουμε την νεοκλασική θεωρία των τριών συντελεστών παραγωγής (φυσικός πλούτος, εργασία, κεφάλαιο) όπου ο καθένας συνεισφέρει προς την αξία του προϊόντος.

Μόνο εάν εφαρμόσουμε την νεοκλασική θεωρία μπορούμε να ισχυριστούμε ότι μια αναπτυγμένη οικονομία δεν πληρώνει όλη την τιμή του πετρελαίου (πλήρη εννοούμε την τιμή που θα είχαμε σε μια ιδανική συνθήκη ανταγωνισμού) και άρα πριν τον Τσάβες η Βενεζουέλα ήταν «υπό εκμετάλλευση». Δεν μπορούμε να ισχύουν και τα δύο , η Μαρξική θεωρία της αξίας και η έννοια της εκμετάλλευσης των αναπτυσσομένων χωρών μέσω της ληστείας του φυσικού πλούτου.» Living the end times p 241-2

Β.Μαρκεζίνης: "Κοινοτοπίες Ριζοσπαστικού Πατριωτισμού".Μια κριτική του Ν.Χρυσολωρά

Του Νίκου Χρυσολωρά

"Βασιλειος Μαρκεζινης-Μια Νέα Εξωτερική Πολιτική για την Ελλάδα"

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι ο Βασίλειος Μαρκεζίνης είναι αυτή τη στιγμή ένας από τους πλέον προβεβλημένους ακαδημαϊκούς στη χώρα μας. Στις σελίδες των δύο πρόσφατων βιβλίων του -Επικοινωνιακή Διπλωματία και Διπλωματία Βάθους (ΕΔΔΒ) και Μια Νέα Εξωτερική Πολιτική για την Ελλάδα (ΜΝΕΠΕ)- τα οποία κυκλοφορούν από τον εκδοτικό οίκο Λιβάνη, ο αναγνώστης θα βρει μία συνοπτική παρουσίαση των θέσεών του για τα βασικά θέματα στην ατζέντα της εξωτερικής πολιτικής της χώρας μας, αλλά και προσεγγίσεις σε διεθνή ζητήματα, όπως ο ρόλος των ΗΠΑ στο παγκόσμιο στερέωμα και σε σχέση με τη Ρωσία, η τουρκική διπλωματία στην εποχή Νταβούτογλου και ο λεγόμενος πόλεμος των αγωγών. Με όπλο την πολυετή εμπειρία του, ο Μαρκεζίνης γράφει με σαφήνεια και γλαφυρότητα, γεγονός που καθιστά τα δύο βιβλία ευχάριστο ανάγνωσμα, παρά το γεγονός ότι δεν αποφεύγονται οι πλατειασμοί, η περιαυτολογία και οι συχνές επαναλήψεις.


Αν πάντως το ζητούμενο δεν είναι η περιγραφή και η επικοινωνία των απόψεων του συγγραφέα, τις οποίες άλλωστε οι ενδιαφερόμενοι έχουν την ευκαιρία να διαβάζουν συχνά στις εφημερίδες και να τις πληροφορούνται μέσω τηλεοπτικών εκπομπών, αλλά μία διεισδυτική ματιά στον κόσμο της εξωτερικής πολιτικής, τότε είναι δύσκολο να μιλήσει κανείς για επιτυχημένα εγχειρήματα. Οι περισσότερες από τις επισημάνσεις των βιβλίων είναι λίγο έως πολύ γνωστές σε όσους ασχολούνται με τον χώρο της διπλωματίας, ακόμη και σε στοιχειωδώς επιμελείς πρωτοετείς φοιτητές σχολών διεθνών σχέσεων. Για παράδειγμα, το κάλεσμα του συγγραφέα να υιοθετήσουμε (ως χώρα) μία «πολυγαμική εξωτερική πολιτική», καίτοι εύηχο, δεν παύει να είναι κοινότοπο. Εξίσου γνωστές είναι στους διεθνολόγους και πολλές άλλες θέσεις που παρουσιάζονται περίπου ως καινοφανείς στα δύο συγγράμματα, όπως ότι ο διπολικός κόσμος ήταν πιο σταθερός από τον πολυπολικό (ΜΝΕΠΕ, σελ. 34). Με άλλα λόγια, τόσο η «Επικοινωνιακή Διπλωματία...», όσο και η «Νέα Εξωτερική Πολιτική...» επαναλαμβάνουν συχνά τα αυτονόητα και στερούνται βάθους ανάλυσης.

Ορισμένες φορές μάλιστα, ο Μαρκεζίνης ισχυρίζεται ότι ανακάλυψε τον τροχό, αντιλαμβανόμενος περιστατικά που διέλαθαν υποτίθεται την προσοχή όλων των άλλων, κάτι που συνήθως δεν επιβεβαιώνεται από την πραγματικότητα. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της πρόσφατης ανταλλαγής κατασκόπων μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας, το οποίο υποστηρίζει ότι «πέρασε απαρατήρητο από τα ΜΜΕ των δύο χωρών...» (ΜΝΕΠΕ, σελ. 31). Προφανώς ο συγγραφέας βρισκόταν εκείνη την περίοδο σε διακοπές, αφού δεν μπορεί αλλιώς να μην πρόσεξε ότι το θέμα «έπαιζε» στα πρωτοσέλιδα όλων των μεγάλων εφημερίδων του εξωτερικού, αλλά και της Ελλάδας, επί μήνες.

Τα πραγματικά προβλήματα ξεκινούν όταν ο Μαρκεζίνης περνάει από την περιγραφή στην ερμηνεία και ξεκινάει τις άστοχες γενικεύσεις: σύμφωνα με τα βιβλία, οι περισσότεροι πολιτικοί δεν έχουν το θάρρος της γνώμης τους (ΕΔΔΒ, κεφ. 2), οι δημοσιογράφοι που καλύπτουν το διεθνές ρεπορτάζ παίρνουν «γραμμή», τα «think tanks» αναπαράγουν καθεστηκυίες απόψεις και οι περισσότεροι Ελληνες έχουν μάθει να «κλίνουν το γόνυ» στις ΗΠΑ (ΕΔΔΒ, σελ. 132). Οπως αντιλαμβάνεται κανείς, οι παραπάνω απλοϊκές θέσεις αποτελούν αφορισμούς που όχι μόνο δεν επιβεβαιώνονται από τα εμπειρικά δεδομένα, αλλά παραπέμπουν κιόλας σε συνωμοσιολογία. Καμία δημοσκόπηση δεν έχει δείξει ποτέ ότι η ελληνική κοινή γνώμη είναι άκριτα φιλοαμερικανική (μάλλον το αντίθετο ισχύει), ενώ όλοι μας μπορούμε να υποδείξουμε πολιτικούς που διαθέτουν παρρησία, αλλά και δημοσιογράφους με διεισδυτική ματιά στα δημόσια πράγματα. Επομένως, χαρακτηρισμοί όπως οι παραπάνω δείχνουν μια ελαφρότητα που δεν θα περίμενε κανείς από ακαδημαϊκό εγνωσμένου κύρους.

Το πλέον απαράδεκτο στοιχείο και των δύο βιβλίων όμως είναι η εμπάθεια και ο αστήριχτος καταγγελτικός λόγος. Ούτε λίγο ούτε πολύ, ο Μαρκεζίνης υπαινίσσεται ότι υπάρχουν αυτή τη στιγμή εν ενεργεία Ελληνες πολιτικοί και διπλωμάτες που διαπράττουν προδοσία, υπηρετώντας εντολές του Στέιτ Ντιπάρτμεντ αντί για το δημόσιο συμφέρον, με αντάλλαγμα την προσωπική τους ανέλιξη: «Οι δικοί μας πολιτικοί», γράφει, «κρύβουν πίσω από τη θεωρία του εκσυγχρονισμού την έμφυτη πνευματική και πολιτική τους υποταγή στην αμερικανική πολιτική, ευελπιστώντας να εξασφαλίσουν το αναγκαίο, για την πολιτική τους καριέρα, πιστοποιητικό καλής διαγωγής» (ΜΝΕΠΕ, σελ. 277). Στη «Νέα Εξωτερική Πολιτική...», ο συγγραφέας βλέπει παντού μειοδότες και συνωμοσίες. Βασικός μοχλός του σκοτεινού αυτού συστήματος είναι υποτίθεται οι ερευνητές του Ιδρύματος Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ), οι οποίοι φοβούνται να «τολμήσουν προβλέψεις που δεν συμπίπτουν με τα συμφέροντα των αφεντικών τους» (ΜΝΕΠΕ, σελ. 111-112).

Περιττό να αναφέρει κανείς βέβαια ότι ο λαός παρουσιάζεται ως ο μεγάλος εξαπατημένος σε όλη αυτή την -α λα Νταν Μπράουν- σκοτεινή υπόθεση, καθώς, για να δανειστώ από τις Γραφές, περιγράφεται περίπου ως εκ της φύσεώς του «όσιος, άκακος, αμίαντος, κεχωρισμένος από των αμαρτωλών και υψηλότερος των ουρανών γενόμενος».

Θέσεις και ανάλυση

Εν κατακλείδι, τα βιβλία συστήνονται σε όσους επιθυμούν να αποκτήσουν σφαιρική εικόνα για τις θέσεις του συγγραφέα, τόσο για τις κοινότοπες, όσο και τις συνωμοσιολογικές. Μάλλον όμως είναι περιττό για όσους ψάχνουν ανάλυση «βάθους» στα εξωτερικά θέματα. Και για να κλέψουμε λίγη από τη διάθεση για εικοτολογία του συγγραφέα, είναι πραγματικά δυσερμήνευτο για ποιο λόγο τέτοιες απόψεις συνεχίζουν να τυγχάνουν τόσο μεγάλης προβολής από τα ελληνικά μήντια.

Μία πιθανή εξήγηση είναι πως ο Μαρκεζίνης είναι από τους πλέον χαρισματικούς εκπροσώπους ενός δημοφιλέστατου ρεύματος σκέψης, το οποίο ο Ακης Γαβριηλίδης έχει εύστοχα χαρακτηρίσει «ριζοσπαστικό πατριωτισμό». Πρόκειται για έναν ιδεολογικό αχταρμά, στον οποίο με κάποιο τρόπο συνυπάρχουν αρμονικά ο εθνικισμός, η αντιδυτική ρητορική, οι θεωρίες συνωμοσίας και θυματοποίησης των Ελλήνων, ο λαϊκισμός, αλλά και το μαρτυρολόγιο και ο ξύλινος λόγος της Σταλινικής αριστεράς. Κάθε κοινωνία έχει φυσικά τους οργανικούς διανοούμενους που της αξίζουν. Στη δική μας περίπτωση, ευδοκιμούν όσοι της χαϊδεύουν τα αυτιά...

Σύνδεση με το ιστολόγιο του Ν.Χρυσολωρά εδώ

Ο Αριστερός Μεταρρυθμισμός στην συγκυρία

Από το "Μη μαδάς την Μαργαρίτα"

Που παίζεται το παιχνίδι ρωτά μια Στρουθοκάμηλος Αριστερή και μια Μαργαρίτα που δεν θέλει να την μαδάνε απαντά:


Παντού.

Η κρίση που ξεκίνησε το 2008 οφείλεται σε πολλά, άλλα κύρια και άλλα δευτερεύοντα και η Ελλάδα με την εύθραυστη δημοσιονομική υγεία έγινε ένα από τα πρώτα θύματα.Από το 1973 και μετά διανύουμε μια περίοδο σταθερής ανισορροπίας όπως την χαρακτηρίζει ο Γιάννης Βαρουφάκης:

Μια περίοδο άνισου πλουτισμού που βελτίωνε τους δείκτες εντυπωσιακά, παρήγαγε ταυτόχρονα εντυπωσιακό πλούτο και μεγάλη δυστυχία, αύξανε τις ανισορροπίες και έχτιζε λογιών-λογιών παλάτια στην άμμο. Τα δυο πιο σημαντικά παλάτια: Το χρηματοπιστωτικό σύστημα και η αγορά ακινήτων. Τα παράγωγα και τα δομημένα ομόλογα αυγάτιζαν το χρήμα των τραπεζών και των hedge funds, ενώ το εργατικό κόστος έπεφτε, οι μισθοί έμεναν καθηλωμένοι και οι εργαζόμενοι όδευαν επιτακτικά προς το δανεισμό. Και όσο δανείζονταν, τόσο ανέβαιναν οι τιμές των κατοικιών και τόσο αυξανότανε ο δανεισμός και η εξάρτηση. Το ζήσαμε τόσο έντονα στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια.

Γράφει ο ΓΒ:

Το 2001 το παγκόσμιο εισόδημα ήταν $49 τρις. Την ίδια χρονιά τα παράγωγα κυμαίνονταν στα $85 τρις. Έξι χρόνια μετά το παγκόσμιο εισόδημα ανήλθε σε $85 τρις την ώρα που η "αξία" των παραγώγων είχε πηδήσει στα... $670 τρις. Την ίδια εποχή οι τιμές των ακινήτων στις ΗΠΑ αυξήθηκαν περίπου 125%, σε μια περίοδο μηδενικών αυξήσεων του μισθού του μέσου εργαζόμενου. Δεν θέλει πολλή σκέψη για να καταλάβει κανείς ότι τα παλάτια αυτά, ακίνητων και παραγώγων, θα κατέρρεαν όπως ακριβώς καταρρέει μια λεπτή στοίβα από λέγκο που φτιάχνει ένα παιδί.

Η συνέχεια στο "Μη μαδάς την Μαργαρίτα"

Τρόμος,Άγχος,Θάρρος,Δικαιοσύνη

Τέσσερεις έννοιες σηματοδοτούν την ένταξη του «ζώο- άνθρωπος» στην υποκειμενική διαδικασία Αληθείας.


Η πρώτη συνδέει στην επιθυμία για ένα Μεγάλο Δίλημμα , μια αποφασιστική ασυνέχεια η οποία θα θεσμίσει τον νέο κόσμο με ένα μοναδικό στιγμιαίο άνοιγμα και θα ολοκληρώσει το υποκείμενο.

Την ονομάζω Τρόμο

Η δεύτερη πιστοποιεί τον φόβο για το Δίλημμα , την παραίτηση ενώπιον του σκότους της ασυνέχειας τον φόβο για οτιδήποτε θέτει μια επιλογή μεταξύ δύο υποθέσεων χωρίς εγγύηση . Αν το πούμε αλλιώς αυτό το συναίσθημα σηματοδοτεί μια επιθυμία για συνέχεια , για ένα μονότονο καταφύγιο.

Ας την ονομάσουμε Άγχος

Η τρίτη επιβεβαιώνει την πολλαπλότητα των Διλημμάτων ,και το γεγονός ότι οι ασυνέχειες είναι αδυσώπητες και πολύμορφες.

Ας την αποκαλέσουμε Θάρρος

Η τέταρτη επιβεβαιώνει την επιθυμία για ένα υποκείμενο , σταθερά περίπλοκο και ανοιχτό. Η εμμένεια του γίγνεσθαι υποκείμενο , επιβεβαιώνεται με την ισοδυναμία αυτού που είναι συνεχές και διαπραγματεύσιμο με εκείνο που είναι ασυνεχές και βίαιο. Μιλάω για απλές υποκειμενικές τροπικότητες , οι οποίες εξαρτώνται από την κατασκευή του υποκειμένου στον κόσμο και από τις ικανότητες του σώματος να παράγει αποτελέσματα εντός αυτού του κόσμου. Δεν πρέπει να κατανοήσουμε αυτές τις τροπικότητες ιεραρχικά. Μπορούμε να έχουμε ισότιμα την αξία ως ειρήνη , την διαπραγμάτευση ισότιμα ως αγώνα , και την βία ως ευγένεια. Αυτό η έννοια , και οι συνακόλουθες της διαδικασίες της πράξης υπάγονται στην τυχαιότητα του κόσμου.

Ας την αποκαλέσουμε Δικαιοσύνη.

A.Badiou Logic of Worlds p 86.

ΕΠΟΧΗ:Ο Ερνέστο Λακλάου για τον Λαικισμό

Η συνέντευξη που ακολουθεί δόθηκε τον Ιούνιο του 2008 στον Νίκο Χρυσολωρά, αλλά η σημερινή ευρωπαϊκή συγκυρία της χρηματοπιστωτικής κρίσης την καθιστά και πάλι επίκαιρη. Τι είναι και τι δεν είναι «λαϊκισμός»; Πόση αξία έχει ο κυρίαρχος απαξιωτικός για κάθε διεκδίκηση λόγος της εξουσίας; Τη συνέντευξη αναδημοσιεύουμε από το τελευταίο τεύχος (τ. 110) των «Σύγχρονων Θεμάτων», που περιλαμβάνει σχετικό αφιέρωμα στο λαϊκισμό με ιδιαίτερα ενδιαφέροντα κείμενα.


Πότε ασχοληθήκατε για πρώτη φορά με το θέμα του λαϊκισμού και τι σας έκανε να επιστρέψετε σ’ αυτό στην πρόσφατη δουλειά σας;

Το πρώτο μου κείμενο για το λαϊκισμό δημοσιεύθηκε το 1977. Πρόκειται για τη μονογραφία Πολιτική και ιδεολογία στη μαρξιστική θεωρία.1 Από τότε, βέβαια, ποτέ δεν εγκατέλειψα τη θεματική αυτή, η οποία θίγεται συχνά στα γραπτά μου. Στην ουσία, το βασικό ερευνητικό μου ενδιαφέρον υπήρξε πάντοτε η κατασκευή του λαού ως συλλογικού δρώντος. Τα κεντρικά παραδείγματα που χρησιμοποίησα προέρχονται από τη Λατινική Αμερική, αν και έχω αναφερθεί και σε μερικές περιπτώσεις από τη Δυτική Ευρώπη.

Πώς εξηγείται η δυναμική των λαϊκιστικών κομμάτων στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια;

Μέχρι και τα μέσα του 20ού αιώνα, το επίκεντρο των κινητοποιήσεων εναντίον τού συστήματος εντοπιζόταν σε οργανώσεις της εργατικής τάξης. Στη συνέχεια, όμως, αυτός ο «κόσμος» άρχισε να αποσυντίθεται εξαιτίας της τάσης προς «τριτογενοποίηση» της ευρωπαϊκής οικονομίας (καθώς ο πλούτος παράγεται πλέον κυρίως από τον τομέα των υπηρεσιών). Οι «θύλακες» της εργατικής τάξης στις πόλεις έπαψαν να είναι αποτελεσματικοί στην αναπαραγωγή μιας «προλεταριακής» κουλτούρας. Έτσι, οι κοινωνικές συμμαχίες των μη προνομιούχων έλαβαν νέα μορφή, πολύ πιο ρευστή, αφού το ιδεολογικό της περιεχόμενο κινείται ενίοτε προς τα αριστερά και άλλοτε προς τα δεξιά. Οι επικλήσεις προς το «προλεταριάτο» δεν βρίσκουν πλέον ανταπόκριση, γιατί οι βιομηχανικοί εργάτες αποτελούν πολύ μικρό μέρος του εργατικού δυναμικού. Εν ολίγοις, η πολυδιάστατη έννοια του λαού αντικατέστησε εκείνη του προλεταριάτου στο επίκεντρο του αντισυστημικού/αντιπολιτευτικού πολιτικού λόγου.

Δηλαδή, η άνθηση του λαϊκισμού οφείλεται στην κρίση που διήλθαν παραδοσιακές μορφές κινητοποίησης της εργατικής τάξης;

Ναι. Για παράδειγμα, στη Γαλλία, μέχρι τη δεκαετία του 1960, υπήρχε κάτι που ονομαζόταν «ο κόσμος της αριστεράς». Ο όρος αναφέρεται σε εκείνο το πλέγμα των συνδικάτων, των θεσμών και των πολιτιστικών μορφών που προσέδιδε μια συγκεκριμένη ταυτότητα στην εργατική τάξη. Αυτό δεν υπάρχει πλέον.

Ο λαϊκισμός εντοπίζεται, όμως, σε αμφότερες τις πλευρές του ιδεολογικού φάσματος. Υπάρχουν ειδοποιοί διαφορές ανάμεσα στον «αριστερό» και τον «δεξιό» λαϊκισμό;

Υπάρχουν διαφορές ως προς το περιεχόμενο. Ωστόσο, η δομή του λαϊκιστικού λόγου και οι συνθήκες που γεννούν τον λαϊκισμό είναι κοινές. Για παράδειγμα, όταν το Κομμουνιστικό Κόμμα της Γαλλίας αποφάσισε να συμμετάσχει στον κυβερνητικό συνασπισμό, η ψήφος διαμαρτυρίας μετακινήθηκε στα δεξιά. Πολλοί από τους σημερινούς ψηφοφόρους του Λε Πεν υπήρξαν στο παρελθόν υποστηρικτές του Κομμουνιστικού Κόμματος. Στη γαλλική πολιτική αργκό, το φαινόμενο αυτό ονομάζεται «αριστερός Λεπενισμός» (gauche lepenism).

Με δύο λόγια, τι ακριβώς σημαίνει λαϊκισμός;

Η λαϊκιστική λογική, είτε προέρχεται από τα αριστερά, είτε από τα δεξιά, έχει ένα και μόνο βασικό χαρακτηριστικό: τη διχοτόμηση του κοινωνικού πεδίου ανάμεσα στους «προνομιούχους» και τους «μη προνομιούχους». Ο λαϊκιστής απευθύνεται στους τελευταίους –παρακάμπτοντας το θεσμικό πλαίσιο της κοινωνίας– και ζητά την υποστήριξή τους, ώστε να ανατραπεί το υπάρχον «κατεστημένο». Αυτή είναι κλασική μορφή του λαϊκισμού.


Για παράδειγμα, στην Αργεντινή, πριν από την εμφάνιση του περονισμού, το παραδοσιακό πολιτικό σύστημα βασιζόταν στις πελατειακές σχέσεις. Υπήρχαν τρία επίπεδα μεσαζόντων: στη βάση, υπήρχαν οι «puteros» [«νταβαντζήδες»], οι άνθρωποι του υποκόσμου που ήλεγχαν συγκεκριμένα σημεία της πόλης και δωροδοκούσαν τις αρχές όποτε ήθελαν κάποια εξυπηρέτηση. Αν ήθελες να προσληφθείς στο δημόσιο, να βρεις κρεβάτι στο νοσοκομείο, ή να ξεμπλέξεις με την αστυνομία, έπρεπε να απευθυνθείς σε αυτούς. Εσείς στην Ελλάδα, ξέρετε τι εννοώ. Στο δεύτερο επίπεδο υπήρχαν οι «caudillos» [«αξιωματικοί»], τα αφεντικά των puteros. Και στο τρίτο, οι «doctores» [«γιατροί»], η αστική τάξη των γιατρών, των δικηγόρων και των εμπόρων, οι οποίοι συνήθως εκλέγονταν σε θέσεις εξουσίας (π.χ. στη Γερουσία), με τη βοήθεια των caudillos. Σε αντάλλαγμα, μετά την εκλογή τους όφειλαν να ικανοποιούν τα αιτήματα των caudillos και των puteros. Έτσι, η πυραμίδα αναπαραγόταν επ’ αόριστον.


Με την οικονομική κρίση του 1930, όμως, τα αιτήματα της βάσης δεν μπορούσαν πλέον να ικανοποιηθούν από την κορυφή της πυραμίδας. Όπως συμβαίνει συνήθως σε αυτές τις περιπτώσεις, ο λαϊκισμός αναπτύσσεται όταν συσσωρεύεται ένας μεγάλος όγκος κοινωνικών και οικονομικών αιτημάτων, τα οποία δεν μπορούν να ικανοποιηθούν στο πλαίσιο του υφιστάμενου πελατειακού θεσμικού συστήματος. Εντέλει, εμφανίζεται κάποιος στην κορυφή της κοινωνικής πυραμίδας, ο οποίος απορρίπτει τους μεσάζοντες, που παρεμβάλλονται ανάμεσα στον ηγέτη και τους πολίτες, και αυτοπαρουσιάζεται ως άμεσος εκπρόσωπος του «λαού».


Αυτό συνέβη και με τον Περόν. Ανέβηκε στην εξουσία με την υπόσχεση ότι οι μεσάζοντες δεν θα είναι πλέον αναγκαίοι. Στην ουσία, αμφισβητήθηκε έτσι συνολικά η λογική του πελατειακού συστήματος εξουσίας.

Αντιδραστικός και προοδευτικός λαϊκισμός

Είπατε ότι ο λαϊκισμός απευθύνεται πάντα στους μη προνομιούχους. Αυτό σημαίνει και ότι κάθε πολιτικό πρόγραμμα που στοχεύει στη χειραφέτηση περιθωριοποιημένων κοινωνικών ομάδων είναι απαραιτήτως και λαϊκιστικό;

Σε ένα βαθμό, ναι. Υπάρχουν δύο ειδών πολιτικές διαδικασίες: στην πρώτη, παρατηρείται ευρεία κινητοποίηση των μαζών στη βάση εκείνου που έχουμε (μαζί με την Chantal Mouffe) ονομάσει «λογική της ισοδυναμίας», στο πλαίσιο της οποίας εμφανίζεται και ο λαϊκισμός. Στη δεύτερη, κυριαρχούν επιμέρους αιτήματα συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων, τα οποία ικανοποιούνται από διαχειριστές πολιτικούς, στη βάση αυτού που αποκαλούμε «λογική της διαφοράς». Σε κάθε πολιτικό σύστημα οι δύο αυτές διαδικασίες συνυπάρχουν, σε διαφορετικές όμως αναλογίες. Για να σας δώσω ένα παράδειγμα από την Ελλάδα, άλλες φορές επικρατούν ηγέτες όπως ο Αντρέας, άλλες φορές πολιτικοί όπως ο Σημίτης. Ο πρώτος αποτελεί ένα λαϊκιστικό πόλο και ο δεύτερος ένα θεσμικό πόλο. Η επικράτηση του ενός προσανατολισμού όμως δεν εξαφανίζει τον άλλον.

Επομένως, για εσάς ο λαϊκισμός δεν είναι έννοια με αρνητική σημασία.

Όχι, είναι ένας ουδέτερος όρος. Το κατά πόσον ο λαϊκισμός είναι αντιδραστικός ή προοδευτικός, εξαρτάται από το περιεχόμενο των αιτημάτων του και όχι από τη δομή του.

Πάντως, πολλοί φιλελεύθεροι και νεοφιλελεύθεροι πολιτικοί στην Ελλάδα συχνά απορρίπτουν αιτήματα της αριστεράς με το επιχείρημα ότι είναι λαϊκιστικά.

Αυτό δεν συμβαίνει μόνο στην Ελλάδα. Το ίδιο γίνεται και στη Λατινική Αμερική. Η Δεξιά δεν καταδικάζει ποτέ τα αυταρχικά λαϊκιστικά καθεστώτα, όταν αυτά εξυπηρετούν τους σκοπούς της. Από την άλλη πλευρά, σπεύδει να κατακεραυνώσει τον λαϊκισμό των προοδευτικών διακυβερνήσεων. Ωστόσο, η ιστορία της Λατινικής Αμερικής έχει αποδείξει ότι η δημοκρατία δεν κινδυνεύει από τους λαϊκιστές, αλλά από τους νεοφιλελεύθερους, οι οποίοι επέβαλαν δικτατορίες, προκειμένου να διασφαλίσουν την εφαρμογή ακραίων μονεταριστικών πολιτικών. Η Χιλή αποτελεί το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα.

Το αντεπιχείρημα είναι ότι ο δεσμός που δημιουργείται ανάμεσα στον χαρισματικό λαϊκιστή ηγέτη και το λαό του είναι εγγενώς επικίνδυνος για τη δημοκρατία και τους θεσμούς της.

Όχι απαραίτητα. Ο πιο χαρισματικός ηγέτης του 20ού αιώνα ήταν ο Ντε Γκολ και δεν θυμάμαι κανέναν να τον χαρακτήρισε απειλή για τη δημοκρατία. Ο λαός αποκτά πάντα συναισθηματικό δέσιμο με τους ηγέτες του, εκτός από τις περιπτώσεις εκείνες όπου το κράτος και οι θεσμοί λειτουργούν τόσο παντοδύναμα που κάτι τέτοιο δεν είναι απαραίτητο. Αυτό όμως συμβαίνει σπάνια και συνήθως προϋποθέτει ότι η εξουσία βρίσκεται στα χέρια μιας απρόσωπης ολιγαρχίας γραφειοκρατών. Όταν κυβερνούν αυτοί οι τεχνοκράτες, τότε η πολιτική και η δημοκρατία καταργούνται. Εξίσου επικίνδυνη, από την άλλη πλευρά, είναι και η πλήρης απαξίωση των θεσμών, κάτι που συνέβη στη Δημοκρατία της Βαϊμάρης. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η ταύτιση με τον ηγέτη είναι τόσο απόλυτη, που οδηγεί στη θηριωδία, όπως στην περίπτωση του Χίτλερ. Ο Φρόιντ περιγράφει με πολύ έξυπνο τρόπο τη διαφορά ανάμεσα στα δύο άκρα, στην Ψυχολογία των μαζών.2

Η αναποτελεσματικότητα του κράτους στην Ελλάδα είναι παροιμιώδης, σε σημείο που κάποιοι θα εύχονταν να περάσει μέρος της καθημερινής διακυβέρνησης σε τεχνοκράτες…

Είμαι ιδιαίτερα καχύποπτος απέναντι σε αυτήν τη θέση. Η εν λόγω άποψη έχει υιοθετηθεί από αρκετούς Αμερικανούς πολιτικούς επιστήμονες, όπως ο Σάμιουελ Χάντιγκτον, ο οποίος υποστηρίζει ότι μόνον οι κεντρικές πολιτικές επιλογές πρέπει να επαφίενται στην κρίση των πολιτών, ενώ οι υποθέσεις της καθημερινότητας θα διεκπεραιώνονται από τους τεχνοκράτες. Πρόκειται για μια βαθιά αντιδημοκρατική αντίληψη των πραγμάτων, που έχει τις ρίζες της στην Πολιτεία του Πλάτωνα και πρεσβεύει ότι μόνο οι επαΐοντες μπορούν να έχουν πολιτική άποψη. Αυτό ήταν και το όραμα του Μαρξ για την κομμουνιστική ουτοπία, όπου τη διακυβέρνηση των ανθρώπων θα αντικαθιστούσε η διαχείριση των πραγμάτων. Καλό θα είναι όμως να είμαστε καχύποπτοι απέναντι σε τέτοιες απόψεις, αφού καταργούν τον πολιτικό ανταγωνισμό, την ουσία της ίδιας της πολιτικής. Από την άλλη πλευρά βέβαια, ο απόλυτος λαϊκισμός, μια κοινωνία δηλαδή σε συνεχή κινητοποίηση, χωρίς καμία θεσμική σταθερότητα, δεν αποτελεί τίποτε λιγότερο από μία συνταγή χάους.

Λατινική Αμερική, ΗΠΑ και Ευρώπη

Εντούτοις, ακόμη και κάποιοι στην ευρωπαϊκή αριστερά κατηγορούν τις σοσιαλιστικές κυβερνήσεις που πρόσφατα εξελέγησαν στην Λατινική Αμερική ως «λαϊκιστικές».

Αυτά είναι ανοησίες. Η Λατινική Αμερική πέρασε δύο μεγάλες κρίσεις. Οι στρατιωτικές δικτατορίες της ψυχροπολεμικής περιόδου κατέστρεψαν τον κοινωνικό ιστό, ενώ τα νεοφιλελεύθερα καθεστώτα της δεκαετίας του 1990 ολοκλήρωσαν το έργο των στρατηγών. Για να αναταχθεί λοιπόν το πολιτικό σύστημα, χρειαζόταν ευρεία κινητοποίηση των μαζών. Όπως εξήγησα και προηγουμένως, η κινητοποίηση αυτή επιτυγχάνεται μόνο μέσω του λαϊκισμού. Οι κυβερνήσεις της Λατινικής Αμερικής συγκροτούν έναν κεντροαριστερό, κατ’ ουσίαν, λαϊκισμό.

Ένας άλλος πολιτικός που κατηγορείται για λαϊκισμό, είναι ο υποψήφιος Αμερικανός πρόεδρος, Μπαράκ Ομπάμα…

Αναμφισβήτητα, το λαϊκιστικό στοιχείο είναι εμφανές στη ρητορική του. Ήταν όμως αναγκαίο, προκειμένου να κινητοποιήσει ομάδες του πληθυσμού που δεν είχαν μέχρι σήμερα συμμετοχή στα πολιτικά δρώμενα.

Ταυτόχρονα, όμως, κατηγορήθηκε κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας και για «ελιτισμό».

Δεν είναι περίεργο για τα αμερικανικά δεδομένα. Το κομβικό στοιχείο άλλωστε του δεξιού λαϊκισμού στις ΗΠΑ είναι ο «αντι-ελιτισμός». Αρχικά, βέβαια, στο τέλος του 19ου αιώνα, ο αμερικανικός λαϊκισμός αναπτύχθηκε στους κόλπους της αριστεράς. Επρόκειτο για έναν πολιτικό λόγο που υπογράμμιζε την αντίθεση ανάμεσα στον «ανθρωπάκο» και το «κεφάλαιο». Εντέλει ο λαϊκισμός της αριστεράς ηττήθηκε από την «Αμερική των Επιχειρήσεων» στις εκλογές του 1896, κάτι που καθόρισε την πορεία της χώρας για τις επόμενες δεκαετίες και μέχρι το New Deal. Ωστόσο, η θεματολογία του λαϊκισμού επιβίωσε στο συλλογικό φαντασιακό των ΗΠΑ. Από τη δεκαετία του 1950, παρατηρούμε μια σημαντική αλλαγή. Ο Μακάρθι, ο Γουάλας και αργότερα ο Νίξον και ο Ρέιγκαν απευθύνονται εκ νέου στον «ανθρωπάκο», αλλά δεν παρουσιάζουν ως εχθρό του το «κεφάλαιο», αλλά την προοδευτική φιλελεύθερη ελίτ της Ανατολικής Ακτής. Επί της ουσίας, όμως, το διακύβευμα των εκλογών του 2008 για την Αμερική είναι παρόμοιο με εκείνο των εκλογών του 1896.

Η Ευρωπαϊκή Αριστερά χρειάζεται να βρει τον δικό της Ομπάμα, προκειμένου να ανακτήσει την πολιτική ηγεμονία;

Κάποια στιγμή, θα αναγκαστούν να το κάνουν. Με τα σημερινά δεδομένα, τα κόμματα του λεγόμενου Τρίτου Δρόμου και του «ριζοσπαστικού κέντρου», τα οποία αποτελούνται από τεχνοκράτες, ελάχιστα διαφέρουν από τα νεοφιλελεύθερα κόμματα που κυβερνούν. Με αυτό το στελεχιακό δυναμικό, δεν νομίζω ότι μπορούν να πείσουν κανέναν για τις προθέσεις τους ως προς την καταπολέμηση της ανισότητας. Προς το παρόν όμως, δεν βλέπω κάποιον που να μπορεί να αναλάβει τον ρόλο της ανάταξης της αριστεράς, ούτε παρουσιάζονται συμπτώματα που θα μας έκαναν να αναμένουμε την ανάδειξη ενός επιτυχημένου προοδευτικού λαϊκισμού. Ο Πρόντι αποκλείεται, η Σεγκολέν προσπαθεί ανεπιτυχώς. Χρειάζεται μια πιο ριζοσπαστική λύση.

Θεωρείτε ότι η εν εξέλιξη πιστωτική κρίση αποτελεί σύμπτωμα μιας ριζοσπαστικοποίησης του καπιταλισμού, ο οποίος γίνεται όλο και πιο «βάρβαρος», ακόμη και στην Ευρώπη;

Αυτό που σίγουρα παρατηρούμε, είναι μια διάβρωση της θεσμικής τάξης των ευρωπαϊκών κοινωνιών. Σε κάποιο σημείο, η διάβρωση αυτή θα φτάσει σε σημείο τήξης, όπου θα χρειαστεί η ριζοσπαστική ανασύνθεση της κοινωνίας. Ποιος θα επωμιστεί αυτήν την ανασύνθεση δεν είναι ακόμη σαφές.

Τελικώς, μήπως η Ευρωπαϊκή Αριστερά θα πρέπει να επανεξετάσει τις μαρξιστικές της ρίζες;

Αυτό που θα πρέπει να κρατήσουμε από τον Μαρξ είναι η κριτική απέναντι στην ανισότητα. Εντούτοις, οι κοινωνικές ανισότητες δεν περιορίζονται στις ταξικές διαφορές. Υπάρχουν και σε άλλα πεδία. Ο Μαρξ είναι λοιπόν ένας από τους προγόνους μας, δεν είναι ο πατέρας μας.

Σημειώσεις:

1. Ernesto Laclau, «Πολιτική και ιδεολογία στη μαρξιστική θεωρία», μτφ. Γρηγόρης Ανανιάδης, εκδ. Σύγχρονα Θέματα, Θεσσαλονίκη 1983.

2. Σ. Φρόιντ, «Ψυχολογία των μαζών», μτφ. Κλαίρη Τρικεριώτη, εκδ. Επίκουρος, Αθήνα 1994.

Σύνδεση με ΕΠΟΧΗ εδώ

Οκτώ και ένας λόγοι για μια θεατρική συζήτηση περί Δημοσίου

1.-Δημόσιος Υπάλληλος με οικογενειακή παράδοση στο Δημόσιο


Το δημόσιο δεν είναι μεγαλύτερο από όσο πρέπει. Η αιτία των δεινών είναι η υποχρηματοδότηση, και οι πολιτικές παρεμβάσεις. Οι ΔΥ είναι κακοπληρωμένοι σε σχέση με τους αντίστοιχους άλλων χωρών. Είμαστε όπως όλοι οι εργαζόμενοι, κοινός εχθρός μας το κεφάλαιο. Η επιλογή διορισμού ήταν αποτέλεσμα οραματισμού όχι για την μονιμότητα αλλά για το περιεχόμενο της εργασίας.

2.-Δημόσιος Υπάλληλος χωρίς οικογενειακή παράδοση στο Δημόσιο και Δημόσιος Υπάλληλος με προϋπηρεσία στον Ιδιωτικό Τομέα

Τα τρία τέταρτα των δημοσίων υπαλλήλων πληρώνονται για να κάθονται. Στον ιδιωτικό τομέα δεν θα έπαιρναν ούτε τα μισά λεφτά. Οι συνδικαλιστές είναι «νούμερα» που ζουν στον κόσμο τους. Η επιλογή διορισμού είναι ξεκάθαρη στρατηγική οικονομικής σταθερότητας που εξασφαλίζει ισορροπία. Συμμετέχουμε σε όλες τις κινητοποιήσεις και αναρωτιέμαι τι δουλειά έχω εδώ με αυτούς τους τύπους. Κατά βάθος και αυτοί που φωνάζουν είναι βολεμένοι.

3.-Εργαζόμενος σε εργασία που έχει σχέση με το Δημόσιο


Η δυσλειτουργία του Δημοσίου είναι Μύθος. Είναι απλώς περίπλοκο αν ξέρεις πότε , που ,σε ποιον πας κάνεις την δουλεία σου στο πι και φι. Αν καταργηθεί η πολυπλοκότητα θα χάσω και την δουλεία μου. Δεν έχω πρόβλημα με κανένα ΔΥ.

4.-Σποραδικός Χρήστης Υπηρεσιών του Δημοσίου

Τραβολογιέμαι επί μέρες χωρίς αποτέλεσμα. Δεν υπάρχει σύστημα, αλλά διάφοροι τύπου που με βασανίζουν. Δε λέω δεν φταίνε οι ΔΥ αλλά σε ποιον να ξεσπάσω;

5.-Επιχειρηματίας με κατεστημένες δουλειές


Ποιο μεγάλο δυσλειτουργικό Δημόσιο και παραμύθια; Πληρώνω τους (3) και κάνω την δουλειά μου μια χαρά. Ρε άμα φτιάξει το σύστημα θα χάσω και τα conne. Να το λύσουν το πρόβλημα οι πολιτικοί

6.-Νέος Επιχειρηματίας , μικροεπιχειρηματίας , αυτοπασχολούμενος


Επειδή δεν θέλω να σκάω στους (3) τραβολογιέμαι. Το Δημόσιο είναι μεγάλο, οι ΔΥ δεν δουλεύουν, να αρθεί η μονιμότητα, να ιδιωτικοποιηθούν. Οι μεγάλοι επιχειρηματίες βολεύονται.

7.-Υστερικός Συντηρητικός

Το Δημόσιο είναι αποτέλεσμα πελατειακού συστήματος. Απορροφά πόρους διαφθείρει τους πάντες, και καταστρέφει την οικονομία. Άρση Μονιμότητας , Ιδιωτικοποιήσεις τώρα.

8.-Συντηρητικός Αριστερός

Το κεφάλαιο υπονομεύει συστηματικά το Δημόσιο. Οι εργαζόμενοι ΔΥ δεν αμείβονται γιατί υπάρχουν φορολογικές απαλλαγές. Αν δοθούν αυξήσεις και χρήματα όλες οι Δημόσιες Υπηρεσίες θα δουλεύουν. Όλα είναι προπαγάνδα.

9.-Anonymous

Δεν υπάρχουν απομονωμένα συστήματα.

Το Δημόσιο λειτουργεί ως υποσύστημα ενός κοινωνικού και κρατικού σχηματισμού και εκ του αποτελέσματος συμπεραίνουμε ότι λειτουργεί αρκετά καλά.

Μια οικονομία που είναι στις 30 πιο αναπτυγμένες , με οικονομική ζώνη επιρροής όλα τα Βαλκάνια , υπερδύναμη στις διεθνείς μεταφορές, και προνομιακός δανειολήπτης ποσού όσο το εισόδημα των 60 πιο φτωχών χωρών ,δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει αν δεν είχε το αντίστοιχο αρκετά ισχυρό και τελικά πολύ λειτουργικό Δημόσιο.

Απλούστατα ο κλεπτοκρατικός καπιταλισμός των ραντιέρηδων έχει ανάγκες κρατικής πολυπλοκότητας για να μεγαλώνουν τα «έξοδα» εισόδου στις αγορές.


Η συζήτηση είναι θεατρική.


Οι ραντιέρηδες παριστάνουν τους entrepreneurs,οι ΔΥ ξέρουν ακριβώς τι κάνουν και παριστάνουν τους προλετάριους εργάτες γης , οι Συντηρητικοί δεν θέλουν να αλλάξει τίποτα, και οι ανήσυχοι αντέχουν μέχρι να προσαρμοστούν, οι ιδεαλιστές αριστεροί φαντασιώνονται πως η κλεπτοκρατία είναι φιλελευθερισμός ,η αριστερή διανόηση από νωχέλεια συνηγορεί στην φαντασίωση, οι δεξιοί νομιζουν πως είναι φιλελεύθεροι, οι σποραδικοί χρήστες έχουν συγγενείς ΔΥ και φοροφυγάδες και κάνουν το κορόιδο.