Κλειστά επαγγέλματα και η ιδεολογία της εξαίρεσης

Από ότι φαίνεται θα περάσουμε μια περίοδο υπόγειων και φανερών ρυθμίσεων για τα λεγόμενα «κλειστά επαγγέλματα». Αγνοώ τις τεχνικές λεπτομέρειες για καθένα από αυτά, αλλά κατανοώ ότι κλειστό επάγγελμα είναι αυτό, που έχει περιορισμό στην πρόσβαση και συνδυάζεται με κληρονομικό δικαίωμα , ακατανόητη υποχρεωτική χρήση του.


Εκείνο που είναι  εντυπωσιακό, είναι ότι διάφοροι εκπρόσωποι  επαγγελμάτων προσπαθώντας  να υπερασπισθούν τον χώρο τους μετέρχονται διάφορες μεθόδους,  οι οποίες διακρίνονται από κυνισμό ή επιλεκτική παρασιώπηση. Συμβολαιογράφοι επικαλούνται τον δημόσιο χαρακτήρα της εργασίας τους, αλλά δεν ολοκληρώνουν το αίτημα τους με την αυτό -κατάργηση τους. Αφού είναι δημόσιοι λειτουργοί που προστατεύουν την νομιμότητα, ας τους καταργήσουμε , να τους κάνουμε υπαλλήλους του υποθηκοφυλακείου και να περάσουν οι αρμοδιότητες τους στο κτηματολόγιο. Προφανώς οι συμβολαιογράφοι θέλουν να είναι επιχειρηματίες που λειτουργούν με κρατική προστασία. Στην ίδια κατευθυνση φαρμακοποιοί επικαλούνται την κληρονομικότητα γιατί το «ίδιο κάνουν οι βουλευτές, οι δικηγόροι, κλπ». Σωστά και η βασιλεία είναι κληρονομικό δικαίωμα.

Προφανώς σε ανεπτυγμένες, πολύπλοκες κοινωνίες κανένα σχεδόν επάγγελμα δεν μπορεί να είναι τυπικά «ελεύθερο». Η ίδια η λειτουργία της κοινωνίας απαιτεί μια σειρά από πολύπλοκες ειδικότητες , οι οποίες απαιτούν έτσι και αλλιώς ρυθμίσεις. Οι ανεπτυγμένες κοινωνίες στηρίζονται σε ειδικότητες, τεχνολογίες, επιμερισμούς  και ταξινομήσεις διαδικασιών που ελέγχονται. Για όλα θα πρέπει να υπάρχει μια ρύθμιση, ένας έλεγχος ο οποίος πρέπει να αφορά τα προσόντα και την κατάρτιση των ειδικοτήτων. Εδώ όμως αρχίζει να καλλιεργείται η σύγχυση σκόπιμα .Ταυτίζεται το επαγγελματικό απαιτούμενο πρωτόκολλο με το επιχειρηματικό καρτέλ και με το πρόσχημα του επαγγέλματος ο καθένας διεκδικεί να είναι ένα καρτέλ με κρατική προστασία στον χώρο του.

Οι ενδιαφερόμενοι ασκούν μια διπλή πίεση. Αφ’ ενός επικαλούνται οτι δημόσια  αγαθά βρίσκονται σε κίνδυνο και αφ’ ετέρου διεκδικούν την εξαίρεση. Υψηλές αξίες της δημόσιας σφαίρας, όπως η υγεία, η νομιμότητα, η ασφάλεια, ο δημόσιος πλούτος  είναι το βάθρο πάνω στο οποίο στηρίζονται περίτεχνα νομικά οικοδομήματα μέσω των οποίων εξασφαλίζονται σταθερά και προστατευμένα εισοδήματα. Και όλα αυτά με την επίκληση της εξαίρεσης, της ειδικής συνθήκης, του κινδύνου μιας κατάρρευσης από μια ακατανόητη γενίκευση. Αλίμονο δεν μπορεί να είμαστε όλοι ίδιοι

Το φάρμακο δεν είναι σαν τα πλακάκια υγιεινής, το έννομο συμφέρον του δημοσίου δεν είναι σαν θεατρικό εισιτήριο ,η ασφάλεια του κτιρίου δεν είναι τραχανάς κλπ

Το χειρότερο με τα «κλειστά» επαγγέλματα δεν είναι  ότι είναι «κλειστά» οικονομικά και συνεπώς  δημιουργούν περιττά κόστη συναλλαγής στην οικονομία, αλλά ότι λειτουργούν και ενισχύουν μια συγκεκριμένη ιδεολογία την  ιδεολογία των «εξαιρέσεων».

Η ιδεολογία αυτή είναι πολύ απλή , προϋποθέτει όμως μια άρρητη ,διπλή αρχή

Κατ’ αρχάς υπάρχει ένας γενικός κανόνας που έχει θεσπισθεί και δεύτερον ο κανόνας λειτουργεί. Αλλιώς δεν υπάρχει εξαίρεση. Και τότε αναδύεται ένα οξύμωρο . Πολιτικές και ιδέες οι οποίες θεμελιώνονται στο καθολικό, το οικουμενικό, την ισότητα ευκαιριών , όταν εγγίζουν την πραγματικότητα υιοθετούν την ιδεολογία των εξαιρέσεων. Οι «εξαιρούμενοι» έχουν κάπου ,κάπως δίκιο. Να τους μειώσουμε τα προνόμια της «διαφοράς» τους αλλά να μην το παρακάνουμε …Οι προσφεύγοντες όμως στα επαγγέλματα εξαίρεσης αυξάνονται  και όλα τα επαγγέλματα διεκδικούν όλο και μεγαλύτερους βαθμούς εξαίρεσης. Αν το περιγράφαμε μαθηματικά θα λέγαμε , όταν η εξαίρεση γίνεται ο κανόνας  ή δεν λειτουργεί ο κανόνας, τελικά δεν δημιουργεί διαφορές , αλλά δημιουργεί ένα νέο σύνολο, μια νέα «τάξη» μια «συλλογή» εξαιρέσεων ,η οποία δρα ως  νέα κανονικότητα επί της οποίας θα αναζητηθούν νέες εξαιρέσεις β βαθμού.

Βέβαια΄, στη σημερινή συγκυρία  επιχειρείται μια «ταπείνωση» των εξαιρέσεων προς τα κάτω. Όλες οι ρυθμίσεις αποσκοπούν τελικά σε  μια μείωση των αποδοχών. Αυτό όμως δεν αλλάζει τίποτε, γιατί εαν, υποθετικά,   μια πολιτική έκανε το αντίστροφο , δηλαδή ανέβαζε το γενικό επίπεδο αμοιβών και ρυθμίσεων για να προσεγγίσει το επίπεδο των «κλειστών» επαγγελμάτων τότε οι «εξαιρούμενοι» θα αναζητούσαν το νέο bonus σε σχέση με την νέα κανονικότητα.

Η ιδεολογία της εξαίρεσης λειτουργεί ανεξάρτητα από την ονομαστική τιμή του επιπέδου κανονικότητας δεν σχετίζεται καν με το εισόδημα .Υποστηρίζω ότι σωστά ανοίγουν τα «κλειστά» επαγγέλματα ,αλλά αυτό δεν είναι παρά ένα επεισόδιο αλλαγής , το οποίο θα θίξει κάποιους , αλλά ο τρόπος που γίνεται το άνοιγμα των επαγγελμάτων και ο τρόπος που αντιδρούν οι ενδιαφερόμενοι έχουν κατά βάθος την ίδια λογική, την ίδια κατεύθυνση, την ίδια κινητήρια δύναμη,δηλαδή την εξαίρεση,  μια πρακτική η οποία αν γενικευόταν θα έφερνε το χάος.

Η κυβέρνηση λέει ανοίξτε το επάγγελμα του φορτηγατζή, οι φορτηγατζήδες αντιπροτείνουν το κράτος να τους αγοράσει τις άδειες πίσω. Φαντάζεται κανείς να γενικευθεί η αρχή και το κράτος να αποζημιώνει ταυτόχρονα και ολικά κάθε κλάδο με  εξαγορά όλων των αδειών ;Η κυβέρνηση λέει ας άρουμε τηνκληρονομικότητα στα φαρμακεία και οι φαρμακοποιοί αντιπροτείνουν τη διατήρηση της ήπιας κληρονομικότητας.

Ο μοναδικός παράγοντας που τελικά δεν εντάσσεται στη λογική της εξαίρεσης είναι η ανεργία. Αυτή παραμένει στο επίπεδο μηδέν της «διαφοράς» και ακριβώς μια μικρή βαθμίδα παραπάνω η μισθωτή εργασία . Αυτές είναι οι βαθμίδες «βάσης» του συστήματος των εξαιρέσεων .Η ιδεολογία λοπόν ,των εξαιρέσεων ,δεν είναι και τόσο αφηρημένη αλλά στηρίζεται στα βάθρα αυτά.

Είναι προφανές ότι στο επόμενο διάστημα θα ακούσουμε πολλά και θα μας αποσιωπήσουν  περισσότερα για τα κλειστά επαγγέλματα.

Στη σχετική συζήτηση όμως θα απουσιάσουν εντελώς αιτήματα καθολικότητας, ισοδυναμίας, επέκτασης δικαιωμάτων και ευκαιριών.


Θα ακούσουμε  για ιδιαιτερότητες, ειδικές συνθήκες, περιπλοκές, από τους οργανικούς διανοούμενους και τους πολιτικούς της «εξαίρεσης» . Νόμοι γραφές, τεχνικά ζητήματα και όροι θα αναδειχθούν ως επίδικα μιας σχεδόν ακατανόητης συζήτησης. Και όταν το ρεπερτόριο της πολυπλοκότητας τελειώσει επιστρατεύεται η αποσιώπηση, η απουσία, η επιμελημένη φυγή. Καθημερινά όλοι εμείς οι «κανονικοί» ανακαλύπτουμε δεκάδες ρυθμίσεις και κανονισμούς σαν λεπτομέρειες που παραμένουν άγνωστες αλλά τελικά είναι απόλυτα αναγκαίες για να υπάρξει η εξαίρεση .

Όσοι λοιπόν θέλουν μιλήσουν εξ’ ονόματος του ευρύτερου δυνατού συνόλου, του «γενικού καλού», ας παρατήσουν τη διάλεκτο και τη αποσιώπηση της «εξαίρεσης» γιατί δεν μας αφορά το κλειστό επάγγελμα ως οικονομικό στοιχείο αλλά μας αφορά και η ιδεολογία του κλειστού επαγγέλματος.


Και για όποιον ενδιαφέρεται για περαιτέρω έρευνα  εντός της παράταξης των «εξαιρέσεων» θα βρει όλες τις πτέρυγες της πολιτικής, με ελάχιστες λιγοστές τιμητικές εξαιρέσεις από την ευρύτερη νοήμονα αριστερά.