Friday, June 24, 2011

Ο φορολογικός "ψευδοφιλευθερισμός" της νέας Ακροδεξιάς


 Δεν θέλει και πολύ φιλοσοφία πως τελικά την πιο αναπάντεχη κίνηση στο πολιτικό παίγνιο την έχει κάνει ο Σαμαράς. Παρά τις πιέσεις από το εσωτερικό και το εξωτερικό παραμένει σε μια γραμμή απόστασης από την κυρίαρχη πολιτική της Τρόικας. Μια επιθυμητή φωτογραφία με χαμογελαστούς τους Παπανδρέου και Σαμαρά και λεζάντα «πολιτική συναίνεση» δεν πρόκειται να την δούμε σύντομα.

Η επίσημη δικαιολογία της απόστασης Σαμαρά είναι ότι τα προγράμματα αυτά βασίζονται σε μεγάλη φορολογία ,εξ ορισμού μια μη φιλελεύθερη πολιτική , η οποία στραγγαλίζει την ιδιωτική οικονομία. Το επιχείρημα είναι λογικά και πραγματολογικά ορθό, και έτσι ακούγεται εύλογο στα αυτιά ενός πιο επεξεργασμένου ακροατηρίου κυρίως της οικονομίας. Ωστόσο είναι φανερό πως το επιχείρημα χρησιμοποιείται, σχεδόν επινοείται για να επικυρώσει μια προειλημμένη απόφαση. Αυτό γίνεται φανερό γιατί στο άλλο σκέλος του λογικού ισχυρισμού , δηλαδή αποκρατικοποιήσεις, καταργήσεις οργανισμών, μειώσεις δαπανών η ΝΔ απλώς παθητικά συναινεί ή παρακολουθεί και δεν «έχει στριμώξει» την κυβέρνηση με αντιπροτάσεις, προγράμματα ιεραρχήσεις κλπ.

Η στάση Σαμαρά περιέχει ένα ριζοσπαστικό χαρακτήρα όχι γιατί το περιεχόμενο της οικονομικής αντιπρότασης έχει ένα «νεοφιλελεύθερο» χαρακτήρα , γιατί λειτουργεί ως εναλλακτική διέξοδος ως τεχνικό συνεκτικό πλαίσιο μιας εναλλαγής διαχείρισης, αλλά γιατί είναι μια καθαρή «πολιτική» αποστειρωμένη από οποιοδήποτε διαχειριστικό περιεχόμενο. Υποστηρίζω πως ο Σαμαράς δεν είναι συντηρητικός γιατί προωθεί μια φορολογική αντιπρόταση χαμηλών συντελεστών, αλλά γιατί χρησιμοποιεί τεχνητά και αποσπασματικά ένα τέτοιο πλαίσιο, απλώς για να διακοσμήσει μια καθαρή πολιτική στάση με έντονα χαρακτηριστικά νέας ευρωπαϊκής ακροδεξιάς. Το μέλημα του είναι η πολιτική ρήξη, η καταγραφή ως λαϊκού ρεύματος δυσαρέσκειας, η μετατόπιση του πολιτικού επίδικου από την διαχείριση της οικονομικής κρίσης στην ταχύτατη μετατροπή της σε πολιτική κρίση.

Η κατανόηση του «φορολογικού» φιλελευθερισμού του Σαμαρά έχει σημασία. Αυτός δεν υφίσταται ως υπόστρωμα ,ως βάθρο, ως θεμέλιο μιας πολιτικής ατζέντας, αλλά αναδύεται ως εκ των υστέρων ως τέχνασμα, ως επίθεμα μιας πολιτικής ρητορείας η οποία χρειάζεται και μερικές δόσεις οικονομικού λόγου. Η ρηχότητα της φορολογικής αντίρρησης του Σαμαρά, φαίνεται από τα εξής.

-Αν η φορολογία είναι το κλειδί μιας διορθωτικής κίνησης «σωτηρίας της πατρίδας» τότε γιατί δεν αναζητά συμμαχίες συνταυτίσεις με τους κλασσικούς και συνεπείς πολιτικούς εκφραστές τέτοιων ιδεών πχ Ανδριανόπουλο , Μάνο αλλά και την Μπακογιάννη;

-Όλες οι πολιτικές χαμηλών συντελεστών γίνονται κατανοητές και αποτελεσματικές (και γιατί όχι συζητήσιμες από την Αριστερά) σε πολύ αυστηρά νομικά πλαίσια. Η χαμηλή φορολογία είναι αποδοτική μόνο σε συνθήκες αυστηρότητας, ασφυκτικών ελέγχων. Η χαμηλή φορολογία δεν είναι η νομιμοποίηση της φοροδιαφυγής ως επικύρωση φοροκλοπής, αλλά η συρρίκνωση της ως ατομικής επιλογής μέσω πλέγματος ρυθμίσεων που ισορροπούν τους συντελεστές με πολύ αυστηρότερες ποινές και τελικά αυξάνουν τους φόρους. Έχει συλλάβει κανείς καμία περιρρέουσα διάθεση από πλευράς ΝΔ, για ένα αυστηρότερο πλαίσιο φορολογικής συμπεριφοράς ή απλώς η ρητορεία περί φορολογίας είναι το κλείσιμο του ματιού στην ανομία; Έχει συλλάβει κανείς κανένα από τους πληθωρικούς βουλευτές του να επισημαίνει την απαραίτητη άρθρωση «χαμηλοί συντελεστές-άτεγκτοι έλεγχοι»;

Ο φορολογικός φιλελευθερισμός του Σαμαρά είναι μεταμφιεσμένος κολακευτικός λαϊκισμός προς τις υφιστάμενες ανομικές ρουτίνες. Γίνεται βέβαια σε ένα χρόνο και μια συγκυρία που το εγχείρημα του είναι εύλογο. Κάνει όμως «μπαμ» ότι διαχειρίζεται με οξύνοια μια διαχειριστική αστοχία της Τρόικας, με σκοπό να εμπλουτίσει μια τυπική δεξιά ριζοσπαστική πολιτική ατζέντα, και όχι για να επιδιορθώσει το διαχειριστικό εγχείρημα του μνημονίου.

Η πολιτική του Σαμαρά είναι σχεδόν ιδιοφυής, αρκετά επεξεργασμένη και θυμίζει κάτι από Λεπεν ή Χάιντερ. Είναι τυπικά ακροδεξιά όχι στο περιεχόμενο , και τις ποικιλίες που εμπεριέχει το πολιτικό του χαρτοφυλάκιο , αλλά στην απολυτοποίηση του πολιτικού επίδικου της εξουσίας, την αγωνία για τη διατήρηση της πόλωσης, την επιμέλεια για την διατήρηση θεμελιωδών διλημμάτων.

Είναι προφανές ότι η παραλυτική ανικανότητα του Παπανδρέου δημιουργεί κενά. Ωστόσο είναι πολύ ανησυχητικό πως η Ελληνική δεξιά μετά την λαϊκιστική παθητική διαχείριση Καραμανλή, οδεύει προς ένα ακροδεξιό «ψευδοφιλελευθερισμό» βαλκανικού τύπου.

Την ώρα που οι συνέπειες της κρίσης οδηγούν ακόμα και το τελετουργικό ΚΚΕ , στις περίτεχνες διατυπώσεις μιας στοχευόμενης σύγχυσης περί Δραχμής, ακριβώς για να προστατευτεί από το ενδεχόμενο σενάριο, η Ελληνική δεξιά εξαντλεί την επινοητικότητα της στο να υιοθετήσει τις πιο σύγχρονες εκδοχές της Ευρωπαϊκής Άκρας δεξιάς, και τελικά ίσως και να πρωτοπορήσει. Η ΝΔ του Σαμαρά θα είναι το πρώτο αυθεντικά ακροδεξιό κόμμα ,με βαλκανικές ιδιομορφίες, που θα καταλάβει την εξουσία στην Ευρώπη .

Αν η θεωρία της Ελλάδος ως «ασθενή κρίκου του νεοφιλευθερισμού» είναι ισχυρή , οι γνωστοί θιασώτες της, έχουν υποτιμήσει την αντοχή και την πολιτική δημιουργικότητα της Ελληνικής δεξιάς, που θα μετατρέψει την κρίση σε ευκαιρία μετατόπισης όλης της Ελληνικής κοινωνίας στα πιο δεξιά του Ευρωπαϊκού πολιτικού τόξου. Οι εργατικοί αναλυτές των φαινομένων της πλατείας, δεν έχουν πάρει χαμπάρι ότι η πολιτική καινοτομία στην Ελλάδα της κρίσης έρχεται σιωπηρά και πολύ γρήγορα όχι από την Αριστερά αλλά από την Νέα Άκρα Δεξιά.

16 comments:

I. said...

λίγο δύσκολο το βλέπω, όταν οι δημοσκοπήσεις του δίνουν βία 22%

Leo Kastanas said...

Γιάννη θα συμφωνήσω με την εύστοχη ανάλυσή σου για το φαινόμενο Σαμαρά.
Το σημερινό 22% θα ενισχυθεί πολιτικά και ιδεολογικά και από τη δράση της Σπίθας, τα εθνοκεντρικά και ξενοφοβικά σύνδρομα και την αριστερίστικη βία και θα αποτελέσει μια πειστική εναλλακτική λύση εξουσίας. Η πορεία είναι προς τα δεξιά δυστυχώς.

Left Liberal Synthesis said...

I
Είναι θέμα δυναμικής.Τα δεδομένα είναι μαζί τους

Left Liberal Synthesis said...

Λεο
Μου φαίνεται η σταση Σαμαρα η μεγαλύτερη ντριμπλα της συγκυρίας.Πλέει ολοταχώς προς κυβέρνηση

ΣΠΙΘΑΣ said...

Τα αίτια είναι χρήσιμο να αναζητηθούν.
Χάθηκε άλλη μία μεγάλη ευκαιρία για την αριστερά το 2008, όταν ένα μεγάλο ποσοστό της ελληνικής κοινωνίας είχε στρέψει το βλέμμα της και αποζητούσε απεγκλωβισμό από τα δυο μεγάλα κόμματα.

Τα αντανακλαστικά της αριστεράς ήταν σε λάθος δρόμο. Δεν ανέλαβε τις ευθύνες της, απογοήτευσε μεγάλο αριθμό πολιτών στρεφοντάς τους σε άλλες κατευθύνσεις.

Υπέρμετρη αισιοδοξία, άμετρη εκτίμηση των γεγονότων, τότε, ενώ τώρα έχουμε να αντιμετωπίσουμε τις δυσμενέστερες των συνθηκών.

Εξακολουθώ να υποστηρίζω ότι αποτελεί μέγα και σοβαρό λάθος να στοχοποιούνται κοινωνικές ομάδες, να στρέφονται η μία ενάντια της άλλης, αλληλοδεικτούμενες.

Η αριστερή πολιτική αναζητά συνδετικούς κρίκους και πολιτικές θέσεις με σαφή προσανατολισμό.

Λογικές που αναζητούν τα αίτια μόνο σε μια πλευρά (στους εργαζόμενους..κ.λπ) ενώ παραβλέπουν, μονίμως, ότι από τους 8.000.000 φορολογούμενους, τα βάρη τα σηκώνουν οι μισθωτοί, τότε είναι σε λάθος δρόμο, έχουν δηλαδή επιλεκτικές και μονόπλευρες "προτιμήσεις", δηλαδή πλαγίως - ή μάλλον ευθέως- ευνοούν τις συντηρητικές και ακροδεξιές πολιτικές στιι οποίες, σωστά αναφέρεσαι, Γιάννη.

Left Liberal Synthesis said...

Σπίθα
Συμφωνώ για το τεχνασμα εργαζόμενοι εναντίον εργαζόμενων.Είναι όντως πολύ επικίνδυνο.Ωστόσο και οι "εντός" να έχουν στοιχειώδη επίγνωση της λοιπής κοινωνίας, Η αλληλεγγγύη δεν πρεπει να είναι προφαση.
Οσο για το 2008 , δεν είμαι σίγουρος. Παρακολουθω την σκεψη σου βεβαια αλλά δεν εχω καταλήξει

Nikos Lioliopoulos said...

Γιαννη,εχω απο καιρο διεκρηνει το επικινδυνο της υποθεσης Σαμαρα που προσπαθησε -και πετυχε- με βαση καπια λαθη στο μνημονιο να περασει στο προσκηνιο. Και μαλιστα διεκρινα και την ακροδεξια ρητορικη του, αλλα δυστυχως δεν βρηκα πολλους να συμφωνουν μαζι μου. Ευτυχως ομως θα εχω το κειμενο σου ως επιχειρημα...

Left Liberal Synthesis said...

Νικο
Ο Σαμαράς δεν είναι συντηρητικός είναι τυχοδιώκτης.

yannis said...

Διαφωνώ ενμέρει. Έχω μια μικρή επιφύλαξη του κατά πόσον είναι πράγμται "ψευδοφιλελευθερισμός". Τα ακροδεξιά κόμματα γενικά έχουν μια γνήσια pro-market φορολογική ατζέντα είναι συστατικό στοιχείο της φυσιογνωμίας τους. Και ο Σαμαράς είναι σιγουρα τυχοδιώκτης τακτικά-στρατηγικά αλλά είναι γνήσια συντηρητικός. Το ένα δεν αναιρεί το άλλο.
Η ανάλυσή σας είναι εύστοχη σε μεγάλο βαθμό αλλά κακώς την αντιδιαστέλλετε με το φορολογικό φιλελευθερισμό.

Left Liberal Synthesis said...

Yannis
Στην δική μου ανάγνωση συντηρητισμός ,φιλελευθερισμός ,pro market είναι τρια διαφορετικά πράγματα διαφορετικού επιπέδου. Pro market είναι και οι βαλκανικές μαφίες ή Ρωσικές κλεπτοκρατίες που δεν είναι φιλελεύθερες. Συντηρητικός είναι και ο Αχαματινετζατ που δεν είναι φιλελευθερος κλπ κλπ
Συγχωρε σε με δεν είναι το θέμα μας να τα αναλύσω τώρα. Ο ψευδοφιλελευθερισμός έγκειται στο οτι ο Σαμαράς διαφημίζει χαμηλούς συντελεστές χωρίς το απαραίτητο συμπλήρωμα της αμείλικτης νομικής παταξης της φοροδιαφυγής.

yannis said...

Προφανώς έχει να κάνει με το πως ακριβώς ορίζουμε τις έννοιες. Στη δική μου ανάγνωση τα αντιπαραδείγματά σου επιβεβαιώνουν αυτό που λέω ακριβώς γιατί τείνω να δέχομαι αναλυτικούς μικροορισμούς που μπορούν να συνδυάζονται και να αναδεικνύουν τις ιδιαιτερότητες, με ξεπερνά αν έχω μεθοδολογικά δίκιο ή όχι. Δηλαδή όχι μια ολιστική θεώρηση των εννοιών. (συνεπώς κάποιος να είναι φιλελεύθερος μη συντηρητικός, συντηρητικός μη φιλελύθερος, οικονομικά φιλελεύθερος αλλά όχι πολιτικά κλπ) Στο παράδειγμά μας η χαλαρότητα του Σαμαρά στη φοροδιαφυγή είναι το "βαλκανικό στοιχείο" και ανταποκρίνεται σε μια μορφή παροχής του κράτους προς τις μεσαίες τάξεις, και οι μικροί φορολογικοί συντελεστές το μεγάλο κεφάλαιο. Κατά τούτο σε οικονομικό επίπεδο ο σαμαράς είναι μια ομαλή συνέχεια της παραδοσιακής πολιτικής της ελληνικής δεξιάς (ειδικά ως προς τη φοροδιαφυγή της παραδοσιακής πολιτικής όλων των κυβερνήσεων έναντι των μεσαίων τάξεων). Φυσικά υπάρχουν αποκλίσεις από το ιδεατό φιλελεύθερο "παράδειγμα"(που για μένα έχει αξία ως ιδεότυπος όπως όλα τα άλλα μεγάλα ιδεολογικά παραδείγματα-αμφιβάλλω αν μπορεί να βρεθεί πραγματική εφαρμογή πλην της Αγγλίας του 1850-1914), όχι όμως από τον ελληνικό φιλελευθερισμό ως πολιτική πράξη. Στην περίπτωση του Σαμαρά συναρπαστικός είναι ο "συντηρητισμός" του που μας πάει πίσω στο χρόνο, προδικτατορικά σε σχέση με όλους τους αρχηγούς της ΝΔ (πλην Αβέρωφ). Και φυσικά εκφράζει βαθύτερες κοινωνικές διεργασίες. Δηλαδή η ελληνική δεξιά ξεπερνά το όποιο σύνδρομο ενοχής είχε μετά το 74. Μέσα στο μείγμα και ο τυχοδιωκτικός τακτικισμός του.

Left Liberal Synthesis said...

Yannis
Το θεμα του ορισμού της έννοιας του φιλελευθερισμού και των σχεσεων η μη με την αριστερά, είναι απο τα αγαπημένα του ιστολογίου.
Συμφωνώ μαζί σου ότι όποιαδήποτε συζητηση προυποθέτει την συμφωνία στους ορισμούς
Στα πλαίσια αυτά, και στην δική μου θεώρηση, είναι προς το συμφέρον της αριστεράς η έγκληση των συντηρητικών δυνάμεων οτι δεν είναι φιλελευθερες, παρά για το οτι είναι.
Επίτρεψε μου να μη συνεχίσω την επιχειρηματολογία αν δεν συμφωνήσουμε σε ορισμούς κλπ.
Είναι προφανές βλεπουμε το ίδιο φαινόμενο, ανεξάρτητα με την ορολογία.

Κουκούπετρος said...

O όρος "ακροδεξιά" είναι ίσως υπερβολικός για να χαρακτηρίσει το "φαινόμενο Σαμαρά". Ίσως η κατάταξή του στην ευρύτερη "λαïκή δεξιά" (με την εντόπια Αβερωφ-ογενή έννοια) είναι ακριβέστερη. Ο ίδιος ο Καραμανλής junior, παρά τα διαφορετικά πολιτικά χαρακτηριστικά και ταμπεραμέντο, ανήκει στην ίδια οικογένεια.
Η ιδιομορφία Σαμαρά είναι η (συγκαλυμμένη) ευρωσκεπτικιστική συνιστώσα της πολιτικής συγκρότησής του, η οποία όμως σε εποχή "βασιλείας Ομπάμα" είναι αδύνατον να εκδηλωθεί πληρέστερα. Το "άρωμα" πολιτευτή της δεκαετίας του 1950 είναι σαφώς χαρακτηριστικό όλης της λαïκο-δεξιάς, απλώς εδώ υπάρχει η υπερδοσολογία, λόγω ταμπεραμέντου και αμέσου πολιτικού περιβάλλοντος.
Το "πολιτικό υπερόπλο" της φορολοελάφρωσης των μεγαλομεσαίων στρωμάτων είναι χαρακτηριστικό πολύ ευρύτερου δεξιού φάσματος (από το ΛΑΟΣ μέχρι τη ΝΔ και τη ΔΗΣΥ - αλλά και αλλού από το Γερμανικό FDP μέχρι τον Λεπέν, όχι όμως τους Γάλλους Γκωλικούς ή τον παραδοσιακό πυρήνα του Γερμανικού CDU - "φράξια Σόιμπλε").
Άν πάντως μιλάμε για "Λαïκή δεξιά" Ελληνικού τύπου, άν ξύσεις λίγο την "φιλολαïκή" επιδερμίδα, βλέπεις εύκολα από κάτω την σφριγηλή νεοφιλελεύθερη σάρκα.

Left Liberal Synthesis said...

Κουκουπετρο
Η πολιτική Σαμαρά έχει ένα "τυπικό" ακροδεξιό χαρακτηριστικό όχι στο περιεχόμενο αλλά στην τακτική σύλληψη της συγκυρίας. Είναι ριζοσπαστικά πολωτικός παρά τις διεθνείς πιέσεις. Αυτό μου φαίνεται ακραία "πολιτικό", αυθεντικό στοιχείο της σύγρονης Ευρωπαικής Ακροδεξιάς. Η Λαική δεξιά είναι συναινετική περισσότερο.
Δεν χρησιμοποιώ, τον όρο "νεοφιλελευθερισμό" που μου φαίνεται ως η ιδεολογική αυτοκτονία της αριστερής κριτικής σκέψης (άλλωστε το ιστολόγιο είναι περί αυτού), και δεν μπορώ να συμφωνήσω με την τελευταία παράγραφο σου.
Το ζήτημα των φορολογικών συντελεστων δεν είναι τόσο απλό,και δεν θα το έθετα ως τεκμηριο αριστεράς.

Κουκούπετρος said...

Να διευκρινήσω ότι σε κάθε περίπτωση, τον όρο "νεοφιλελευθερισμός" τον χρησιμοποιώ αυστηρά και μόνον ως όρο οικονομικής πολιτικής.
Και πολύ μακριά από κάθε "υβριδική" χρήση του, που περιλαμβάνει τα πεδία των νοοτροπιών και της πολιτικής φιλοσοφίας (όπως π.χ. τον συμφύει ο Michea με τον εν γένει πολιτικό και φιλοσοφικό φιλελευθερισμό) - δυστυχώς κάπως έτσι χρησιμοποιούν συνήθως τον όρο στην Ελλάδα στην κθημερινή πολιτική συζήτηση.
"Nεοφιλελευθερισμός" = η μεταπολεμικά ριζοσπαστικοποιημένη Νεοκλασική θεωρία (με ρίζες στους παλιότερους του "κύκλου της Βιέννης", Hayek κτλ) = φονταμενταλισμός των "αγορών".
Ο φιλοσοφικός ανορθολογισμός των Κλασικών αξωμάτων ("το αόρατο χέρι" και συναφείς θεωρίες ισορροπίας) είναι φυσικά ο βαθύτερος πυρήνας του ζητήματος, αλλά η συζήτηση εκέινη είναι πολύ ευρύτερη και πρακτικά δεν επηρεάζει το θέμα μας.

Left Liberal Synthesis said...

Κουκουπετρος
Επι τέλους, και κάποιοι που έχουν καταλάβει την κριτική ανεπάρκεια του όρου.

Γεμίσαμε από "αντινεοφι-λελευθερους" π χ Χρηση Αυγη , Καρατζαφέρης, Σαμαρας κλπ.

Επίσης ο νεοφιλελευθερος Μπουσ κάνει θηριώδη bail out, η νεοφιλελευθερη Μερκελ, εκβιάζει την Ιρλανδία να αυξήσει τους φόρους κλπ.

Προφανώς δεν είναι της ώρας, αλλά επιτρεψε μου να σου προτείνω την ιδέα να εγκαταληφθέι ο όρος και στην οικονομική του διάσταση. Δεν σημαίνει τεχνικά ή κριτικά σχεδόν τίποτα, παρά ίσως το "γενικό κακό", στην απλοική του δημοσιογραφική έννοια.