Μια δυναμική εξωστρεφής κοινωνία σε κρίση.Κι' όμως είναι τόσο κοντά μας.

Είμαι σε γνώση των ιδεολογικών συντεταγμένων ενός άρθρου του διεθυντή του ΙΟΒΕ.Ακόμη είναι γνωστό ότι με τους αριθμούς και τις στατιστικές μπορείς να "παίξεις".Ωστόσο όταν οι αριθμοί και οι συκρίσεις είναι τόσο ερεθιστικοί, τότε καλό είναι να τους προσέξουμε.
Η κρίση του 2010, είναι η κρίση μιας δυναμικής, εξωστρεφούς, κοινωνίας με υψηλής ποιότητας ανθρώπινο δυναμικό,και σοβαρές επιτυχίες.Αυτό δεν υποσημειώνεται ως τεκμήριο χαζοχαρούμενης αστοχης αισιοδοξίας, αλλά ως παράγοντας δυσκολίας. Είναι άλλη η κρίση μιας φτωχής απομονωμένης κοινωνίας, άλλη η κρίση μιας ανεπτυγμένης οικονομίας με σοβαρό δυναμικό. Δυστυχώς λόγω μιας ιδιότυπης ραθυμίας, και εφησυχασμού στις ευκολίες, η κρίση αντιμετωπίζεται με διδάγματα Λατινικής Αμερικής. Μια κοινωνία που παράγει ένα αφαιρετικό , συγχρονο,οικουμενικό "Κυνόδοντα" έχει τις διανοτητικές δυνάμεις να αντιμετωπίσει την συνθετότητα, να υπερασπιστεί τις κατακτήσεις,και να στραφεί αριστερά με τα εργαλεία του 2011.Ας αφήσουμε τον 19 αιώνα στον Καρατζαφέρη τον Σαμαρά και τους ομοίους του. 

Διδάγματα από τη σύγχρονη οικονομική ιστορία


Tου Γιαννη Στουρναρα*

Οι σημερινές δύσκολες συνθήκες για την ελληνική οικονομία έχουν προκαλέσει το ενδιαφέρον όλου του κόσμου για το ελληνικό οικονομικό πρόβλημα. Εκατοντάδες αναλύσεις έχουν δει το φως της διεθνούς και εγχώριας δημοσιότητας, άλλες αισιόδοξες, άλλες απαισιόδοξες, άλλες καλοπροαίρετες, άλλες κακοπροαίρετες. Στο σημερινό άρθρο δεν παρουσιάζονται τεχνοκρατικά επιχειρήματα για τις δυνατότητες της ελληνικής οικονομίας να ξεπεράσει την κρίση της, αλλά επιχειρήματα που αντλούνται από τη σύγχρονη ιστορία, οικονομική και πολιτική, αυτού του τόπου.

Η απόκτηση εθνικής ανεξαρτησίας το 1830 βρήκε την Ελλάδα μια εξαιρετικά φτωχή αγροτική χώρα, που αγωνιζόταν να βρει τη θέση της στο ευρωπαϊκό πολιτικό, στρατιωτικό και οικονομικό γίγνεσθαι. Την εποχή εκείνη, οι περισσότεροι από τους σημερινούς εταίρους της στην Ευρωζώνη ήταν ανεπτυγμένες οικονομίες.

Οι οικονομικές εξελίξεις στην Ελλάδα από τα μέσα του 19ου έως τα μέσα του 20ού αιώνα συνδέθηκαν, όπως σε όλη την Ευρώπη άλλωστε, με συνεχείς πολέμους, τοπικούς ή παγκόσμιους, εθνικούς διχασμούς που οδήγησαν σε εθνικές καταστροφές, εμφύλιους σπαραγμούς, στρατιωτικά πραξικοπήματα και δικτατορίες, που επέφεραν πολλά οικονομικά δεινά στον τόπο.

Στο πλαίσιο αυτών των ιστορικών συνθηκών, η Ελλάδα, από την ανεξαρτησία της (1830) μέχρι σήμερα, χρεοκόπησε πέντε φορές, ενώ το χρονικό διάστημα που βρισκόταν επισήμως σε χρεοκοπία ήταν το μισό (50%), περίπου, αυτής της περιόδου. Η ευρωπαϊκή χώρα με τη δεύτερη μεγαλύτερη περίοδο σε κατάσταση χρεοκοπίας το ίδιο χρονικό διάστημα είναι η Ισπανία, με ποσοστό ετών σε χρεοκοπία 24%, αν και ο αριθμός των στάσεων πληρωμών της Ισπανίας ήταν μεγαλύτερος από αυτόν της Ελλάδας, δεκατρείς. Η Αυστρία χρεοκόπησε την ίδια περίοδο επτά φορές, αλλά με ποσοστό ετών σε χρεοκοπία 17,5% στο σύνολο της υπό εξέταση περιόδου. Η Γερμανία χρεοκόπησε οκτώ φορές, με ποσοστό ετών σε χρεοκοπία 13% του συνόλου. Στη γενικευμένη χρεοκοπία του 1932 για παράδειγμα, η στάση πληρωμών της Ελλάδας έλαβε τη μορφή της μείωσης των οφειλόμενων τόκων του εσωτερικού χρέους κατά 75%. (Το εσωτερικό χρέος τότε ήταν το 25% του συνολικού χρέους). Η Αγγλία, αντιθέτως, ενοποίησε όλο το χρέος της και το μετέτρεψε σε χρέος χωρίς λήξη (perpetuity), με επιτόκιο 3,5%.


Ενδιαφέρον στοιχείο επίσης είναι ότι από την ανεξαρτησία της μέχρι σήμερα, η Ελλάδα γνώρισε σχετικά πολύ λίγες τραπεζικές κρίσεις, δύο, όταν το Βέλγιο και η Δανία γνώρισαν δέκα, η Γαλλία δεκαπέντε, η Γερμανία οκτώ η Ιταλία έντεκα, η Αγγλία δώδεκα, η Ισπανία οκτώ.

Αυτό που εντυπωσιάζει όμως είναι το γεγονός ότι η Ελλάδα σχεδόν διπλασίασε, από το 1913 μέχρι σήμερα, το μερίδιο της παραγωγής της (εθνικό προϊόν) στην παγκόσμια παραγωγή: Από 0,32% το 1913 σε περίπου 0,37% το 1990 και σε περίπου 0,6% σήμερα, με τη μεγαλύτερη βελτίωση να έχει σημειωθεί μεταξύ 2000 και 2004 (από 0,4% το 2000 σε 0,55% το 2004). Δηλαδή, παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα γνώρισε συγκριτικά περισσότερους πολέμους, εθνικούς διχασμούς, εμφύλιους σπαραγμούς και καταστροφές σε σύγκριση με τους περισσότερους από τους εταίρους της στην Ευρωζώνη, κατόρθωσε να βελτιώσει το μερίδιό της στο παγκόσμιο προϊόν. Οι μόνες άλλες χώρες της Ευρωζώνης που βελτίωσαν το μερίδιό τους ήταν η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Φινλανδία και η Ολλανδία. Τις μεγαλύτερες απώλειες είχαν η Γερμανία, το Βέλγιο και η Γαλλία. (Τα εξαιρετικά χρήσιμα αυτά συγκριτικά στοιχεία βρίσκονται στο βιβλίο των Reinhart and Roggoff (2009): «This time is different» (Princeton).

Αν κάτι προκύπτει από τα παραπάνω, είναι ότι η Ελλάδα, παρά τις μεγάλες περιόδους πολέμων, καταστροφών, εθνικών διχασμών και εμφυλίων σπαραγμών, είχε και χρονικά διαστήματα έντονης δημιουργίας, όπως αυτά των βενιζελικών περιόδων, της περιόδου 1953 - 1967, καθώς και της μεταπολιτευτικής περιόδου. Κατά τη διάρκεια αυτών των περιόδων μπόρεσε, από μια μικρή επαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που εκτεινόταν από την Στερεά μέχρι την Πελοπόννησο (το «Ελλαδικόν» όπως ονομαζόταν) το 1830, να είναι σήμερα μέσα στις 25 πλουσιότερες χώρες του πλανήτη με βάση το κατά κεφαλήν εισόδημα σε μονάδες ισοδύναμης αγοραστικής δύναμης.

Αυτή η ιστορική διαπίστωση είθε να λειτουργήσει ως αχτίδα φωτός στις δύσκολες συνθήκες που περνάμε σήμερα. Κυρίως όμως να μας υπενθυμίσει πόσο απελπιστικά μικρό ήταν τελικά το διάστημα που επικράτησαν συνθήκες ομοψυχίας και συναίνεσης, οι οποίες δημιούργησαν τις κατάλληλες συνθήκες για την έξοδο της Ελλάδας από τις τόσες κρίσεις που γνώρισε.

* Ο κ. Γιάννης Στουρνάρας είναι καθηγητής στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών και Γενικός Διευθυντής του ΙΟΒΕ.

Με αφορμή....:Κι΄αν φύγουν;

Αναδημοσίευση χωρίς σχόλια από το ιστολόγιο "Με αφορμή....."

Ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ είχε ένα όνειρο έγινε γνωστός γι’ αυτό και πέθανε γι’ αυτό. Αλλοι πολιτικοί ηγέτες, λιγότερο επιφανείς (και όχι περισσότερο ειλικρινείς), έχουν κι αυτοί τα όνειρά τους. Αλλά δεν τα λένε δημοσίως, τα υπονοούν, τα αφήνουν να αιωρούνται, τα ψιθυρίζουν στους ψηφοφόρους τους, κλείνοντας το ματάκι, βγάζοντας έτσι τα προς το ζην. Αλλά τι θα γίνει εάν, κάποτε, τα όνειρά τους ζωντανέψουν; Αφού η μόδα θέλει τη «what if» λογοτεχνία να ανθεί, γράψαμε κι εμείς ένα ρεπορτάζ πολιτικής φαντασίας – βασισμένο, ωστόσο, σε πραγματικά νούμερα.


Κάποιος ρώτησε τον κύριο Κόινερ αν υπάρχει θεός. Ο κ. Κόινερ του είπε: Σε συμβουλεύω να σκεφτείς αν η συμπεριφορά σου θ’ αλλάξει ανάλογα με την απάντηση που θα δώσεις στο ερώτημα. Αν δεν αλλάξει, τότε η ερώτηση είναι περιττή. Αν αλλάξει, τότε μπορώ τουλάχιστον να σε βοηθήσω, λέγοντας πως εσύ αποφάσισες κιόλας: «χρειάζεσαι έναν θεό».


Μπέρτολντ Μπρεχτ

«Εγώ πάντως 
 εξακολουθώ να βλέπω τον επερχόμενο μεσαίωνα
με φάλαγγες πιστών
με αργυρά δισκοπότηρα αφρίζοντα αίμα
με σημαιοστολισμούς και παρελάσεις 
με ραβδούχους καλοθρεμμένους καλόγερους
εικόνες από παλιές εκστρατείες
και τυφεκισμούς
ήρωες με αυστηρά βλέμματα
Αμες δε γ’ εσόμεθα
πληρωμένη εκπαίδευση
θεός αγέρας τα στοιχεία της φύσεως
κλειδωμένα στην εποχή σε χάλκινα θησαυροφυλάκια».


Μιχάλης Κατσαρός

Ο πρόεδρος χασμουρήθηκε. Τα βλέφαρά του βάραιναν καθώς έκανε έναν γρήγορο απολογισμό της μακράς του μέρας. Πρόσφερε πάλι στήριξη στον πρωθυπουργό – τα έχωσε όμως κι έξυπνα, μη φανεί πως δεν κάνουμε κι αντιπολίτευση. Τα σχολιαρόπαιδα του κόμματος πήραν τα πάνω τους και πάλι, αλλά ποιο θα τα βάλει στα σοβαρά με τον αρχηγό; Το κανάλι πάει καλά, ας όψεται που ο πρόεδρος είναι νοικοκύρης και το κρατάει κι αυτό σε τάξη. Η Αριστερά αυτοκα-ταστρέφεται, η τηλεόραση έχει πια υιοθετήσει πλήρως την ατζέντα του κόμματός του. Α, μα είναι πολύ ευχαριστημένος ο αρχηγός. «Παναγία μου, φύλαγε την πατρίδα και τους ψηφοφόρους μου, το στράτευμα και τους ευζώνους και διώξε, επιτέλους, όλους αυτούς τους μαυριδερούς που μπήκαν λαθραία και καπηλεύονται την πατρίδα. Τους άπλυτους αριστερούς μην τους πειράξεις, αυτοκτονούν από μόνοι τους. Αμήν». Ο πρόεδρος χασμουρήθηκε και βυθίστηκε σ’ έναν ελαφρύ ύπνο.

Ξύπνησε το πρωί, εξαιρετικά ευδιάθετος. Φτου να μη σε βασκάνω, παλικάρι μου, εξαιρετικά θα τα πας και σήμερα. «Ταμάρα, το πρωινό μου και τον “Ελεύθερο Κόσμο” γρήγορα!» Ούτε φωνή ούτε ακρόαση. «Ξένες, τι περιμένεις…» μονολόγησε ο αρχηγός. Την είχε χρόνια, ασφαλισμένη, με τα όλα της, γιατί του έρχεται φτηνά. Στις ομιλίες του τόνιζε πάντα πως έρχονται οι ξένοι και μας παίρνουν τις δουλειές, αλλά σάμπως κι είχε εμφανιστεί καμιά Ελληνίδα για να του κρατάει το νοικοκυριό; Αλλά αυτός είναι κύριος: μόνο 20.000 από τις 100.000 οικιακές βοηθούς είναι ασφαλισμένες και μία από αυτές είναι η δική του. Και, εν πάση περιπτώσει, ξένη αλλά ομόθρησκη- όλα κι όλα.

«Ταμάρα!» φώναξε ο αρχηγός ματαίως για πολλοστή φορά. Αποφάσισε να πιει τον καφέ του έξω. Ούτε η αγαπημένη του εφημερίδα είχε φτάσει, «δεν πειράζει, θα την αγοράσω έξω» μονολόγησε. Σε τέσσερα διαδοχικά περίπτερα η εφημερίδα άφαντη. «Καμία δεν έφτασε σήμερα, κυρ Γιώργο» του είπε ο περιπτεράς. Μια παράξενη ησυχία απλωνόταν παντού. Τα γιαπιά έρημα. Η βιοτεχνία του κουμπάρου τού Διομήδη (που δούλευε φουλ από την ώρα που έδιωξε όλες τις εργάτριες και προσέλαβε Πακιστανούς για τα μισά), βουβή. Ολα, τα μπακάλικα, τα μανάβικα, τα ψιλικατζίδικα… κλειστά. «Λες να έγινε κανένα κίνημα και να μην το πήρα χαμπάρι;» αναρωτήθηκε με αγωνία ο αρχηγός. Αρχισε να τρέχει πια προς τα γραφεία του κόμματος.

Το εμπορικό τρίγωνο της Αθήνας, η Σοφοκλέους και το Μεταξουργείο ήταν σαν εγκαταλειμμένη πόλη. Τα περισσότερα διαμερίσματα του κέντρου έμοιαζαν έρημα. «Ρε, λες να έγινε πόλεμος; Α, μα δεν μπορεί. Πού είναι το στράτευμα; Πού είναι ο εθνικός ύμνος; Μα πού στο διάολο πήγαν όλοι;» Ο αρχηγός, φουριόζος, εισέβαλε στα γραφεία του κόμματος. «Πρόεδρε! Το όνειρό μας έγινε πραγματικότητα! ΕΦΥΓΑΝ! Ολοι οι ξένοι εξαφανίστηκαν από την Ελλάδα!» Του πήρε μερικά δευτερόλεπτα να συνειδητοποιήσει τι του έλεγε το πρωτοπαλίκαρό του. Εφυγαν; Μόνοι τους; Και πού πήγαν; «Δεν έχουμε ιδέα, πρόεδρε! Αλλά μείναμε μόνοι, επιτέλους! Εξω οι ξένοι από την πατρίδα!» Το πρωτοπαλίκαρο έπιασε από τη μέση τη σύζυγό του κι άρχισαν να χορεύουν τσα-τσα. Εκείνη, με δάκρυα στα μάτια, ακκιζόταν με τη γαλανόλευκη. «Πρόεδρε», νιαούρισε, «τώρα τι μας έμεινε για να καθαρίσει ο τόπος; Οι αδερφές και οι κομμουνισταί! Λέτε να φύγουν κι αυτοί από μόνοι τους;»

Ο πρόεδρος μπήκε στο γραφείο του. Ανοιξε την τηλεόραση. «Χάος επικρατεί σε ολόκληρη τη χώρα!» έσκουζαν τα κανάλια. Τα μαντάτα άρχισαν να φτάνουν από παντού. Τα κανάλια έβγαζαν έκτακτα δελτία: «Ασύμμετρη απειλή. Εξαφανίστηκε το 10% του πληθυσμού της χώρας». Εως και το πρωτοπαλίκαρό του, που μέχρι προχτές τσίριζε στα κανάλια «Δουλειές για τους Ελληνες, όχι για τους ξένους!», είναι κάπως προβληματισμένο. Λείπει και η σύζυγος που, χορεύοντας τσα-τσα, θα τον παρηγορούσε. «Ku douleia?», όμως, που θα έλεγε κι η Αλβανίδα καθαρίστρια των γραφείων του κόμματος. Οταν οι μετανάστες θα έχουν εγκαταλείψει 450.000 θέσεις εργασίας, οι Ελληνες δεν θα μπορούν να καλύψουν ούτε τις μισές. Πάνω από 150.000 θέσεις εργασίας μένουν κενές, είτε επειδή ορισμένες δουλειές δεν θεωρούνται ελκυστικές για τους Ελληνες είτε γιατί οι προσφερόμενες αμοιβές είναι αισθητά χαμηλότερες, προσεγγίζοντας κατά μέσον όρο το 50-60% του κανονικού ημερομισθίου.

Οι δρόμοι πλημυρίζουν με γέρους που πάσχουν από Alzheimer και ρωτούν τους περαστικούς αν έφυγαν οι Γερμανοί. «Εφυγαν, αλλά επέστρεψαν με παρέα το ΔΝΤ» απαντά ένας φοιτητής. Απ’ τα διαμερίσματα των πολυκατοικιών ακούγονται κλάματα μωρών, έξω απ’ τα νηπιαγωγεία ξεροσταλιάζουν πεντάχρονα παιδιά που περιμένουν την Ταμίλα να τα πάρει. Και η ελληνίδα εργαζόμενη φεύγει άρον άρον απ’ το γραφείο. Επιστρέφει σπίτι και δεν ξέρει τι να πρωτοκάνει, να δώσει τα χάπια στη γιαγιά, να αλλάξει το μωρό, να διώξει τις κατσαρίδες απ’ το σαλόνι ή να μαγειρέψει για τον καλό της; Ή μήπως, καλύτερα, να εξαφανιστεί κι αυτή σαν την Ταμίλα; Αυτές είναι οι συνέπειες όταν το 75% των γυναικών που απασχολούνται στην οικιακή εργασία, την καθαριότητα, τη φροντίδα ηλικιωμένων είναι μετανάστριες. Μ’ αυτόν τον τρόπο, εξάλλου, το ελληνικό κράτος μετακύλισε στα ίδια τα νοικοκυριά ένα κόστος της τάξης των 20 εκατ. ευρώ το χρόνο.

Δεν φεύγουν όμως μόνο εργατικά χέρια από τη χώρα, φεύγουν και καταναλωτές. Η ήδη παραπαίουσα αγορά χάνει μια υπολογίσιμη ομάδα καταναλωτών. Τα νοικοκυριά των οικονομικών μεταναστών καταναλώνουν το 3,1% της συνολικής αξίας των αγαθών και υπηρεσιών που καταναλώνονται στη χώρα, δαπανώντας κατά μέσον όρο 1.444 ευρώ το μήνα, όταν η μέση δαπάνη του συνόλου των νοικοκυριών της χώρας ανέρχεται σε 2.317 ευρώ.


Τα λουκέτα αυξάνουν και, εφόσον δεν κινείται φύλλο, 100.000-124.00 εργαζόμενοι σε εμπορικά καταστήματα, μπαρ, καφέ, πιτσαρίες χάνουν τη δουλειά τους. Και να ήταν μόνο οι ξένοι; Οι 100.000 από αυτούς είναι… εντελώς Ελληνες.


Απαρηγόρητη και η επιχειρηματική ηγεσία. Πάνω που ξεμπέρδεψε με τους φορτηγατζήδες, καινούργιοι μπελάδες τη βρήκανε. Κλειστές κι άλλες 4.617 επιχειρήσεις που ανήκουν σε αλλοδαπούς εξ ολοκλήρου ή σε καθεστώς συνιδιοκτησίας, δηλαδή το 5,8% του συνόλου των επιχειρήσεων. Πάνε τα φτηνά κινέζικα συνολάκια και η Prada δεν ενδείκνυται αυτήν την εποχή. Πάει κι ο ναργιλές στο ανατολίτικο καφενείο της γειτονιάς. Αδειοι κι οι πάγκοι στις λαϊκές αγορές. Πορτοκάλια μόνο από Ιταλία και φράουλες από Δανία. Πού να βρεις άνθρωπο να τα μαζεύει για 15 ευρώ τη μέρα και να μένει στην καλύβα της αυλής;

Υπάρχουν και κερδισμένοι, βέβαια. Οι δισκογραφικές εταιρείες, για παράδειγμα. Αφού έφυγαν οι 40.000 πλανόδιοι μικροπωλητές από τη χώρα, μπορούν να πωλούν τα cd τους 20 ευρώ στα μεγάλα δισκοπωλεία. Μόνο οι πειρατές στο ίντερνετ αποτελούν το τελευταίο εμπόδιο στα σχέδιά τους, αλλά έχει ήδη επιληφθεί η Δικαιοσύνη. Χαμένη και η πραμάτεια με τις φτηνές τσάντες στην Πανεπιστημίου και την Ερμού. Οσο για το παρμπρίζ του αυτοκινήτου, με τη σκόνη θα μείνει. Ο Πακιστανός δεν περιμένει στο φανάρι.

Στεγνώνουν και οι τράπεζες. Δεν έφταναν τα περίπου 25 δισ. καταθέσεων που βγήκαν σε τράπεζες του εξωτερικού, αδειάζουν και οι 250.000 τραπεζικοί λογαριασμοί που διαθέτουν οι μετανάστες και άλλα 3 ή 4 δισ. κάνουν φτερά. Ενώ μόνο τα εμβάσματα προς Αλβανία εκτιμώνται σε 500 εκατ. ετησίως. Μένουν μόνο τα φέσια από τα δάνεια. Το 4,9% των νοικοκυριών με αρχηγό μετανάστη έχει λάβει δάνειο για αγορά ή ανέγερση κατοικίας και ένα 0,5% έχει λάβει δάνειο για επισκευή της κατοικίας του ή αγορά κάποιου… οικοπέδου.


Ζημιά, όμως, παθαίνουν και αρκετοί ιδιοκτήτες ακινήτων, αφού το 90% των μεταναστών μένει στο ενοίκιο. Μια χαρά είχαν βολευτεί τόσα χρόνια που νοίκιαζαν τις τρύπες τους σε 20 μετανάστες μαζί και πληρώνονταν με το κεφάλι. Τώρα πού να βρεις Ελληνα να μείνει σε σπίτι χωρίς θέρμανση, με τους σοβάδες να πέφτουν. Ασε που δεν είναι και πολύ φιλόζωοι και θα δυσαρεστηθούν με τα ποντίκια.

Πάνω που καταφέραμε και μας δανείσανε οι αγορές, νέο έμφραγμα στην οικονομία. Τα έσοδα του κράτους από τις εισπράξεις φόρων και ΦΠΑ περιορίζονται, το έλλειμμα αυξάνεται, η ύφεση βαθαίνει και οι επενδύσεις καταντούν ανέκδοτο. Το ΑΕΠ συρρικνώνεται ακόμα παραπάνω, αφού η συμβολή των νόμιμων μεταναστών στο ΑΕΠ της χώρας κυμαίνεται από 1,9% ώς 2,2%, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τους παράνομους μετανάστες κυμαίνεται μεταξύ 0,5% ώς 0,7%. Ο πρόεδρος είναι συγκλονισμένος. Δεν τον παρηγορεί καν η ιδέα πως η μείωση της ζήτησης θα ρίξει τις τιμές κατά 5%-6%, πράγμα που θα κάνει πιο ανταγωνιστικά τα προϊόντα μας, περιορίζοντας τις εισαγωγές. Πτώση τιμών σημαίνει πάγωμα ή και πτώση ενοικίων – κι εκείνος από τέτοια εισοδήματα κυρίως ψωμίζεται.

Στο υπουργείο Εργασίας τα ηρεμιστικά τα κουβαλάνε με το καροτσάκι. «Τόση προπαγάνδα, τόση τρομοκρατία για να περάσει το νέο ασφαλιστικό. Και τώρα… φτου κι απ’ την αρχή! Πάλι καταρρέουν τα ταμεία. Κι άντε να τους πείσεις ότι τα 80 είναι παραγωγική ηλικία» μονολογεί επιφανές κυβερνητικό στέλεχος. Βλέπεις, το 11% των ασφαλι- στικών εισφορών προέρχεται από μετανάστες. Οι περίπου 500.000 ασφαλισμένοι μετανάστες στο ΙΚΑ και οι άλλοι 100.000 στον ΟΑΕΕ και τον ΟΓΑ στηρίζουν οικονομικά το ασφαλιστικό σύστημα χωρίς ακόμα να λαμβάνουν συντάξεις και με πρόβλεψη για λήψη συνταξιοδοτικών παροχών μετά το 2025. Επί πλέον, αν υπολογίσουμε ότι η σχέση των ασφαλισμένων προς τους συνταξιούχους μειώθηκε από 2,46% το 1990 σε 1,79% το 2005, χωρίς τη μετανάστευση η αναλογία αυτή θα γίνει ακόμη χαμηλότερη.


Η Ελλάδα γερνάει και οι μετανάστες φέρνουν νιάτα. Το 80% των μεταναστών βρίσκεται σε παραγωγική ηλικία (15-64), σε αντίθεση με το 68% των Ελλήνων, ενώ το πο- σοστό εκείνων που εργάζονται φτάνει το 94%. Η ένταξη των μεταναστών στην αγορά εργασίας σήμαινε όχι μόνο περισσότερες ασφαλιστικές εισφορές, αλλά και περισσότερα φορολογικά έσοδα. Για παράδειγμα, το συνολικό ποσό των ασφαλιστικών εισφορών και του φόρου εισοδήματος που πλήρωσαν τα νοικοκυριά των μεταναστών το 2004 ήταν 488.000.000 ευρώ.

Μια άλλη διαπίστωση κάνει τον πρόεδρο να χάσει το χρώμα του: «Οι προαιώνιοι εχθροί μας, οι Τούρκοι, θα τρίβουν τα δάχτυλά τους!» Στο δημογραφικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα, οι μετανάστες προσέφεραν μια ανακούφιση. Την περίοδο 2004-2007 οι γεννήσεις από αλλοδαπές αποτελούσαν το 17% του συνόλου των 435.700 γεννήσεων, δηλαδή ήταν περίπου 74.000, όταν το ίδιο διάστημα η διαφορά των γεννήσεων από τους θανάτους στη χώρα είχε το οριακό θετικό ισοζύγιο των 12.000 χιλιάδων ανθρώπων.

Στα σχολεία της Κυψέλης και του Βοτανικού επικρατεί πανικός. Οι δάσκαλοι στέκονται μπροστά σε άδεια θρανία και αναρωτιούνται αν θα τους μετατάξουν σε κάποιον φορέα άσχετο με τις σπουδές και την εμπειρία τους ή αν θα αξιοποιήσουν την ευκαιρία για να απολύσουν δημόσιους υπαλλήλους. Ενώ οι μαθητές ρωτούν πού πήγαν οι φίλοι τους. «Εφυγαν» απαντάει ο διευθυντής. «Αφού δεν τους ήθελαν, ήταν διαφορετικοί». «Διαφορετικοί; Τι διαφορετικό είχαν; Αφού μαζί παίζαμε στο διάλειμμα, μαζί διαβάζαμε το απόγευμα, μαζί κάναμε φασαρία στο μάθημα!»

Τα παιδιά των αλλοδαπών τη χρονιά 2007-2008, για την οποία υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία, ανέρχονταν σε 112.211 σε σύνολο 1.208.056 μαθητών, δηλαδή το 9,29% του μαθητικού πληθυσμού. Σε ορισμένα σχολεία μάλιστα, όπως είναι στα Ιόνια νησιά, την Αττική, το νότιο Αιγαίο, την Κρήτη και την Πελοπόννησο, ο αριθμός των αλλοδαπών μαθητών την περσινή σχολική χρονιά ξεπέρασε το 10%. Στην πλειονότητά τους, όμως, τα παιδιά των μεταναστών δεν συνεχίζουν τη φοίτησή τους στο λύκειο (66%) και στην τριτοβάθμια εκπαίδευση (85%). Τώρα 3.600 σχολικές τάξεις των 30 ατόμων μένουν κενές και αντιστοίχως 3.600 έλληνες εκπαιδευτικοί άνεργοι.

Δεν είναι, όμως, μόνο οι μαθητές και οι φοιτητές στεναχωρημένοι που χάνουν τους φίλους τους, τα φλερτ και τους έρωτές τους. Αρκετοί έχασαν τους συζύγους τους και αναρωτιούνται αν έφταιγε το καβγαδάκι της χθεσινής νύχτας ή η μάνα τους που δεν έπαψε στιγμή να γκρινιάζει για τα σπαστά ελληνικά της νύφης της. Σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία, από το 2004, οπότε άρχισε να συλλέγει στοιχεία σχετικά με την υπηκοότητα των νεονύμφων και μέσα σε μια πενταετία, μέχρι το 2008, οπότε υπήρχαν τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, έχουν πραγματοποιηθεί περίπου 20.000 μεικτοί γάμοι -θρησκευτικοί και πολιτικοί- στη χώρα, οι οποίοι τώρα διαλύονται.

Τουλάχιστον αποσυμφορούνται οι φυλακές, αφού φεύγει σχεδόν το 45% του πληθυσμού τους που είναι μετανάστες, κρατούμενοι ως επί το πλείστον για ζητήματα χαμηλής παραβατικότητας ή για παράνομη είσοδο στη χώρα. Αντιστρόφως ανάλογα αυξάνεται ο εκνευρισμός και ο αλκοολισμός στους αστυνομικούς, αφού πλέον μόνο σε φοιτητές με ράστα ή σε αμέριμνους περαστικούς τα βράδια των διαδηλώσεων θα μπορούν να εκτονώνουν τα νεύρα τους. Το μεγάλο αδιέξοδο, όμως, το αντιμετωπίζει η ΕΥΠ: Ποιους θα απάγει τώρα; Λες να συνηθίζουν και οι αναρχικοί να απάγονται μεταξύ τους;

Στις δημοσιογραφικές συσκέψεις υπάρχει τεράστια αμηχανία. «Κι εμείς ποιους θα κατηγορούμε για την εγκληματικότητα και την υποβάθμιση του ιστορικού κέντρου;», «Τι, δηλαδή, τώρα πρέπει να μιλήσουμε για τις κοινωνικές ανισότητες και τη λιτότητα;» παραληρούν τα στελέχη. «Επ’ ουδενί, υπάρχουν ακόμα πρεζάκια, πρώην κρατούμενοι, ψυχικά ασθενείς, κουκουλοφόροι, αριστεριστές, φορτηγατζήδες, δημόσιοι υπάλληλοι… Μ’ αυτούς θα καλύψουμε το κενό» απαντά ο αρχισυντάκτης.

Κρύος ιδρώτας λούζει τον πρόεδρο. «Εντάξει όλα τα υπόλοιπα, αλλά εγώ πλέον πού θα βασίζω την πολιτική μου; Μένουν χωρίς περιεχόμενο οι εκλογικές μου καμπάνιες. Αφού αυτοί έφταιγαν για όλα τα δεινά του τόπου. Ετσι μπήκα στη Βουλή. Τώρα τι θα λέω; Οι αριστεροί λένε ότι φταίει το μνημόνιο, αλλά εγώ το ψήφισα το μνημόνιο. Και το πρωτοπαλίκαρο που ούρλιαζε στα κανάλια για τους βρομιάρηδες που έχουν κατακλύσει την Αθήνα, στα αζήτητα θα βρεθεί τώρα. Ούτε στα μεσημεριανάδικα δεν θα βρίσκει στασίδι». Ο πρόεδρος πετάγεται από το κρεβάτι του φρικαρισμένος. Με τις γαλάζιες πιτζαμούλες και το φιλέ στα μαλλιά βγαίνει στους δρόμους αλαφιασμένος: «Συνωμοσία, συνωμοσία! Σιωνιστικός δάκτυλος! Φέρτε τους πίσω!»

Στα σοβαρά τώρα: Η πρώτη απεργία των μεταναστών πραγματοποιήθηκε το 2006 στις Ηνωμένες Πολιτείες. Τότε οι Λατινοαμερικάνοι αποφάσισαν να απεργήσουν ονομάζοντας αυτήν την ημέρα «Φανταστείτε μια μέρα χωρίς τους Λατινοαμερικάνους». Το αποτέλεσμα ήταν να παραλύσουν ολόκληρες πόλεις, αφού η βιομηχανική παραγωγή σταμάτησε, τα παιδιά των μεταναστών δεν πήγαν στο σχολείο και η εμπορική κίνηση μειώθηκε αρκετά. Σε ολόκληρη την Ευρώπη -στη Γαλλία, την Ισπανία και την Ιταλία- με απόφαση των μεταναστευτικών οργανώσεων, αλλά και με την κάλυψη των συνδικάτων, οι μετανάστες απήργησαν την 1η Μαρτίου του 2010.

ΝΤΙΝΑ ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΥ – ΜΑΡΙΑ ΛΟΥΚΑ

Διαβάστε

Βλαντιμίρο Πόλτσι, «Εξω οι ξένοι»,

εκδ. Οδυσσέας

Τι θα συμβεί αν όλοι οι μετανάστες απεργήσουν και πόσο θα επηρεαστεί η καθημερινότητα των υπολοίπων; Και η οικονομία της χώρας; Αντέχει; Ο συνάδελφός μας επιχειρεί σ’ αυτό το βίβλιο ό,τι ακριβώς κάναμε κι εμείς σ’ αυτήν τη μίνι έρευνα. Το βιβλίο του πρόερχεται από σειρά άρθρων που έγραψε για το θέμα, εξ ου και οι ιστορίες μεταναστών, συνεντεύξεις, έρευνες, στατιστικές, γνώμες ξενοφοβικών και μη. Ολα μαζί συνθέτουν ένα κείμενο-ημερολόγιο με γρήγορο ρυθμό, μεταξύ χρονογραφήματος, μυθιστορήματος και ρεπορτάζ.

…………..2……………

«Περιπέτειες της ετερότητας, η παραγωγή της πολιτισμικής διαφοράς στη σημερινή Ελλάδα», συλλογικό έργο, εκδ. Αλεξάνδρεια

Τι σημαίνει να είναι κανείς Πομάκος, Αλβανός ή «ομογενής» από την πρώην Σοβιετική Ενωση στην Ελλάδα σήμερα; Ποιες είναι οι σχέσεις ανάμεσα στις μεσοαστές εργοδότριες και τις φιλιππινέζες οικιακές βοηθούς;

Πώς αντιμετωπίζουν οι εθελοντές τους πρόσφυγες; Τι περιθώρια κινήσεων έχουν μειονοτικές κατηγορίες που διεκδικούν το μέχρι χθες αδιανόητο, όπως είναι η μητρότητα για τις γυναίκες με ομοερωτικές επιλογές;

Οι συγγραφείς του τόμου μιλούν από ανθρωπολογική σκοπιά για τις περιπέτειες της ετερότητας στη σημερινή Ελλάδα.

…………..3……………

Emmanuel Vaillant, «Μάθε να αντιμετωπίζεις το ρατσισμό», εκδ. Ερευνητές

Κι ένα βιβλίο για τα παιδιά και τις δύσκολες ερωτήσεις τους. Τι ήταν οι δουλοκτητικές κοινωνίες, τι σημαίνει αποικιοκρατία και δουλεμπόριο στην Αφρική, ποιος είναι αντισημίτης, γιατί όλοι αυτοί οι ξένοι άνθρωποι έρχονται στη γειτονιά μας.

ΟΙ ΠΗΓΕΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΑΜΕ
* Μελέτη του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών υπό τον αναπληρωτή καθηγητή Αντώνη Κόντη
* ΙΝΕ/ΓΣΕΕ
* Εθνική Στατιστική Υπηρεσία
* Μεσογειακό Παρατηρητήριο Μετανάστευσηςτου Παντείου
* Μελέτες του καθηγητή Σάββα Ρομπόλη
* Ινστιτούτο Παιδείας Ομογενών και Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης (ΙΠΟΔΕ)
* Ερευνες του Ινστιτούτου Μεταναστευτικής Πολιτικής
* Στοιχεία από την Τράπεζα της Ελλάδος
* Αρχείο της «Ελευθεροτυπίας», των «Νέων», του «Βήματος», της «Καθημερινής»

Συνδέσεις Aformi Blog

Η καταξίωση του μάστορα ως στρατηγική εξόδου:Τα reality των chef

Το τελευταίο διάστημα μεταδίδονται με μεγάλη επιτυχία δύο pseudo -reality προγράμματα στην ιδιωτική τηλεόραση : Τα Master Chef και Top Chef.


Το concept και των δύο είναι σχετικά απλό: Είτε ερασιτέχνες είτε επαγγελματίες μάγειροι συναγωνίζονται ,υπό την κρίση ειδικών, για ένα έπαθλο. Το αγώνισμα όμως είναι η μαγειρική τέχνη.

Υποστηρίζω πως ο συγχρονισμός των δύο προγραμμάτων δεν είναι καθόλου άσχετος με την συγκυρία, αλλά αντίθετα εκφράζουν με διαγώνιο, μη γραμμικό τρόπο την κοινωνική και οικονομική συγκυρία ,αλλά ταυτόχρονα εκπροσωπούν μια θετική σχεδόν παραγωγική ματιά.

Προκαταβολικά βέβαια σημειώνω ότι η κριτική αυτή τίθεται πέραν μιας πρώτης κριτικής του τηλεοπτικού φαινομένου ως παραγωγού συνείδησης και ιδεολογίας. Ακόμη συζητάμε πέραν και της κριτικής των προγραμμάτων τύπου reality,και τους μηχανισμούς ατομικής υποταγής και επιλογής για όσους συμμετέχουν σε αυτά.

Το ζήτημα τίθεται ως εξής

Με δεδομένη την ιδεολογική λειτουργία της τηλεόρασης, με δεδομένη την τηλεθέαση που αναζητείται μέσω προβολής του ανταγωνισμού και του ακραίου, γιατί τώρα αυτά τα προγράμματα, και πως πιθανόν να λειτουργούν;

Το reality ως έκφραση μιας reality

Όσοι είχαν δει επεισόδια του πρώτου reality ,του Big Brother προφανώς συμφωνούν. Σε σχέση με αυτό που επακολούθησε ,σήμερα με τα δεδομένα της εποχής ,μοιάζει περισσότερο με πινάκλ συνταξιούχων χήρων δικαστικών παρά με ακραίο τηλεοπτικό γεγονός. Ο πρώτος Big Brother όμως αντανακλούσε και την εποχή του. Μια κοινωνία με επερχόμενο το Ευρώ, Ολυμπιακούς αγώνες σε πλήρη προετοιμασία, τα φτηνά δάνεια προσβάσιμα σε όλους ,παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη , έβλεπε μερικές ήπιες φάτσες αντιπροσωπευτικής μιας οικείας ανθρωποχλωρίδας. Ο BB ήταν το reality μιας ανέμελης βλακείας της ώριμης Σημιτικής περιόδου.

Όσο και αν η κριτική του τηλεοπτικού φαινομένου είναι έγκυρη ,ωστόσο καμία τηλεοπτική επιτυχία δεν γίνεται αν ταυτόχρονα δεν αντανακλά αμεσολάβητα και υπαρκτές στάσεις, τρόπους, ροπές ,μορφές, διαδρομές της πραγματικότητας. Η ιδεολογικά ύποπτη προπαγανδιστική, αλλά και ακραία υπνωτική τηλεόραση ακουμπά πάντα κάπου, στηρίζεται σε δομές του αυτονόητου. Στην ουσία είναι αποτελεσματική όσο πιο αναπαραστατική είναι, όσο στηρίζεται σε αυτονόητα, για να οικοδομήσει τα νοήματα της. Με την έννοια αυτή η αλληλουχία των reality αν εξετασθεί μπορεί να αποτυπώσει και μια αλληλουχία φάσεων. Δεν πρόκειται για σύνδεση που αποκαλύπτει μια «συνομωσία» μια επινενοημένη τεχνική εξάρτηση, μια δόλια μεθόδευση κυρίαρχων κύκλων, αλλά για ένα de facto συγχρονισμό όψεων και λειτουργιών της κοινωνικής ζωής

Ο ώριμος Σιμητισμός, ο ύστερος Σημιτισμός, η νυκτωδία του Κωστάκη , συμπίπτουν μια ροή reality που εκφράζουν την χαρωπή βλακεία (Big Brother), την τραγουδιστική φιλοδοξία (Fame Story,Greek Idol,κλπ) , και διάφορες μορφές της κοινωνικής ανάγκης του πεντάλεπτου δημοσιότητας. Η αίσθηση μιας κοινωνίας που καλώς ή κακώς τα «φέρνει βόλτα» μεταφέρεται στα διάφορα προγράμματα με κυμαινόμενους βαθμούς ακρότητας, αλλά και περιεχόμενα. Πρωταγωνιστικό ρόλο παίζει η Show Biz , τα talent show , ως αντανάκλαση μιας στάσης που εκφράζει διαφορετικούς βαθμούς καλλιτεχνικής αυθεντικότητας, ανάγκες προβολής και αναζήτηση ενός λαχνού από 50,000 έως 100,000 ευρώ.

Η εποχή ναρκισσεύεται με την πάρτη της βλέποντας τα reality της reality της.

Μνημονιακές συντεταγμένες

Με κομβικό σημείο το μνημόνιο η κοινωνία εισέρχεται σε μια φάση λιτότητας , η οποία δημιουργεί νέες συμπεριφορές και προσλήψεις. Υπάρχει ένα πριν και μετά μνημονίου από το οποίο κανείς δεν μπορεί να αποδράσει.

Το μετά του μνημονίου , που είναι και «εντός» του μνημονίου δημιουργεί ένα πλέγμα υποκειμενικών όψεων, πρωτοβουλιών, αντιστάσεων, αποδοχών, προσδοκιών, αναμονών, υποψιών ,φοβιών, που καθορίζουν την εποχή μας. Ανάλογα με την σχετική θέση, τις οικονομικές , τις μορφωτικές αγκυρώσεις διαμορφώνονται και οι υποκειμενικότητες. Πάντως ένα είναι σίγουρο: Τίποτε δεν είναι όπως πριν.

Εντός αυτού του τρέχοντος κλίματος , αναδύονται και ισχυροποιούνται αξίες , πλέγματα ιεραρχήσεων, προσανατολισμοί και αναμονές με σαφή χαρακτηριστικά

• Αμφιβολία προς το μακροπρόθεσμο
• Δυσπιστία προς την πτυχίο -λαγνεία
• Πολυσυλλεκτικότητα στις δεξιότητες

Ιδίως για την παραδοσιακή αναζήτηση του μέλλοντος στα ΑΕΙ , είναι σαφές ότι η υπερφόρτωση ακαδημαϊκών τίτλων, έχει χάσει το παιχνίδι από την ποιότητα των τίτλων και τον πληθωρισμό τους. Το κλείσιμο της αντεπίστροφης βαλβίδας προς το δημόσιο φαίνεται να είναι γνωστό σε όλους. Ταυτόχρονα το Fast , στο Fast Track του Παμπούκη είναι για την αγορά εργασίας μαθηματικά ασυνάρτητο αν αυτή προσβλέπει σε νέες επενδύσεις από ιδιωτικά κεφάλαια.

Η συγκυρία ενθαρρύνει τα πάντα ισχυρά , αλλά χωρίς ορατή κοινωνική αξία, υβριδικά επαγγέλματα, του «γένους» των μαστόρων. Αυτά που η ιδιοφυία της γλώσσας ορίζει ως «τέχνη». Αυτά που η γλώσσα του ακαδημαϊκού management ορίζει ως ισχυρά σε «άρρητη» γνώση (tacit knowledge) σε δεξιότητες.

Η «τέχνη» της μαγειρικής

Η μαγειρική είναι ένα τέτοιο επάγγελμα. Στο χαρτοφυλάκιο επιτυχίας του υπερτερούν η πείρα, το ταλέντο, οι άρρητες δεξιότητες, το παράδειγμα. Η επιστήμη και η τεχνολογία είναι επικουρικές, επεξηγηματικές ,υποστηρικτικές. Η μαγειρική λοιπόν ως τέτοια αναδεικνύει μια ολόκληρη οικογένεια επαγγελμάτων που είναι «τέχνες» αλλά ταυτόχρονα γίνονται επιτυχημένα σε μικρές μονάδες αυτοαπασχόλησης.

Ο Chef γίνεται ο πρωταγωνιστής μιας νέας αφήγησης που συνδυάζει όλα τα στοιχεία επιτυχούς αναδιάταξης των αξιών, στην τρέχουσα μνημονιακή φάση. Πείρα, υβριδικές δεξιότητες, πειραματισμός, λάθος και επανεκκίνηση, ταλέντο, τύχη, απόλαυση. Στον καμβά αυτό ,οργανώνεται μια θεμελιακή δομή νοημάτων, που λειτουργεί θετικά, ή και ως απόδραση προς το μέλλον.

Μια άλλη σειρά

Η γραμμική σειρά των reality στην δεκαετία λοιπόν παίρνει μια άλλη μορφή, αν ειδωθεί με αυτήν την οπτική

Ανία,Show Biz, «Τέχνη του Μάστορα»

Τα reality της reality , με κάποιον τρόπο αντιδρούν σχετικά άμεσο, σχεδόν αυτοματικά . Η ανία του Σημιτισμού, δίνει την θέση του στα θεάματα του ΚΚ, και έρχεται ο ΓΑΠ με τα προτάγματα της αυτενέργειας και όλα αυτά δεν μετασχηματίζονται σε tv reality ,είναι η reality.Στην λογική αυτή τα προγράμματα μαγειρικής υποβοηθούν τον ΓΑΠ, όχι γιατί «κοιμίζουν» ως τηλεοπτική σαχλαμάρα αλλά αντιθέτως γιατί «εγείρουν» με τον τρόπο του ΓΑΠ. Προσφέρουν ένα μικρό αστερισμό αξιών που ο ΓΑΠ προσπαθεί να αναδείξει ως κλειδί εξόδου από την κρίση.

Το κακό είναι ότι δεν είμαστε σίγουροι αν ο ίδιος ο ΓΑΠ μπορεί να τα καταφέρει να φουσκώσει του σουφλέ του. Και το κυριότερο ποιοι θα το απολαύσουν μετά, με ποιο κόστος, σε υλικά μαγειρικής, και απολύσεις βοηθών μαγείρων. Είπαμε συνταγή δεν υπάρχει, το reality δεν είναι για επιστήμονες αλλά για μάστορες. Και αν πέσεις σε ατζαμή μάστορα δεν σώζει ο καλύτερος μηχανικός……..

Καινοτομία,ανάδυση.'Οψεις νεοελληνικού δυναμισμού

Μια ομιλία του Α.Δοξιάδη που πρώτος ανέδειξε ο Greek Rider.
Επειδή μέχρι να γίνει καμία μεγάλη αλλαγή, είτε μέσα είτε εξω από την ΌΝΕ, κάτι πρέπει να παράγουμε σε αυτήν την χώρα, η ομιλία είναι πολύ ενδιαφέρουσα.Ακριβώς γιατί κινείται εκτός συρμού.Αναδεικνύεται η σημασία της καινοτομίας στην μικρή μεσαία κλίμακα, η δυναμική της ανάδυσης του νέου μέσω του πειραματισμού εντός αγοράς.Προφανώς αυστηρώς ακατάλληλη για μονομανείς και οπαδούς τελετουργιών και εξορκισμών όλων των αποχρώσεων.

Τεχνικός ιδεολογικός πολιτικός στρατηγικός «αντιμνημονισμός» και το παρδαλό κατσίκι

Δεκαπέντε μέρες πριν τις εκλογές αναγκαστικά οι εκλογές περιλαμβάνουν σε ένα μικρό ή μεγάλο βαθμό μια αποδοκιμασία του «μνημονίου»


Ωστόσο το επίδικο αυτό είναι μόνο η μια πλευρά της ψήφου, καθώς αναπόδραστα οι εκλογές έχουν ένα καθαρό δημοτικό και περιφερειακό περιεχόμενο.

Ο «αντιμνημονιακός» λόγος όμως έχει πολλαπλές πλευρές που δεν αναδεικνύονται γιατί η λαϊκιστική δεξιά τρόικα των Ελ.Τύπου-Τράγκα- Σαμαρά έκανε ματ όχι στην κυβέρνηση αλλά στην αριστερά. Αφαίρεσε de facto το προνομιακό πρόταγμα «όχι στο ΔΝΤ». Η αντίδραση της αριστεράς είναι νηπιακή, καθώς αποδίδει στην δεξιά τρόικα υποκριτικές ικανότητες. Η καταγγελία του «αντιμνημονισμού» της ΝΔ ως ψευδούς είναι απολύτως λανθασμένη. Γιατί είναι ένας αυθεντικός πολιτικός στόχος που εκπροσωπεί υπαρκτές κοινωνικές δυνάμεις με συντηρητικό προσανατολισμό.

Η σημασία των ονομάτων

Το ότι το μνημόνιο έχει χάσει την κυριολεκτική σημασία του και έχει γίνει επίδικο ως «όνομα» μιας ιστορικής καμπής δεν είναι τυχαίο. Τα ονόματα, δηλαδή τα σύμβολα , της πολιτικής δεν είναι λεκτικές αφαιρέσεις αλλά υπαρκτά άυλα σημεία «κόμποι» «κρύσταλλοι» που κωδικοποιούν στο ενιαίο σώμα της πολιτικής , τα υλικά διλλήματα. Το όχι στον μνημόνιο, δεν είναι ταυτόσημο , με το «όχι στην συμφωνία του μνημονίου», όχι «στο ΔΝΤ»,κοκ.

Ο γενικευμένος «αντιμνημονιασμός» δεν είναι ένα απλό όχι, είναι πολλά συγκεκριμένα όχι που εξυπηρετούνται μέσα από αυτήν την διατύπωση. Τα όχι αυτά είναι διαφοροποιημένα , πολλαπλά και πολλές φορές αντιθετικά. Ας δούμε μερικές πλευρές.

Τα πολλαπλά πρόσωπα του μνημονίου

Τεχνικό

Το μνημόνιο είναι τεχνικό κείμενο, με ρήτρες ,συμφωνίες, δράσεις, επιταγές, ροές χρημάτων με διεθνή νομική κατοχύρωση. Είναι δυνατόν κάποιος να έχει αποσπασματικές διαφωνίες αντιρρήσεις για μια σειρά από αυτές τις ρυθμίσεις.

Πολιτικό

Το μνημόνιο είναι πολιτική πράξη που εγγράφεται στις επιδόσεις της κυβέρνησης ΓΑΠ. Είναι το σύμβολο μιας πολιτικής απόφασης ενός πρωθυπουργού και του επιτελείου του.

Ιδεολογικό

Το μνημόνιο αντιπροσωπεύει μια τομή στην ιδεολογία ενός μεγάλου ιστορικού κύκλου. Ο κύκλος χαρακτηρίζεται από μια ανάπτυξη βασισμένη στην κατανάλωση ,τον εξωτερικό δανεισμό, την κρατική αδιαφάνεια ,το πελατειακό κράτος και τις συντεχνίες

Στρατηγικό

Το μνημόνιο αντιπροσωπεύει μια τομή στις στρατηγικές επιλογές της Ελλάδας, και θέτει σε αμφιβολία, μια σειρά από κοινωνικές και γεωπολιτικές, επιλογές .Οι εργασιακές σχέσεις , το κοινωνικό κράτος αλλά οι σχέσεις με την Τουρκία, οι ενεργειακές επιλογές, οι διεθνείς συμμαχίες τίθενται σε αναθεώρηση.

Έχουμε λοιπόν πολλές όψεις του ίδιου ονόματος. Έχουμε ένα όνομα που μπορεί στην ορολογία του Badiou να χαρακτηρισθεί generic. Δηλαδή το μνημόνιο έχει γενικές ιδιότητες αδιαφοροποίητες , καθώς ανήκει σε ένα ευρύτερο σύνολο ,αλλά εμείς το αναλύουμε μόνο σε σχέση με τις γενικές αδιαφοροποίητες ιδιότητες. Το μνημόνιο είναι στο σύνολο των διεθνών δανείων της χώρας, στο σύνολο των πολιτικών αποφάσεων της κυβέρνησης ΓΑΠ, στο σύνολο των μεγάλων ιδεολογιών της Ελλάδας, και στο σύνολο των στρατηγικών επιλογών.

Με αυτήν την ταξινόμηση μπορούμε με σαφήνεια να δούμε

Η τρόικα Ελ.Τύπος-Τραγκας-Σαμαράς προφανώς αναφερόμενοι σε μια τεχνική αναδιαπραγμάτευση του μνημονίου, η οποία περιλαμβάνεται ήδη στις τεχνικές πλαστικότητες μιας διεθνούς σύμβασης , είναι εύλογα, λογικά και καθόλου υποκριτικά «αντιμνημονιακοί».

Η περιπλοκή προέρχεται από τους αριστερούς οικονομολόγους. Προβάλουν μονομερώς το ίδιο τεχνικό «αντιμνημονισμό» και με οικονομικοτεχνικές αναλύσεις προβάλλουν το αυτονόητο. Είναι δυνατή η τεχνική αναδιάρθρωση του μνημονίου. Σιγά τα ωά. Τα συμβόλαια είναι για να αλλάζουν

Η μοναδική πολιτική δύναμη που έχει ένα ριζικό τεχνικό, πολιτικό ,ιδεολογικό, στρατηγικό ιδεολογικό αντίλογο είναι η Ανταρσύα. Το πρόγραμμα αυτό στην έκταση του αλλά και τους περιορισμούς του εκφράζει ο Στ.Κουβελάκης στην ομιλία του εδώ. Το βασικό σημείο της πλατφόρμας αυτής είναι αποκάλυψη μιας αδυνατότητας ενός ενδιάμεσου «αντιμνημονιακού» σταδίου. Ο ΣΚ ορθά επισημαίνει η ολική απόρριψη του μνημονίου (και στις τέσσερεις όψεις του) θέτει θέμα εξουσίας, εδώ και τώρα. Πρόκειται για μια συνεπή τοποθέτηση που όμως καλείται να αντιμετωπίσει και τα δεδομένα της εκλογικής αποτύπωσης της οσονούπω.

Ο ΓΑΠ κάνει επίσης μια ολική αντιμετώπιση του μνημονίου. Αποδέχεται τον τεχνικό του χαρακτήρα ,αφού έχει αναγκαστικά επωμιστεί το πολιτικό βάρος, και προσπαθεί να επανατοποθετήσει και ιδεολογικά και στρατηγικά τα πάντα. Πρόκειται για γιγαντιαία σύλληψη, που φαίνεται να πάσχει από προετοιμασία και κοινωνική στήριξη. Ο ΓΑΠ αφού φλερτάρισε με τις πιο λαϊκιστικές παραδώσεις του ΠΑΣΟΚ («λεφτά υπάρχουν», απόσταση από Αλέκο Παπαδόπουλο) ξαφνικά θυμήθηκε την «Ιστορία» και προσπαθεί να εγγράψει υποθήκες Χ.Τρικούπη. Ταυτόχρονα πάσχει από ενεργή υποστήριξη. Σύμμαχοι του μόνο μεσαία στρώματα με σύλληψη του διεθνούς γίγνεσθαι ,και οικονομικές αντοχές. Δηλαδή σιωπηλές μειοψηφίες.

Μια αριστερή εκδοχή της σύλληψης ΓΑΠ προσπαθεί να εγγράψει το ΔΗΑΡΙ. Πρόκειται για επιλογή υψηλότατου ρίσκου που βασίζεται μόνο σε μια θετική έκβαση του εγχειρήματος ΓΑΠ, και έχει το ακόλουθο νόημα. Αν ο ΓΑΠ πετύχει τότε η παραδοσιακή αριστερά θα βρεθεί για τα καλά στα αρχεία της ιστορίας μαζί με τα αρχεία του ΚΚΣΕ. Δηλαδή θα έχει μουσειακή αξία. Αν όμως ο ΓΑΠ αποτύχει θα παρασύρει μαζί του και το ΔΗΑΡΙ. Οι επιλογές στις δημοτικές εκλογές δεν είναι φθηνός «πασοκισμός» αλλά μια επιλογή εμπνευσμένη από τις αναλύσεις του Βούλγαρη, και βασίζεται στην αισιοδοξία του Στουρνάρα και του ΙΟΒΕ .

Το τι ακριβώς διεκδικούν οι ΚΚΕ ,Μητρόπουλος, Αλαβάνος, Δημαράς μου είναι δύσκολο να παρακολουθήσω. Αμφισβητούν όλοι το «τεχνικό» και «πολιτικό» μνημόνιο, είναι τελείως αμφίθυμοι και ασαφείς στο «ιδεολογικό» και «στρατηγικό» διακύβευμα. ‘Ένα μίγμα νοσταλγίας της 3ης Σεπτέμβρη, του 1982, των κρατικών ροών χρήματος με ολίγη από υπαρκτό, συνιστούν ένα ρεύμα που όμως έχει ένα μικρό τραύμα. Η λογικοφανής τεκμηρίωση τους γίνεται από την «τεχνική» κουζίνα της δεξιάς τρόικας. Το πρόταγμα τους έχει ισχύ ακριβώς επειδή το μνημόνιο είναι τεχνικά εύπλαστο όπως σωστά ισχυρίζονται διάφοροι οικονομολόγοι από τον Μηταράκη του Σαμαρά, μέχρι τον Καζάκη του «Ποντίκι».

Με βάση αυτά, προβλέπω τα ακόλουθα

Την εβδομάδα μεταξύ πρώτης και δεύτερης Κυριακής, θα γελάσει και το παρδαλό κατσίκι. Γιατί όλοι θέλουν να κερδίσουν υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα χάσει ο ΓΑΠ. Ειλικρινά το πιστεύω ,όλοι θα κάνουν τα αδύνατα δυνατά για να μπορούν να διατηρούν την αντίρρηση απέναντι σε μια ισχυρή κυβέρνηση. Κανένας δεν θέλει και δεν μπορεί να ρίξει την κυβέρνηση. Έχουμε να δούμε σιωπές ανεξήγητες, ισχυρούς κομματικούς στρατούς σε αδικαιολόγητη εφεδρεία, περίεργες δηλώσεις, trans de facto συμμαχίες κλπ κλπ. Την εβδομάδα 7-14 Νοεμβρίου θα σκάσουμε από τα γέλια.

Συνδέσεις
Η πλατφόρμα του Σ.Κουβελάκη

Επιχειρηματικότητα και καινοτομία του πιο φτωχού τεταρτημορίου

Δημοσιεύουμε την ανάρτηση του Greek Rider "Επιχειρηματικότητα και καινοτομία του πιο φτωχού τεταρτημορίου". Υπάρχουν διατύπώσεις και γνωμτεύσεις που δεν με βρίσκουν σύμφωνο.Αλλά επιτέλους διατυπώνονται σκέψεις, και συλλογισμοί, μακρυά από την ρουτίνα μιας μανιέρας του "αντιμνημονίου" της ευκολίας της tax free καταγγελίας, και της μεγάλης αναμενόμενης  αλλαγής μέσω τελετουργικών εξορκισμών.Γόνιμος αντικρατισμός, έμφαση στην καινοτομία, οικειοποίηση της αγοράς από τα "αριστερά", δημιουργούν ένα καμβά σκέψης , που δεν πάσχει από αντιφάσεις,αλλά αποκαλύπτει προβληματισμό και πρωτοτυπία.Δεν συνίσταται για εραστές της ρουτίνας.


Το πρώτο πρόβλημα που έρχεται σαν τσουνάμι είναι η ανεργία. Ένας άνεργος νέος άνθρωπος δεν μπορεί να βρει εργασία γιατί οι δουλειές μειώνονται δραματικά, δεν μπορεί να γίνει ελεύθερος επαγγελματίας γιατί δεν είναι μόνο τα κλειστά επαγγέλματα που δεν μπορεί να ασκήσει αλλά ούτε και παρεμφερή τα οποία τα εμποδίζουν οι “λομπίστες” ελεύθεροι επαγγελματίες των κλειστών. Τέλος, ούτε ψιλικατζίδικο δεν μπορεί να ανοίξει γιατί τα ενοίκια είναι ακόμη υπερβολικά υψηλά, οι αναγκαστικές εισφορές προς ΟΕΕΚ (πρώην ΤΕΒΕ) είναι τεράστιες και οι συνθήκες της οικονομίας φθίνουσες. Συνεπώς τι; Καταδίκη με πνίξιμο στο νιπτήρα; Το θέμα είναι τρομακτικό.


Για τα κλειστά τα έχουμε πει πολλές φορές (δείτε εδώ, εδώ, εδω και εδώ). Η άλλη λύση που χρειάζεται άμεση εφαρμογή είναι η λύση της διευκόλυνσης της αυτοαπασχόλησης και η προώθηση της επιχειρηματικότητας των ΝΕΩΝ για την οποία θέλω να γράψω σήμερα.

Οι ενδεδειγμένες στρατηγικές

1) Κατ’ αρχήν θα πρέπει να σταματήσουν κάθε είδους κρατικές επιδοτήσεις μεγάλων επιχειρήσεων. Το κράτος λέει ότι εφόσον πληρώνει τα επιδόματα ανεργίας, καλύτερα να δίνει κάποιους χρηματικούς πόρους στις μεγάλες επιχειρήσεις υπό τη μορφή επιδοτήσεων για να αυξάνεται λιγότερο η ανεργία.Έτσι δεν είναι; ΛΑΘΟΣ! Καλύτερα να πάει η ανεργία στο 25%-30% παρά να πληρώνει το κράτος για να διατηρείται μια προβληματική και μη βιώσιμη κατάσταση. Επίσης είναι λάθος να δίνει σε δήθεν “στοχευμένους” κλάδους επιδοτήσεις ίδρυσης μικρών επιχειρήσεων σε ανέργους.

Η επιδότηση των κρατικοδίαιτων επιχειρηματιών (με δανεικούς πόρους) οδηγούσε πολλού επιχειρηματίες να βλέπουν όνειρα ότι είναι σπουδαίοι. Κρατικοδίαιτοι επιχειρηματίες που πήγαιναν σε συνέδρια επιχειρηματικότητας για να πουν στους άλλους πώς πετυχαίνει κάποιος αυτοδημιούργητος επιχειρηματίας. Τι να τους πουν όμως; Και για ποια επιχειρηματικότητα να μιλήσουν όταν οι ίδιοι ήταν ένα είδος κρατικού υπαλλήλου πολυτελείας. Από το κράτος χρηματοδοτούνταν με δανεικά χρήματα, ασαφής όρους και συνήθως πολύ βύσμα. Αμ έτσι γίνεται επιχειρηματίας ο κάθε ένας. Ούτε επιχειρηματικό δαιμόνιο χρειάζεται, ούτε νέες ιδέες, ούτε τίποτα. Μόνο να είναι δεμένος σε κάποιο κομματικό άρμα με το οποίο έχει αλισβερίσια. Αυτό περιλαμβάνει τόσο τους αναπτυξιακούς νόμους όσο και πολλά γνωστά μεγάλα επιχειρηματικά ονόματα των τελευταίων 30 ετών που ουσιαστικά αποτέλεσαν στην ουσία “κόμβους κυβερνητικής πολιτικής”.


2) Είναι λάθος το κράτος να στηρίζει τις τιμές (ναι, ναι αυτό κάνει…το άτιμο το κράτος). Αντίθετα, το κράτος θα έπρεπε να επιδιώκει την κατάρρευση των τιμών. Ξέρω, ξέρω θα σας αρχίσουν οι μεγάλοι οικονομολόγοι να σας λένε ότι η κατάρρευση των τιμών δεν είναι κάτι καλό για την οικονομία, αλλά από την άλλη πιέζουν δήθεν τον κακό ΣΕΒ να ρίξει τις τιμές, έτσι; Δεν θέλω να αναλύω ξανά τα ίδια και τα ίδια γι’ αυτό πάρτε το όπως σας το λέω χωρίς καμία περιστροφή και αναστολή: Αν δεν καταρρεύσουν οι τιμές, η Ελλάδα θα σβήσει από τον χάρτη της γης. Αν δεν καταλαβαίνεται το πώς και το γιατί δεν πειράζει, δεν μπορώ να παρεκκλίνω τόσο πολύ τώρα και να αλλάξω κουβέντα για να το εξηγήσω ξανά. Απλά χωνέψτε το ό,τι και αν ακούτε (και επειδή στην κοινωνία το όφελος μιας κοινωνικής ομάδας είναι η ζημιά της άλλης, θυμίζω ότι πάντοτε μιλάω από την πλευρά του χαμηλότερου εισοδηματικού τεταρτημορίου).

Γιατί δεν μπορεί από τη μια πλευρά να ελπίζει το κράτος ότι θα πέσουν οι τιμές στα σούπερ μάρκετ (επειδή θα τους λυπηθεί ο ΣΕΒ ή για τα μάτια του κόσμου;) και από την άλλη να προσεύχεται να μην καταρρεύσει η αγορά ακινήτων γιατί τότε θα καταρρεύσουν και οι ήδη χρεοκοπημένες τράπεζες. Ε ας καταρρεύσουν οι τράπεζες, ας χαθούν και λεφτά. Αυτό δεν είναι ο καπιταλισμός; Ή μήπως καπιταλισμός είναι να χάνονται λεφτά μόνο φτωχών (χαμηλότερου τεταρτημορίου), μαζί με τις δουλειές και τις ζωές τους;

Θα πρέπει η αξία να φύγει από τα ακίνητα για να διευκολύνει την μικρή επιχειρηματικότητα (μικρή επιχειρηματικότητα = αυτονομία-καινοτομία) . Γι’ αυτό το κράτος θα έπρεπε να πάρει μέτρα που να στοχεύουν στα ακίνητα και όχι να τα απαλλάσσει. Για παράδειγμα, να γίνουν τα ακίνητα όπως τα αυτοκίνητα, να μην μπορεί κάποιος να έχει μερικά ακίνητα ανοίκιαστα για 2 και 3 χρόνια, όπως τώρα, περιμένοντας δήθεν την αγορά να φτιάξει. Να επιβληθούν τόσο δύσκολοι φορολογικοί νόμοι που όταν κάποιος έχει μερικά ακίνητα ανοίκιαστα (μιλάμε για τους μεγαλοιδιοκτήτες πάντα, ξυπνήστε!) να κινδυνεύει με χρεοκοπία. Τότε θα βλέπατε πώς θα έπεφταν γρήγορα οι τιμές και δεν θα κρεμόμασταν από την νωχελικότητα ορισμένων κακομαθημένων μεγαλοιδιοκτητών που ουσιαστικά είναι εκτός αγοράς επειδή απολαμβάνουν σκανδαλώδη δικαιώματα προστασίας της περιουσίας τους που τους επιτρέπουν την αναμονή ενώ η κοινωνία λιώνει….

Αν δεν μπορούν τέτοιου είδους μέτρα τότε πρέπει να βγούμε και από το ευρώ.

3) Κατά τρίτον, στο σκέλος της μικρής επιχειρηματικότητας το κράτος είχε συνηθίσει να δίνει μερικά ψιχουλάκια και στα καημένα τα παιδάκια (ανέργους με βεβαίωση και σφραγίδα του ΟΑΕΔ) όταν έκαναν συγκεκριμένες δραστηριότητες που καθόριζε ο Νόμος και είχαν περάσει και σεμινάριο του ΟΑΕΔ. Κάτι σεμινάρια στα οποία στην αίθουσα γίνεται πλάκα και κανείς δεν ενδιαφέρεται βέβαια για επιχειρηματικότητα.

Αντίθετα, θα πρέπει να αφήσουν ΕΝΤΕΛΩΣ ελεύθερη την ίδρυση μικρών επιχειρήσεων. Χωρίς κανένα κριτήριο, χωρίς προυποθέσεις, τουλάχιστον για κάποιο διάστημα. Να μπορεί ο κάθε ένας να κάνει ό,τι βλακεία του κατέβει στο κεφάλι. Και όταν και αν μετά από λίγα χρόνια (κατά τη γνώμη μου 4 χρόνια) βγάλει κέρδος να δώσει και στο κράτος να δώσει και στους ασφαλιστικούς φορείς.

Το κράτος δεν έχει τους κατάλληλους μηχανισμούς ή το κατάλληλο είδος γραφειοκρατικής νοημοσύνης για να μπορέσει να κατευθύνει την επιχειρηματικότητα προς την καινοτομία. Ούτε μπορεί αυτή να ευδοκιμήσει σε ένα περιβάλλον τόσο ασφυκτικής νομοθετικής ρύθμισης. Ρυθμίσεις που σαν σύνολο δεν έχουν καμία λογική και ούτε μπορεί κανένας να τις εξηγήσει. Αυτές οι ρυθμίσεις είναι οι αλυσίδες που κρατάνε τους έλληνες στην ανεργία και τα βαρίδια που μας βυθίζουν πιο βαθειά στην χρεοκοπία. Δείτε για παράδειγμα την Global Innovation Index Report 2009-2010.

Ακόμη και όσοι ασχολούνται με την προώθηση της επιχειρηματικότητας κάνουν το τραγικό λάθος να προτείνουν την θέσπιση κινήτρων για την ίδρυση π.χ. εταιρειών υψηλής τεχνολογίας. Αυτό είναι λάθος γιατί αλλιώς θα μπορούσαν να υπάρξουν επιχειρήσεις που μπορεί να μην ασχολούνταν οι ίδιες με την υψηλή τεχνολογία αλλά να την υποστηρίζουν και να την βοηθούν έμμεσα. Ακόμη δηλαδή και τα καινοτόμα επιχειρηματικά μυαλά πέφτουν στην ίδια παγίδα και δεν βλέπουν πραγματικά ανεπηρέαστα τα πράγματα.

Πρόσφατα μάλιστα διάβασα σε ένα γνωστό δικτυακό τόπο ότι οι συζητήσεις για την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα θα πρέπει να διεξάγονται μόνο στα Αγγλικά. Έλεος ρε παιδιά! Εσείς πάτε να ξεκινήσετε να βάζετε ρυθμίσεις και απαγορεύσεις πριν καλά, καλά ξεκινήσετε! Τα ίδια λένε και οι επαγγελματίες των κλειστών επαγγελμάτων, ότι π.χ. για να κάνεις την Α ή την Β εργασία θα πρέπει να έχεις το τάδε πτυχίο. Είναι σωστότατο βέβαια ότι κάποιος σήμερα θα πρέπει να ξέρει άριστα τα Αγγλικά, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι μπορεί να υπάρχουν άνθρωποι που δεν γνωρίζουν Αγγλικά ενώ μπορεί κατά τα άλλα να είναι ιδιοφυή επιχειρηματικά μυαλά. Αλλιώς πάμε στην λογική των κλειστών επαγγελμάτων…

Συνεπώς, θα πρέπει να μπορεί ο κάθε πολίτης, εργαζόμενος ή μη, με ένα τηλέφωνο από το σπίτι του ή με μια δήλωση στο ίντερνετ, να μπορεί να ανοίγει μια μικρή επιχείρηση χωρίς καμία άλλη διατύπωση. Να απαλλάσσεται επίσης από την υποχρέωση καταβολής ατομικών ασφαλιστικών εισφορών, για ένα διάστημα τουλάχιστον 3 ετών. Αν θέλει το κράτος να δώσει επιδοτήσεις να τις δώσει αφού κάνει αυτές τις βασικές αλλαγές με στόχο να μπορεί ο κάθε ένας να απασχοληθεί.

Και να μην υπάρχει κανένα κριτήριο πουθενά, να μπορεί ο κάθε εργαζόμενος που έχει μια τεχνογνωσία, ακόμη και αν αυτός εργάζεται, να μπορεί να παραιτηθεί από την ιδιωτική δουλειά του και να ανοίξει και αυτός μια δική του επιχείρηση.

Η καινοτομία που όλοι ψάχνουν και έχει γίνει της μόδας, δεν μπορεί να βρεθεί σε νομικές ρυθμίσεις και γραφειοκρατικές πολιτικές. Ούτε μπορεί να βρεθεί στα σεμινάρια του ΟΑΕΔ, ούτε σε συγκεκριμένους κλάδους. Αφήστε τους ανθρώπους να επιχειρήσουν αυτό που θέλουν να κάνουν.

Αν γίνει αυτό τότε οι γονείς που τώρα χρηματοδοτούν τα παιδιά τους για να πίνουν καφέ στην καφετέρια περιμένοντας τη νέα προκήρυξη του ΑΣΕΠ ή το βύσμα (κάποιον αλήτη από κομματικό γραφείο) να τους πάρει τηλέφωνο, θα δίνουν πάλι τα λεφτά αυτά για να βοηθήσουν το ξεκίνημα μικρών επιχειρήσεων. Και οι άνθρωποι αυτοί θα κάνουν κάτι δημιουργικό και ενδεχομένως χρήσιμο και παραγωγικό.

Ας ανοίξουν σε κάθε δρόμο 100 ψιλικατζήδικα, δεν πειράζει. Ας γίνει το πιο τρελό που μπορούμε να σκεφτούμε. Αυτή η “περίεργη” κατάσταση είναι που χρειάζεται η καινοτομία για να αναδυθεί. Ξέρετε πόσοι Bill Gates χάθηκαν στην Ελλάδα τα χρόνια 1974-2010; Πιστεύω πολλοί. Οι περισσότεροι έζησαν μίζερες ζωές ως υπάλληλοι κάποιας τριτοκοσμικής υπηρεσίας του δημοσίου. Κάποιοι άλλοι αναγκάστηκαν να γίνουν υπάλληλοι ιδιωτικών εταιρειών επειδή δεν είχαν επαρκή κληρονομικά ή βυσματικά δικαιώματα από τους ευγενείς των κλειστών επαγγελμάτων.

Αργά ή γρήγορα – εφόσον ο καπιταλισμός δεν καταρρεύσει παντελώς τα επόμενα 20 χρόνια, γιατί και αυτό είναι πολύ πιθανό- αυτά που λέω αναγκαστικά θα γίνουν στην Ελλάδα γιατί δεν υπάρχουν άλλες λύσεις.

Ή να σας πω τις άλλες λύσεις που έχουν ορισμένοι κύκλοι στο μυαλό τους για να μην τα έχετε όλα συγκεχυμένα: Οι τιμές δεν πέφτουν και οι τράπεζες μαζί με τους μεγαλοιδιοκτήτες συνεχίζουν να πίνουν ουισκάκια στην υγειά μας (στην υγειά των κορόιδων), το πιο φτωχό τεταρτημόριο γίνεται εντελώς απελπισμένο (πραγματικοί δούλοι) για να εργάζονται έναντι σχεδόν μηδενικού κόστους ως υπάλληλοι, οι δημόσιοι υπάλληλοι πεινάνε, η Ελλάδα ξεπουλιέται στους δανειστές μας οι οποίοι στη συνέχεια θεσπίζουν φορολογικούς συντελεστές 12% για τις μεγάλες πολυεθνικές.

Άλλο η αυτοαπασχόληση του πιο φτωχού τεταρτημορίου για την οποία μέχρι και η Παπαρήγα έλεγε το 2008 ότι όταν θα κυβερνήσει το ΚΚΕ θα την αφήσει να υπάρχει (ας μπορούσε να κάνει και αλλιώς), και άλλο η πολιτική εξουσία των μεγάλων πολυεθνικών, οι κρατικοδίαιτοι έλληνες επιχειρηματίες των τελευταίων 30 ετών, το τραπεζικό παρασιτικό κεφάλαιο το οποίο μας πιέζει να πεθάνουμε για να μπορεί να κερδοσκοπεί όπως πριν ή τα συμφέροντα των κλειστών λόμπι επαγγελμάτων που ζει εδώ και χρόνια με τα κόλλυβα από την κηδεία όσων δεν έχουν κανένα δικαίωμα.

Συνδέσεις
Greek Rider

Φωτογραφία
¨Αρχείο Εθνικού Θεάτρου

Ιστορίες αμφισβήτησης και αισιοδοξίας: Μια πρωτότυπη "Κλινική" (CV Clinic)

Συνεχίζουμε την παρουσίαση προσπαθειών που συνδυάζουν την έμπρακτη αμφισβήτηση και την αισιοδοξία της πράξης. Στην περίπτωση αυτή έχουμε μια ατομική περίπτωση κάποιου εν μέσω κρίσεως , ακριβώς τον Αύγουστο του 2010, έφυγε από την ασφάλεια μιας δεδομένης καριέρας στο δημόσιο , για να δημιουργήσει ένα πρωτότυπο γραφείο υποβοήθησης στην εύρεση εργασίας. Όπως ανέφερε βρήκε ένα τομέα όπου συνδυάζει τα προσωπικά του ενδιαφέροντα, και μια δραστηριότητα που λειτουργεί θετικά λύνοντας πραγματικά προβλήματα. Δημιούργησε την CV Clinic



Καθώς η πρωτότυπη αυτή "Κλινική"  επικοινωνεί κυρίως με νέους έχει μια συγκεκριμένη φιλοσοφία:


«Συμβουλεύει τους πελάτες να απέχουν από κάθε τι που έχει σχέση με το δημόσιο και δεν θεωρεί το δημόσιο λύση για τα εργασιακά προβλήματα κάποιου αλλά μέσο κατάπνιξης κάθε δημιουργικότητας του. Λύση για την ανεργία είναι η επιχειρηματικότητα των νέων, όχι η επιχειρηματικότητα των επιδοτήσεων ή το στήσιμο στην ουρά του ΑΣΕΠ.


Η καινοτομία πάντοτε ακολουθεί ανορθόδοξες μεθόδους και είναι "result oriented". Οπότε αφήστε τους ανθρώπους να επιχειρήσουν χωρίς να του στραγγαλίζετε με χιλιάδες νόμους που κανείς δεν καταλαβαίνει και δεν μπορεί άλλωστε να εφαρμόσει. Αφαιρέστε από τους δημόσιους φορείς την δυνατότητα ελέγχου των νέων επιχειρήσεων, γιατί η καινοτομία δεν μπορεί να προβλεφθεί»


H  CV Clinic αν και διαθέτει γραφεία λειτουργεί κατά 70% από το Internet και εξ'αποστάσεως και εξ αποστάσεως.


Παραθέτω ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα ενδεικτικό της νοοτροπίας και των στάσεων με τις οποίες λειτουργεί η πρωτότυπη αυτή εταιρεία.

Και μετά το λύκειο ή το πανεπιστήμιο

Το θέμα του επαγγελματικού προσανατολισμού αντιμετωπίζεται στην Ελλάδα ερασιτεχνικά και αποσπασματικά. Στο σχολείο ασφαλώς δεν υπάρχουν αποτελεσματικές δομές που θα καθοδηγήσουν αποτελεσματικά τους μαθητές, ενώ και στη συνέχεια ο κάθε ένας τραβάει το δρόμο του σχεδόν στα τυφλά. Αν τύχει κάποιος να έχει συγγενείς και γνωστούς σε κάποιους επαγγελματικούς και επιστημονικούς κλάδους ίσως έχει και κάποια καθοδήγηση αλλιώς τα πράγματα είναι σχεδόν στην τύχη.

Το αποτέλεσμα ασφαλώς είναι ότι οι μαθητές προσγειώνονται σε τομείς που ανακαλύπτουν ότι δεν ήταν αυτό που πίστευαν ενώ παράλληλα δεν έχουν δυνατότητες ελιγμών. Τις περισσότερες φορές αυτό οδηγεί σε ματαιωμένες προσδοκίες, εργασιακή στασιμότητα ή ανεργία, και στην καλύτερη περίπτωση σε εργασίες οι οποίες δεν ενδιαφέρουν αυτούς που τις κάνουν.

Τα κρίσιμα σημεία είναι δύο: α) Η αναζήτηση ταλέντων από τα μαθητικά χρόνια. Αναζήτηση που δεν σταματάει ποτέ, συνεχίζεται σε όλη την διάρκεια της ζωής του ανθρώπου, β) Εκπαιδευτικές δομές με σαφή προσανατολισμό στην αγορά εργασίας ή στην απόκτηση συγκεκριμένων δεξιοτήτων που είναι αναγκαίες στην αγορά εργασίας.

Όλοι ξέρουμε ότι συχνά αν κάποιος έχει μια κλίση από τα χρόνια του σχολείου θα την ακολουθήσει, τις περισσότερες φορές όμως καμία κλίση και κανένα ταλέντο δεν ανακαλύπτεται. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι μαθητές δεν έχουν ιδιαίτερες κλίσεις και ταλέντα, μάλλον σημαίνει ότι αυτά ποτέ δεν ανακαλύπτονται γιατί δεν υπάρχουν οι κατάλληλες δομές.

Το δεύτερο που αφορά τις εκπαιδευτικές δομές πρέπει να παρατηρήσουμε την δυσκολία ενός εργαζομένου να αλλάξει καριέρα, να επανεκπαιδευτεί ή να σπουδάσει κάτι άλλο. Συχνά όταν οι άνθρωποι στα 30τους ή στα 40τους διαπιστώνουν ότι βρίσκονται σίγουρα σε έναν κλάδο που δεν τους αρέσει ή ανακαλύπτουν μια κλίση τους, δεν έχουν την δυνατότητα να εγκαταλείψουν την ζωή τους και την οικογένειά τους για να αλλάξουν κλάδο/επάγγελμα ή να επανεκπαιδευτούν σε ένα άλλο αντικείμενο.

Σε αυτό το σημείο στην Ελλάδα υπάρχει το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (ΕΑΠ) το οποίο θα έπρεπε να αποτελεί πρώτη προτεραιότητα του υπουργείου παιδείας. Το ΕΑΠ δίνει την δυνατότητα σε ανθρώπους να κυνηγήσουν τις ευκαιρίες που δεν είχαν ως νέοι ή να επανεκπαιδευτούν σε έναν άλλο τομέα και σε άλλα αντικείμενα. Οι σπουδές είναι αξιοπρεπείς και κάποιος που θέλει να μάθει μπορεί να μάθει.

Τέτοιες ευέλικτες μορφές εκπαίδευσης είναι αυτές που δεν υπάρχουν στην Ελλάδα σε αντίθεση με το εξωτερικό. Για παράδειγμα στην Τουρκία το Ανοικτό τους Πανεπιστήμιο είναι το μεγαλύτερο εκπαιδευτικό ίδρυμα της χώρας. Παρομοίως, στο Ηνωμένο Βασίλειο το Open University προσφέρει μια τεράστια ποικιλία σπουδών με ευέλικτους τρόπους, προσφέρει όμως και απλή επιμόρφωση. Κάποιος μπορεί να μην θέλει να αφιερώσει τόσο χρόνο όσο χρειάζεται ένα πτυχίο αλλά απλά να χρειάζεται να δει και να μάθει κάποια πράγματα, να δοκιμάσει αν του ταιριάζουν ή να συμπληρώσει τις γνώσεις του.

Στον τομέα αυτό η χώρα μας είναι πολύ πίσω ακόμη. Εκτός από το ΕΑΠ, υπάρχουν και λίγες ακόμη σχολές/κέντρα επαγγελματικής κατάρτισης Πανεπιστημίων όπως του Πανεπιστημίου Αθηνών, Πανεπιστημίου Πειραιά, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο κτλ που προσφέρουν αξιόλογα προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης και εξειδίκευσης. ακόμη και εξ αποστάσεων. Βασικό χαρακτηριστικό όμως όλων αυτών είναι η μικρή ευελιξία, η μεγάλη διάρκεια και το μεγάλο κόστος.

Στο εξωτερικό είναι πολύ πιο εύκολο για κάποιον να επιλέξει μόνο ένα μάθημα ακόμη και από απόσταση, να παρακολουθήσει ένα σεμινάριο ή και μια διάλεξη ακόμη και δωρεάν.

Συμπερασματικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η επαγγελματική αποκατάσταση εφόσον συμβάλλει στην γενική ισορροπία και κοινωνική ζωή του ανθρώπου καθοριστικά, θα έπρεπε να είναι πιο ψηλά στις προτεραιότητες και της κεντρικής εκπαιδευτικής πολιτικής αλλά και της ατομικής αναζήτησης.

Η επιλογές που κάνει σήμερα ένας απόφοιτος λυκείου, παρόλο που είναι πολύ σημαντικές, δεν είναι τόσο καθοριστικές όσο ήταν πριν 15 και 20 χρόνια που δεν υπήρχαν ευέλικτες μορφές εκπαίδευσης.

Ίσως το πιο βασικό και από τις σπουδές ακόμη θεωρώ ότι είναι η άριστη εκμάθηση της Αγγλικής γλώσσας, ώστε να μπορεί ο μαθητής/σπουδαστής/φοιτητής/μελλοντικός εργαζόμενος να εκμεταλλευτεί τις ευέλικτες εκπαιδευτικές δομές που υπάρχουν παγκοσμίως και να μην μείνει προσκολλημένος στις ανεπαρκείς ακόμη ελληνικές διαδικασίες.

Ακόμη, να μπορέσει να αντιληφθεί εγκαίρως την μεταβλητότητα των εργασιακών συνθηκών ώστε να είναι συνειδητοποιημένος ότι θα πρέπει να αναζητάει εκπαιδευτικές διεξόδους και λύσεις σε όλη την διάρκεια της ζωής του.

Το καλό με αυτή την συνεχή αναζήτηση είναι ότι διευρύνοντας κάποιος τις γνώσεις του και τα αντικείμενα ενασχόλησής του μπορεί ευκολότερα να καταλήξει τελικά σε κάτι που του ταιριάζει περισσότερο και το οποίο εξασκεί με περισσότερη ευχαρίστηση και αποτελεσματικότητα. Σε αντίθεση με το μοντέλο του ενός γνωστικού αντικειμένου/ μιας εργασία/ ενός εργοδότη για όλη μας την ζωή μας, που ενώ φαίνεται πιο εύκολο, συχνά οδηγούσε σε εργασιακούς εγκλωβισμούς σε μη επιθυμητά αντικείμενα εργασίας χωρίς έως πρόσφατα εμφανείς διεξόδους διαφυγής.

Συνδέσεις
CV Clinic

Bιοεξουσία και επικοινωνιακός καπιταλισμός

Δημοσιεύουμε το άρθρο του Α.Κιουπκιόλη, όχι γιατί συμφωνούμε σε όλα όσα υπαινίσεται, αλλά γιατί τοποθετεί στον δημόσιο διάλογο ,τα ζητήματα ιδεολογίας  στις πραγματικές τους διαστάσεις,που δεν είναι καθόλου μονοσήμαντες.

Πηγή : Αυγή -Ενθέματα-17/10

Bιοεξουσία και επικοινωνιακός καπιταλισμός

Αλέξανδρου Κιουπκιόλη

Ο M. Foucault και, πιο πρόσφατα, ο G. Agamben εξύφαναν το εννοιολογικό δίχτυ της βιοεξουσίας για να συλλάβουν σημαίνουσες μεταλλαγές των εξουσιαστικών πρακτικών στην πρώιμη και την ύστερη νεωτερικότητα. Πρόκειται για στρατηγικές κυριαρχικού ελέγχου, που δρουν κυρίως πάνω στο ανθρώπινο σώμα ή ασκούνται πάνω στη «γυμνή ζωή» των ατόμων, δηλαδή σε υποκείμενα που έχουν απογυμνωθεί από κάθε πολιτικονομική προστασία και υπόκεινται πλήρως στη δικαιοδοσία μιας ανεξέλεγκτης αρχής. Η βιοεξουσία κινητοποιεί εταιρικές και κρατικές τεχνικές, που διαμορφώνουν, πειθαρχούν και αστυνομεύουν τη σωματικότητα, όπως κάνουν σήμερα λ.χ. οι βιομετρικοί έλεγχοι και θα κάνουν ίσως αύριο πολύ πιο ριζικά οι νέες βιοτεχνολογίες. Η βιοεξουσία εντοπίζεται ευρύτερα και σκαιότερα στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και στις ποικιλότροπες «καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης», που διαστίζουν συχνά πυκνά τις πολιτικές διακυβέρνησης του 20ού και του 21ου αιώνα. Εδώ το κράτος καταλύει εν όλω ή εν μέρει τις καθιερωμένες, προστατευτικές κανονικότητες και τα πυκνά πλέγματα των δικαιωμάτων, για να ανακτήσει ένδοξες στιγμές απόλυτης κυριαρχίας, επικαλούμενο επιτακτικές περιστάσεις.


Σε ένα τέτοιο κοσμοείδωλο της ύστερης νεωτερικής εξουσίας οι Hardt και Negri αντιτείνουν εδώ και δέκα χρόνια μια εναλλακτική αφήγηση, που χαρτογραφεί ορίζοντες πέρα από τη βιοεξουσία αλλά μέσα από το ίδιο το πεδίο του βίου. Η «βιοπολιτική» του πλήθους αναδύεται σήμερα κομβικά στις νέες παραγωγικές δυνάμεις της άυλης εργασίας στον τομέα των υπηρεσιών και τις τεχνολογίες της επικοινωνίας, εκεί όπου γεννιούνται άμεσα ιδέες, πληροφορίες, συναισθήματα, επικοινωνιακές ανταλλαγές και κοινωνικές σχέσεις στην καθημερινότητα της οικονομικής ζωής. Η δημιουργικότητα της άυλης εργασίας είναι βιο-πολιτική, γιατί συνθέτει απευθείας σχήματα συλλογικού και ατομικού βίου (σχέσεις, συναισθήματα, ιδέες) και γιατί εξελίσσεται μέσα από δίκτυα κοινωνικής συνεργασίας, τα οποία είναι ανοικτά, ευέλικτα και οριζόντια -ελεύθερα από βίαιες, κάθετες ιεραρχίες. Έτσι η δικτυακή οργάνωση του βιοπολιτικού πλήθους καθιστά εφικτή όχι μόνο την καθημερινή λήψη συλλογικών αποφάσεων με εξισωτικό, συμμετοχικό τρόπο, αλλά και τη μελλοντική επέκταση αυτών των διασυνδέσεων και λογικών. Η «απόλυτη δημοκρατία» μιας οριζόντιας βιοπολιτικής των αυτόνομων ετεροτήτων ενδέχεται να εκτοπίσει στο άμεσο μέλλον την παγκοσμιοποιημένη βιοεξουσία της κυριαρχίας.

Μια ταινία

Μια κινηματογραφική απάντηση σε αυτή τη διάγνωση των όψιμων μετασχηματισμών της εργασίας και του κεφαλαίου δίνει η ταινία Inception του Christopher Nolan. Κρατικές και εταιρικές αρχές επιδιώκουν πλέον τη χειραγώγηση και τη διάπλαση του ατομικού ψυχισμού, με απευθείας διεισδύσεις και χειρουργικές επεμβάσεις στην πρώτη ύλη της συναισθηματικής και ιδεατής ζωής του υποκειμένου. Με άλλα λόγια, η «γυμνή ζωή» πάνω στην οποία ασκείται κατευθείαν η βιοεξουσία δεν είναι πλέον μόνο ή κυρίως το σώμα, αλλά όλο και εντονότερα η ψυχή, τα συναισθήματα, οι ιδέες, η επικοινωνία.

Αναντίρρητα, τα πεδία αυτά αποτελούσαν εξαρχής αντικείμενο παρεμβάσεων και διαχείρισης από τον καπιταλισμό και την κρατική κυριαρχία, αλλά οι εξουσιαστικές τεχνικές αναπτύσσουν τώρα αδιαμεσολάβητες και παραγωγικές σχέσεις με το αντικείμενό τους, που χαρακτηρίζονται από πρωτόγνωρη βαθύτητα και ποιότητα. Πολύ απλά, με τους όρους της ταινίας, αν η διαφήμιση λ.χ. προσπαθούσε μέχρι τώρα να απευθυνθεί στο ατομικό ασυνείδητο απ' έξω, οι νέες εξουσιαστικές τεχνικές παίζουν πλέον το παιχνίδι τους κατευθείαν μέσα στο ασυνείδητο. Αυτό υποδηλώνει ότι η βιοεξουσία δεν καταπιέζει μόνο την εναλλακτική βιοπολιτική του πλήθους απ' έξω, όπως θεωρούν οι Hardt και Negri, αλλά δρα και μέσα της, αν δεν ταυτίζεται με αυτή. Η εξάπλωση, δηλαδή, των δικτύων της καπιταλιστικής εξουσίας δεν είναι μόνο εκτατική αλλά και εντατική. Δεν γίνεται μόνον στην επιφάνεια της ανθρώπινης βιόσφαιρας, με την πλανητική κατίσχυση της αγοραίας οικονομίας, αλλά και στο βάθος της, στον γενετικό κώδικα, στο ασυνείδητο, τα συναισθήματα, τις ιδέες, την επικοινωνία.

Δύο βιβλία

Αιχμές των εξελίξεων αυτών φωταγωγούν αρκετά εύστοχα δύο νέα βιβλία, η ψυχοκοινωνική ανάλυση του Franco "Bifo" Berardi, Τhe soul at work. From alienation to autonomy,1 και η συλλογή πολιτικών δοκιμίων της Jodi Dean, Democracy and other neoliberal fantasies. Communicative capitalism and left politics.2 O Berardi υπεισέρχεται στις διεργασίες με τις οποίες ο «σημειοκαπιταλισμός» των ψηφιακών μηχανών κερδίζει την ίδια την ψυχή του «κογκνιταριάτου» των εργαζόμενων στα δημιουργικά του κέντρα, ενεργοποιώντας επιτατικά τις κοινωνικές, φαντασιακές και συναισθηματικές του δυνάμεις. Σε υπηρεσίες με υψηλές τεχνολογίες, η εργασία χάνει τον μονότονο και ανόητο χαρακτήρα της και τείνει να γίνει πνευματική, προκλητική, καινοτόμος, επικοινωνιακή. Έτσι, οι εργαζόμενοι επενδύουν άμεσα σε αυτή τις πιο μύχιες, ποιητικές, «ανθρώπινες» ιδιότητές τους. Η επακόλουθη συναισθηματική τους πρόσδεση, ως και ταύτιση, με τη νέα επιχειρηματική λογική του κεφαλαίου χαλυβδώνεται με τα πιο «σκοτεινά» δεσμά της εργασιακής ανασφάλειας και της εξαρτημένης ενσωμάτωσης σε ένα αυτόματο, αέναο, πλανητικό ρου πληροφοριών και σημείων.

Η Dean διαβλέπει ότι με το νεοφιλελεύθερο σχέδιο και τα παγκόσμια τεχνικά άλματα έχει επέλθει μια συναίρεση του καπιταλισμού με τη δημοκρατία, μια σύμφυρση των υλικοτεχνικών υποδομών της παγκόσμιας αγοράς με τις δημοκρατικές αξίες. Το καθεστώς του «επικοινωνιακού καπιταλισμού» συγκροτεί κοινωνικά και πολιτικά υποκείμενα, εν πολλοίς με αριστερή ιδεολογία, τα οποία δραστηριοποιούνται κατεξοχήν (ή αποκλειστικά) στους νέους τόπους της ψηφιακής διασύνδεσης, καθώς φαντασιώνονται ότι η διαδικτυακή κινητοποίηση προάγει άμεσα και αποτελεσματικά ζωτικές δημοκρατικές αξίες: την ανοικτή πρόσβαση, την ελεύθερη κριτική και συζήτηση, μαζικές πολιτικές «εκστρατείες», τη φαινομενικά ίση συμμετοχή όλων. Εφόσον, όμως, δεν οικοδομούν εναλλακτικές πολιτικές οργανώσεις και έναν μαζικό αντι-ηγεμονικό συνασπισμό, εξαντλούνται στο ηλεκτρονικό θέαμα μιας δημοκρατίας που μιλάει διαρκώς και πολυφωνικώς, αλλά δεν πράττει καθοδηγούμενη από τις πρωτοβουλίες του πολύχρωμου πλήθους.

Ως αποτέλεσμα, οι πολιτικές εντάσεις και αντιθέσεις στη νεοφιλελεύθερη παγκοσμιότητα εξαχνώνονται και διασπείρονται σε μια κατακερματισμένη εικονική δημοκρατία. Ταυτόχρονα, οι δικτυακά δραστήριοι πολίτες συμπράττουν ενεργά στην εξέλιξη των πληροφοριακών, επικοινωνιακών και τεχνολογικών κυκλωμάτων του πλανητικού κεφαλαίου. Επανδρώνουν μαζικά την αγορά καθοριστικών για την αγοραία παγκοσμιότητα τεχνολογιών, ενώ ιδρύουν νέους θύλακες εμπορεύσιμων υπηρεσιών στους αναδυόμενους κόμβους της κοινωνικής δικτύωσης και τροφοδοτούν μια διαρκή ροή πληροφοριών, που αξιοποιείται από εταιρικά και κρατικά κέντρα κυριαρχίας. Ο επικοινωνιακός καπιταλισμός παράγει και εγκολπώνεται ένα πλήθος ενεργών δημιουργικών υποκειμένων, που τον στηρίζουν εντατικά, εκούσια και, επί της ουσίας, με ασφάλεια.

Το «νέο πνεύμα» του καπιταλισμού

Αυτό το πρίσμα προσφέρει διεισδυτικές ματιές στους σύγχρονους οραματικούς λόγους, με τις συναισθηματικές, ανθρωπιστικές, κοινωνικές και οικολογικές εξάρσεις, που συντάσσει και διακινεί συστηματικότερα πλέον το νέο πνεύμα του καπιταλισμού, το οποίο ανατράφηκε ως γνωστόν με την κινηματική κουλτούρα του '60 και του '70, και εμφανιζόταν εξαρχής ως αντι-ιεραρχικό, ανεκτικό, ευέλικτο, κοινωνικά δικτυωμένο, καινοτόμο και οικοφιλικό. Στους πολιτικούς εκπροσώπους και οργανικούς διανοούμενους αυτού του παγκόσμιου σημειοκαπιταλισμού συγκαταλέγονται σήμερα, εκτός από τον νυν πρόεδρο της σοσιαλιστικής διεθνούς των νεοφιλελεύθερων, αστέρες των επιστημών της επιχειρηματικής διοίκησης (Charles Leadbeater), φιλόδοξοι εφευρέτες-επιχειρηματίες της βιοτεχνολογίας (Craig Venter), νέοι διαφημιστές, κοινωνιολόγοι, άνθρωποι των μήντια κ.α.3 Τα οικολογικά, εξισωτικά και ελευθεριακά οράματα που φιλοτεχνούν για έναν οιονεί "σοσιαλιστικό" ή και "κομμουνιστικό" μέλλον, που θα αναδυθεί μέσα από τις εκπληκτικές δυνατότητες του παρόντος, μπορούν να υπαχθούν ασφαλώς στη βιοεξουσία ή την ευρύτερη βιοπολιτική, με την προφανή έννοια ότι στελέχη των ελίτ επιδίδονται σε ασκήσεις διάπλασης των συναισθημάτων, των παραστάσεων, της φαντασίας, του ονείρου και των μορφών επικοινωνίας, για να κατακτήσουν τις ψυχές των δοκιμαζόμενων μεσαίων και κατώτερων στρωμάτων.

Η επιπλέον ιδέα, όμως, που μας υποβάλλουν οι αναλύσεις των Dean και Berardi, από κοινού με την ταινία, είναι ότι εδώ έχουμε ένα ακόμη φαινόμενο επέκτασης της βιοεξουσίας σε βάθος, μια εισβολή της σε μια πρώτη υποκειμενική-κοινωνική ύλη, που μέχρι πρότινος παρέμενε εν πολλοίς στο εξωτερικό της. Οι εξουσιαστικοί μηχανισμοί δεν αρθρώνουν μια ιδεολογία του καθεστώτος που μάχεται ευθέως τους αντικαθεστωτικούς λόγους, ούτε απλώς ενσωματώνουν και διαστρέφουν εκ των υστέρων μερικά θέματα αυτών των λόγων. Οι νέες «σοσιαλιστικές» και «κομμουνιστικές» επαναστάσεις, που επαγγέλλονται ποικιλώνυμοι εκφραστές της ηγεμονικής τάξης, εντάσσονται σε περισσότερο ή λιγότερο ευτυχείς διαδικασίες ενεργού συγκρότησης ενός «αντιπολιτευτικού, κριτικού και ουτοπικού-εναλλακτικού» λόγου. Εν ολίγοις, θα λέγαμε ότι η βιοεξουσία έχει διεισδύσει στο εσωτερικό αυτής της κοινωνικοπολιτικής σφαίρας και τη συνδιαμορφώνει, με τρόπο που θυμίζει την καταβύθιση της βιοεξουσίας στο ασυνείδητο και την παραγωγική του αναμόχλευση στο σενάριο του Inception.

Η κριτική εν προκειμένω καταγίνεται εύλογα με μια συμπτωματολογία, με τις αντιφάσεις και συγκαλύψεις που μαρτυρούν την αναλήθεια αυτών των αντικαθεστωτικών λόγων του κατεστημένου. Αλλά η πιο επικίνδυνη ίσως διάστασή τους είναι και η εμφανέστερη, δηλαδή η κραυγαλέα τους αντίθεση με την πράξη των ίδιων των φορέων τους. Γιατί ο εθισμός σε αυτή την αντίθεση, η αναγνώριση και αποδοχή της ως κοινότοπης, διδάσκει, διαχέει και ενισχύει τον χαρακτηριστικό κυνισμό της κυρίαρχης ιδεολογίας του σήμερα. Αυτή, όπως λέει ο Ζizek, γνωρίζει και ομολογεί την «αλήθεια» -ότι η πλανητική αρχή του κεφαλαίου είναι καταστροφική, ότι οι αγορές πρέπει να τεθούν υπό συλλογικό πολιτικό έλεγχο, ότι απαιτείται μια ριζική παγκόσμια αναδιανομή πλούτου και ισχύος κ.ο.κ.- αλλά πιστεύει βαθύτερα σε κάτι άλλο -στην κυριαρχία των αγορών που επικρίνει- και ενεργεί με βάση αυτή την πραγματική πίστη και όχι με οδηγό τη γνώση. Ο εθισμός στην κυνική ιδεολογία διασφαλίζει τον διαρκή εγκλωβισμό του κριτικού-οραματικού λόγου σε έναν εικονικό χώρο ιδεών και συναισθημάτων, αναπαράγει τον εσαεί διαχωρισμό του από την πίστη και την πραγματικότητα.

Η κοινοτοπία των κραυγαλέων αντιθέσεων είναι συνάμα η κακή ιδεολογία του μεταμοντερνισμού, η λογική του anything goes (ή «τα πάντα όλα») που υπηρετεί πάλι εκ των πραγμάτων το προφανές: την εξουδετέρωση της ανταγωνιστικής δύναμης των αντιφάσεων και την ισοπέδωση των νοημάτων, ώστε να αδυνατούν να προσανατολίσουν τη δράση. Μπορούμε να καταστρέφουμε με τον χρηματοοικονομικό τζόγο τις ζωές χιλιάδων απλών εργαζόμενων και ταυτόχρονα να προβαίνουμε, όπως ο George Soros, σε μεγάλες φιλανθρωπικές ευεργεσίες και να βγάζουμε λόγους για την ανάγκη ρύθμισης των αγορών. Μπορούμε να εφαρμόζουμε εξτρεμιστικές νεοφιλελεύθερες συνταγές και ταυτόχρονα να διατυμπανίζουμε την αξία μιας επανεπινόησης του σοσιαλισμού.

Δυστυχώς ή ευτυχώς, αυτές οι ιδεολογικές λειτουργίες δεν καταπολεμούνται μόνο ή κυρίως με εναλλακτικούς λόγους και οράματα, γιατί αναπτύσσονται κατεξοχήν στις συνδέσεις λόγων και έργων, αλλά και γιατί πλέον ο αντίπαλος έχει εισχωρήσει μέσα στο ίδιο το πεδίο του αντιπολιτευτικού λόγου και της εναλλακτικής βιοπολιτικής. Αντιμετωπίζονται με την ανταγωνιστική ενεργοποίηση των αντιθέσεων και την πραγματική άρση του κυνισμού, δηλαδή με την ουσιαστική οικοδόμηση άλλων, πιο αλληλέγγυων και ελεύθερων σχέσεων, που δεν «γνωρίζουν» απλώς τη σοσιαλιστική, κομμουνιστική ή αναρχική αλήθεια, αλλά την κάνουν πράξη.

*Ο Αλέξανδρος Κιουπκιολής διδάσκει Πολιτική θεωρία στο ΑΠΘ

1. Franco "Bifo" Berardi, Τhe soul at work. From alienation to autonomy, μτφρ. F. Cadel, G. Mecchia, Semiotext(e), Los Angeles, 2009.

2. Jodi Dean, Democracy and other neoliberal fantasies. Communicative capitalism and left politics, Duke University Press, Durham & Λονδίνο, 2009.

3. Βλ. Slavoj Zizek, Living in the End Times, Verso, Λονδίνο-Νέα Υόρκη, 2010, σσ. 338-340, 356-358, Charles Leadbeater, We-Think, Profile Books, Λονδίνο, 2009.

Πάσχου ζαβολιές ή ποιά Αριστερά έχει μέλλον;

Ο Π.Μανδραβέλης δεν είναι ένας τυχαίος δημοσιογράφος. Πρόκειται για μια φωνή ενός ευρύτερου εκσυγχρονιστικού ρεύματος αλλά ο ίδιος χαρακτηρίζεται από ένα συνεπή και ορθολογικό φιλελευθερισμό. Ταυτόχρονα δεν διστάζει να υποστηρίξει τις απόψεις ζωντανά σε αμφιθέατρα, με το ανάλογο προσωπικό κόστος, δεδομένου ότι ο πολιτικός πολιτισμός σε κάποιες σχολές διέπεται από κανόνες ,μπροστά στους οποίους οι συναλλαγές μεταξύ σωματεμπόρων μοιάζουν ως αριστοκρατικές. Στην θεματολογία του υπάρχουν σοβαρές κριτικές για τον κρατισμό των επιχειρηματιών, το πελατειακό κράτος, τις συντεχνίες, την κυβερνώσα εκκλησία, αλλά και η υποστήριξη των ιδιωτικοποιήσεων των ιδιωτικών πανεπιστημίων κλπ.


Ο Μανδραβέλης μαζί με τον Δήμου, το ευρύτερο ρεύμα Athens Voice, Protagon , κλπ διατυπώνουν με σαφήνεια το αίτημα για μια προσαρμογή της Ελληνικής κοινωνίας , προς δυτικοευρωπαϊκά δεδομένα, που άλλοτε αποκαλείται «εκσυγχρονισμός» εσχάτως αποκαλείται «φιλελεύθερο κέντρο» κλπ. Η περιπλοκή με το ρεύμα συνίσταται πως αν υιοθετηθούν τα προτάγματα του τότε θα έχουμε μια γενική αλλαγή, η οποία αφορά και τις ελίτ, και τους μικρομεσαίους και τα πληβειακά στρώματα. Με δεδομένη την γενετική προσκόλληση των ελίτ στο κράτος, την πελατοκρατία των κομμάτων, ο εκσυγχρονισμός αυτός μοιάζει περισσότερο ως ομάδα πίεσης, παρά απολογία ενός status. Κι’ ‘όμως από μερίδες της αριστερής δημοσιότητας το ρεύμα αντιμετωπίζεται φοβικά, ως εάν να αποτελεί το κυρίαρχο στην όχι μόνο στην δημοσιότητα αλλά και στην ίδια την λειτουργία του συστήματος. Λες και για τους εργαζόμενους και την αριστερά, το ζήτημα ενός πιο ανοικτού ή κλειστού θεσμικού και πολιτικού συστήματος είναι δευτερεύον. Ωστόσο αυτό δεν είναι το θέμα μας

Το θέμα προκύπτει από τον αυστηρό ορθολογισμό του ΠΜ, ο οποίος διατυπώνει τα επιχειρήματα του με ένα ορθολογισμό, ο οποίος «ακουμπά» περισσότερο σε αυστηρά ορθολογικές κονστρουκτιβιστικές πλευρές του σύγχρονου φιλελευθερισμού πχ των Nozick, Rayan, παρά προς την σχετικιστική διαλεκτική ενός Hayek .Για όποιον παρακολουθεί τον ΠΜ, ένα και ένα πάντα κάνουν δύο. Ο εκσυγχρονισμός δεν είναι ζήτημα αξιών ,αλλά ζήτημα λειτουργίας, απλής λογικής, εφαρμογής του αυτονόητου.

Κάτω από αυτό το πρίσμα , διαπράττει μια παγαποντιά ολκής, καθώς προσπαθεί να ασχοληθεί με τον S.Zizek ,και ένα πρόσφατο βιβλίο του. Κυριολεκτικά ο ορθολογιστής Πάσχος τα κάνει «μαντάρα» ,και τελικά αποκαλύπτει με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο τον συντηρητικό «δεξιό» φιλελευθερισμό του.

Το άρθρο ευρίσκεται στο τέλος της ανάρτησης .

Με λίγα λόγια ο ΠΜ καταλογίζει «ανοησία» στον SZ , για τις απόψεις του για την βία, τις οποίες αμέσως προβάλει ως απολογία μιας πρωτόγονης πολιτικής τρομοκρατίας. Ταυτόχρονα σε μια περίτεχνη ντρίπλα, ο ΠΜ προσπαθεί να διασώσει τον Μαρξισμό  (ως μαρξιστής;;) από τις μεταμοντέρνες αμαρτίες του, και μάλιστα επιστρατεύει για αυτό και την Άρεντ.

Να πούμε την καθαρή αλήθεια ο ΠΜ δεν κάνει τίποτα παραπάνω από ότι μια αριστερή διανόηση της ρουτίνας ή οποία και μόνο στο άκουσμα του «μεταμοντέρνου» παραλύει από τον θυμό.

Το να εντρυφήσει κάποιος στον SZ δεν είναι καθόλου απλό. Ο τύπος είναι τόσο πληθωρικός, σχεδόν ηφαιστειώδης , με αλλεπάλληλες εκδόσεις νέων βιβλίων του, άρθρων ομιλιών σε συνέδρια σε όλο τον κόσμο, αλλά και επιμέλειες άλλων βιβλίων εκδόσεων περιοδικών κλπ. Στο σώμα αυτό παρατηρούνται γιγανταιωρήσεις, ταλαντώσεις, μεταβολές προτιμήσεων ,αναφορών και προσωπικές οξύτητες. Ακόμη ιδιόμορφες ενασχολήσεις πχ με την ποπ κουλτούρα, το Χόλυγουντ, την θεολογία, που παίρνουν εξαιρετικά πρωτότυπες μορφές, στα όρια του «εξυπνακισμού» και της φιγούρας. Ο SZ αν αποστούμε από τους εκάστοτε μπερτόδουλους χάχες της εγχώριας διανόησης που καταπίνουν αμάσητα τα πάντα, είναι αντιφατικός. Πρόκειται όμως για την πιο γόνιμη , την πιο δημιουργική, την πιο ανήσυχη αντιφατικότητα. Δεν είναι μια ταλάντωση απώλειας προσανατολισμού, αλλά ακριβώς για την μέγιστη προσπάθεια , κατανόησης του σημερινού κόσμου και την προσπάθεια διατύπωσης ενός προγράμματος της αριστεράς που να ανταποκρίνεται στις συνθήκες του 21 αιώνα.

Ο SZ δεν κατασκευάζει μανιφέστα , δεν τοποθετεί συστήματα, δεν προβαίνει σε σαφή προτάγματα. Αναδιατάσσει διαρκώς τα ζητούμενα. Αναφέρεται στην Αυτοκρατορία του Negri ως ισοδύναμο του Κεφαλαίου του Μαρξ, για να καταλήξει λίγα χρόνια μετά να αποκαλέσει τον Negri (μάλιστα στο βιβλίο που τσιτάρει ο ΠΜ..) ως ιδεολογικό συνδαιτυμόνα του Soros και Bill Gates.Περίπου τα ίδια ισχύουν για τις ιδεολογικές του σχέσεις με τους Laclau, Butler, όσον αφορά τον A.Badiou,του αφιερώνει βιβλία γιατί ο ΑΒ μιλάει στο κινητό του την ώρα που ο Ζιζεκ μιλάει, διατυπώνει τις πιο αξιόπιστες κριτικές εκ των ένδον για το έργο του ΑΒ, αλλά τον υμνεί όπου μπορεί.

Πρόκειται για ανοησία, για ασυνέπεια , για τσαρλατανισμό ;

Όχι βέβαια, πρόκειται για την σύγχρονη μη πλεγματική αναζήτηση της αριστεράς, που μόνο αν είναι πολυεδρική, πολύπρισματική θα μπορέσει να ξεφύγει από τις λιτανείες του υπαρκτού, τις νηπιακές ανησυχίες του «ορθολογικού» κεντρικού σχεδιασμού.

Ακριβώς εντός αυτού του «σώματος» εισβάλει εκ των έξω ο ΠΜ , και ασχολούμενος με μια τυπική κατηγοριοποίηση της βίας, αποσιωπώνται άλλες όπως αυτήν μεταξύ φυσικής και ιδεολογικής βίας, τσιτάρει ένα μικρό απόσπασμα για να καταλήξει σε δυο γραμμές σε μεγαλοπρεπή συμπεράσματα για τα παθήματα του Μαρξισμού. Πρόκειται για παγαποντιά ,ή οποία όμως έχει και στοιχεία δολιότητας. Για κάποιον μη εξοικειωμένο με τον SZ , παραμένει μια αίσθηση παντελούς έλλειψης τυπικής λογικής , και ακόμα υπεράσπισης της βίας ως πολιτική πρακτική, πάντα και παντού. Λες και αν ένας εγκληματολόγος βρει ένα μηχανισμό δημιουργίας του χαρακτήρα ενός παιδόφιλου, και εκ των υστέρων τον περιγράψει τεχνικά, αυτό σημαίνει ότι υιοθετεί τις πράξεις του παιδόφιλου και καλεί την κοινωνία σε αυτή. Λες και αν για κάθε φιλοσοφική διαπραγμάτευση της βίας ο καθένας πρέπει και να υπογράφει δήλωση υπακοής στο Σύνταγμα.

Περί αυτού πρόκειται

Ταυτόχρονα εδώ αναδύονται και ορισμένα θεμελιώδη για το πώς η ίδια η Αριστερά τοποθετείται ιδεολογικά στην συγκυρία. Από το άρθρο του ΠΜ είναι φανερό πως οι συντηρητικές μερίδες της διανόησης, ασφαλώς προτιμούν μια αριστερά στις τεμπέλικες, κρατικιστικές, μεγάλες αφηγήσεις της, που της δημιουργούν μεγάλα ακροατήρια και ίσως εκλογικά ποσοστά, αλλά τελικά γίνονται βορά στις ορέξεις και του πιο τυχαίου. Μια αριστερά όμως που δεν απεμπολεί τις αξίες της ,αλλά σκέφτεται περιστροφικά, άλλοτε αδιέξοδα, άλλοτε ελλειπτικά , δηλαδή μια θετικά μεταμοντέρνα αριστερά , είναι πολύ πιο επικίνδυνη. Και έτσι ο μοναδικός τρόπος να αντιμετωπιστεί είναι ο κανιβαλισμός και η τσιτατοποίηση .

Η ιδιότυπη πρεμούρα του ΠΜ, δείχνει ακριβώς και τον δρόμο. Ο SZ είναι επικίνδυνος γιατί είναι εξοργιστικά μεταμοντέρνος, ανήσυχος, πείσμων και παιγνιώδης. Με αυτές τις ιδιότητες είναι και ενοχλητικός εντός αριστεράς, η οποία άλλοτε αποσιωπά τις θέσεις του, άλλοτε κάνει αυτό που κάνει ο ΠΜ από την ανάποδη τον τσιτάρει μονομερώς.

Συνδέσεις
Π.Μανδραβέλη: "Η ΄βία ως μαμή της ανοησίας"

Ιστορίες αμφισβήτησης και αισοδοξίας:Το παγκάκι

Θα παραθέσουμε σε συνέχειες πραγματικές ιστορίες από προσπάθειες εργαζομένων να αντιρροπήσουν την κρίση με αυτενέργεια,δημιουργικότητα και  μάχιμη αισιοδοξία.
Το κείμενο που ακολουθεί είναι από το ιστολόγιο της πρωτοβουλίας "το παγκάκι"

Πάνε δύο χρόνια σχεδόν από τη στιγμή που η μικρή ομάδα ανθρώπων που σήμερα εργαζόμαστε στο «Παγκάκι» της Γ. Ολυμπίου στο Κουκάκι, αρχίσαμε να συζητάμε την ιδέα δημιουργίας ενός καφενείου, ενός χώρου συνεύρεσης.


Η ιδέα ξεκίνησε από την κοινή ανάγκη να δώσουμε λύση στο πρόβλημα«εργασία». Οι περισσότερες από μας είμαστε νέες άνεργες, κάποιοι από μας εργαζόμενοι σε επισφαλή επαγγέλματα και σε συνθήκες εχθρικές προς κάθε έννοια αξιοπρέπειας και δημιουργικότητας. Θελήσαμε λοιπόν να δοκιμάσουμε έναν άλλο τρόπο εργασίας, συλλογικό, με σχέσεις σεβασμού, συντροφικότητας και αλληλεγγύης ανάμεσά μας.
Η επιθυμία μας για αυτό το πείραμα μας έφερε κοντά στα τέλη του 2008. Δεν βρεθήκαμε τυχαία. Οι δρόμοι μας συνέκλιναν σταδιακά από διαφορετικές πορείες. Εμπνευστήκαμε από πρωτοβουλίες ανθρώπων και κινημάτων σε όλο τον κόσμο που σε συνθήκες κρίσης, αντί να παραδοθούν στην απελπισία και την εξαθλίωση, επιχείρησαν να δώσουν συλλογικές απαντήσεις στο πρόβλημα της καθημερινής επιβίωσης. Ακουμπήσαμε επίσης στην εμπειρία που μας προσέφερε η συμμετοχή μας στον συνεταιρισμό εναλλακτικού και αλληλέγγυου εμπορίου «ο Σπόρος» και τολμάμε να επιχειρήσουμε στην πράξη μια διαφορετική πρόταση στην οργάνωση της παραγωγικής διαδικασίας. Μια πρόταση που ακόμα διαμορφώνεται και γι’ αυτό δεν είναι εύκολο να την περιγράψουμε ολοκληρωμένα.


Αυτό που επιχειρούμε να δημιουργήσουμε με αυτό το καφενείο είναι μια κολεκτίβα εργασίας. Η νομική μορφή που επιλέξαμε -επειδή στην Ελλάδα δεν κατοχυρώνεται νομικά η κολεκτίβα εργασίας- είναι ο αστικός συνεταιρισμός [το καταστατικό μας]. Ένας συνεταιρισμός αλλιώτικος, χωρίς μετόχους-ιδιοκτήτες και ένας χώρος εργασίας χωρίς υπαλλήλους και αφεντικά.

Έτσι, αυτό το καφενείο ανήκει σε όσους και όσες κάθε φορά το δουλεύουν μετέχοντας στη συλλογικότητα. Για τη δημιουργία του συνεισφέραμε όλα τα μέλη ανάλογα με τις οικονομικές μας δυνατότητες αναλαμβάνοντας όμως από κοινού το ρίσκο και την ευθύνη.

Τα όποια κέρδη προκύπτουν μετά την πληρωμή των μισθών δεν μοιράζονται, αλλά μετά τη δημιουργία ενός αποθεματικού ταμείου και την εξόφληση του εσωτερικού δανείου (που θα επιτρέψει και την τυπική ανεξαρτησία του συνεταιρισμού από τα νυν μέλη του) θα χρησιμοποιούνται για την ενίσχυση συλλογικών εγχειρημάτων ανάλογης λογικής και προοπτικής.

Βασικό όργανο λήψης αποφάσεων είναι η συνέλευση των μελών του συνεταιρισμού που αποτελείται από τις κάθε φορά εργαζόμενες. Ο τρόπος λήψης των αποφάσεων επιδιώκουμε να εμπεριέχει τη μέγιστη δυνατή συναίνεση όλων των μελών.

Η πρότασή μας έχει πολύ δρόμο για να ολοκληρωθεί. Δεν είναι όμως μια πρόταση που αφορά μόνο εμάς, ένα εγχείρημα για να λύσουμε το ατομικό πρόβλημα εργασίας της καθεμιάς μας. Θέλουμε να αποτελέσει μια εμπειρία που θα χρησιμεύσει σε πολύ περισσότερους από εμάς. Η δράση μας εντάσσεται σε ένα συνολικό ρεύμα κοινωνικής αλλαγής, σε μια παγκόσμια κινηματική διαδικασία που αγκαλιάζει όλες τις πλευρές της ζωής, που αντιστέκεται στις κυρίαρχες συνθήκες, που εξερευνά και δημιουργεί νέους τρόπους ζωής.

Πέρα από το εργασιακό, στο χώρο αυτό επιδιώκουμε να χωρέσουμε τις επιθυμίες μας συνολικά, στο βαθμό που είναι εφικτό. Με αυτό το κριτήριο προτιμήσαμε -στο μέτρο του δυνατού- τη συνεργασία με μικρούς παραγωγούς ή κοινότητες παραγωγών, επιλέξαμε να σερβίρουμε και να διακινούμε προϊόντα εναλλακτικού/αλληλέγγυου εμπορίου (καφέ από ζαπατιστικούς συνεταιρισμούς του Μεξικού, ζάχαρη από το Κίνημα των Χωρίς Γη στη Βραζιλία κ.ά.) διατηρώντας παράλληλα τις τιμές του καφενείου προσιτές σε όλους. Επίσης, επιλέξαμε να ακούμε και να προωθούμε μουσικές ελεύθερες (Creative Commons, Public Domain και ανεξάρτητες παραγωγές), επειδή δεν μας αρέσουν τα «πνευματικά δικαιώματα» που πνίγουν τη μουσική δημιουργία και οι καρποί τους μόνο στα χέρια των καλλιτεχνών δεν φτάνουν. Με το ίδιο κριτήριο επιλέγουμε και θέλουμε να λειτουργεί το καφενείο και ως χώρος φιλοξενίας εκδηλώσεων ενημέρωσης/προβληματισμού και πρωτοβουλιών που ανιχνεύουν δρόμους αυτοδιαχείρισης, αυτοοργάνωσης και άμεσης δράσης.

Ξέρουμε πως όλα αυτά μπορεί να μοιάζουν λίγα και αποσπασματικά. Οι δυσκολίες και οι αντιφάσεις είναι μπροστά σε κάθε βήμα μας. Θέλουμε όμως να ψάξουμε συλλογικές και όχι ατομικές απαντήσεις και να τις δοκιμάσουμε στην πράξη μαθαίνοντας από την ιστορική εμπειρία ανάλογων εγχειρημάτων. Θέλουμε να δοκιμάσουμε μια καθημερινότητα που θα περιλαμβάνει την εργασία σαν αναπόσπαστο δημιουργικό κομμάτι της και όχι σαν σκλαβιά, σαν ένα χρόνο μέσα στη μέρα που θέλει κανείς να τον ξεχάσει.

Φτιάξαμε λοιπόν αυτό το καφενείο. Το καφενείο μας. Είναι ανοιχτό από το πρωί μέχρι αργά το βράδυ. Προσφέρουμε καφέ, βότανα, χυμούς, αναψυκτικά, ρακί, ούζο, μπύρες, ποτά και φυσικά τα απαραίτητα συνοδευτικά μεζεδάκια. Πάνω απ’ όλα όμως θέλουμε να προσφέρουμε ένα χώρο συνάντησης, ψυχαγωγίας και δημιουργίας, να μοιραστούμε ερωτήματα, ιδέες και όνειρα. Να μοιραστούμε μαζί σας «Το Παγκάκι»...

Ο ιστότοπος του "Παγκακι" εδώ.

A.Badiou.Αριστερισμός-Μανιχαισμός-Άγγελος-Ήρωας

Μπορούμε να ονομάσουμε «κερδοσκοπικό αριστερισμό» (speculative leftism) όποια σχολή σκέψης που θεμελιώνεται στην υπόθεση μιας απόλυτης έναρξης. Ο «κερδοσκοπικός αριστερισμός» φαντάζεται ότι η παρέμβαση αυτοεξουσιοδοτείται από μόνη της, ότι διασπά μια κατάσταση πραγμάτων ,με μοναδική βοήθεια την δική της αρνητική θέληση.


Αναλαμβάνει το φαντασιακό στοίχημα για μια απόλυτη καινοτομία ,δηλαδή να «διασπάσει την ιστορία του κόσμου στα δύο» και αποτυγχάνει να αναγνωρίσει ότι η πραγματικότητα των συνθηκών και οι πιθανότητες της παρέμβασης είναι πάντα η κυκλοφορία ενός ήδη αποφασισμένου Συμβάντος .Με άλλα λόγια υπάρχει μια προϋπόθεση, σιωπηρή ή ρητή, ότι προϋπάρχει ήδη μια παρέμβαση.

Ο «κερδοσκοπικός αριστερισμός» γοητεύεται από την από το συμβατικό «υπέρ ένα» , και στο όνομα αυτού του «υπέρ ένα» μπορεί να αρνηθεί οποιαδήποτε συνάφεια με την δομημένη κατάσταση της επιμέτρησης του «ένα». Δεδομένου ότι η δομή του «υπέρ ένα» είναι το «Δύο» , το φαντασιακό μιας απόλυτης εκκίνησης οδηγεί αναπόφευκτα όλες τις μορφές της σκέψης σε μια Μανιχαική υπόσταση. Η βία αυτής της λανθασμένης σκέψης θεμελιώνεται στην αναπαράσταση της σε ένα φαντασιακό «Δύο» του οποίου η προσωρινή εκδήλωση υπογράφεται μέσω του «υπέρ ένα» ως Επανάσταση ή Αποκάλυψη.

Αυτή η σκέψη δεν γνωρίζει ότι ένα Συμβάν υπάρχει μόνο εάν υποβληθεί ,μέσω μιας παρέμβασης η οποία απαιτεί μιαν επιστροφή-υποτροπή , και άρα Μη έναρξη , μιας δομημένης και διεπόμενης από κανόνες κατάστασης. Με αυτήν την έννοια κάθε καινοτομία είναι σχετική και ευανάγνωστη μόνο μετά το Συμβάν , όπως ο κίνδυνος είναι αναγνωρίσιμος εκ των υστέρων σε σχέση την ομαλότητα.

Αυτό που η θεωρία του Συμβάντος μας διδάσκει είναι ότι η προσπάθεια βασίζεται στην παρακολούθηση των συνεπειών ενός Συμβάντος και όχι σε καμία δοξολογία της διεξαγωγής του. Ποτέ δεν υπάρχει ο άγγελος αλλά αντιθέτως ο ήρωας του Συμβάντος.

A.Badiou Being & Event p 210

Αντίδοτο αντιμνημονιακών αντιχρημαστηριακών αυταπατών

Δημοσιεύουμε το τελευταίο editorial των Θέσεων
Ο λόγος είναι απλός.Παρακολουθούμε άφωνοι μια γενική δημοσιότητα εντός αριστεράς ,που βασίζεται σε σχεδόν εμβρυακές πολιτικά παραδοχές, που το μόνο που κάνουν είναι να ευχουχίζουν τις δυνάμεις της εργασίας.
α.-Ύπάρχει ένα ρητό διακύβευμα ναι όχι στο μηνμόνιο
β.-Υπάρχει μια χρηματιστηριακή κρίση, και ένας οικονομικός προσανατολισμός προς την "γειωμένη" πραγματική οικονομία λύνει το πρόβλημα
γ.-Υπάρχει μια λύση εξόδου απο το Ευρώ, και στάση πληρωμών ,λες και αν η λύση αυτή οψέποτε  πλησιάζει δεν θα τρέξουν όλοι να βγάλουν τα ευρουδάκια τους οπουδήποτε αλλού εκτός της "δραχμικής" Ελλάδας,βυθίζοντας τα πραγματικά εισοδήματα.
Η κρίση είναι οδυνηρή, και για αυτό ίσως τροφοδοτεί πολύ εύκολα ανακλαστικά μιας απλότητας.Είναι δικαιολογημένη η απλότητα μόνο που αυτή είναι το θεμέλιο του δεξιού λαικισμού ο οποίος θα εισπράξει τα κέρδη τελικά,οσονούπω.
Αντίδοτο στις ευκολίες παραμένουν οι "Θέσεις" .Δεν συμφωνούμε σε όλα,αλλά συμφωνούμε στο βασικό.Οι  ευκολίες κάνουν κακό στην τέχνη και την πολιτική.

ΣΥΜΜΑΧΙΕΣ ΜΕ ΑΡΧΕΣ

Η ΑΡΡΑΓΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΣΤΙΚΟΥ ΜΠΛΟΚ

1. Εμμονές

Ξαφνικά, χωρίς κανείς να αισθάνεται την ανάγκη να αιτιολογήσει μεταστροφές και ανανήψεις, όλη η Ελλάδα ζει την «αντιμνημονιακή εξέγερση». Πιστοί στις παραδόσεις του «αδούλωτου έθνους» των πάλαι ποτέ μισθοφόρων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ξύπνησε στα βάθη της νεοελληνικής ψυχής η ανάγκη για «αντίσταση στην επιδρομή των ξένων» που «υποθηκεύει» το μέλλον και «απομυζά τον μόχθο» του λαού. Και σε αυτό το προσκλητήριο δεν έχει λείψει σχεδόν κανείς.

Από τους «αντιιμπεριαλιστές» παλαιο-«κομμουνιστικού» τύπου έως τους πατριδογνώστες ή/και lifestyle υποψηφίους της σώφρονος αντιπο-συν-πολίτευσης. «Εξαναγκάστηκε να παραβεί τις αρχές του» δηλώνει με αφοπλιστική αθωότητα για το ΠΑΣΟΚ ο ίδιος ο πρωθυπουργός αναφερόμενος στη σύναψη της δανειακής σύμβασης και την υπογραφή του Μνημονίου, «αλλά το έκανε για να σώσει την πατρίδα από τη χρεωκοπία». Όπως άλλωστε τον μιμήθηκε και ο ακροδεξιός ΛΑΟΣ, σύμμαχός του σε όλα τα μεγάλα. Αντιμνημονιακός «ως πολίτης» είναι ο υποψήφιος περιφερειάρχης του ΠΑΣΟΚ, καίτοι η υπευθυνότητά του ως πολιτικού του «επιβάλει» την αποδοχή του Μνημονίου. Αντιμνημονιακός είναι και ο Σαμαράς – καθώς και η «λαϊκή» ΝΔ – που χαρακτηρίζει το Μνημόνιο «τρύπιο κουβά», τονίζοντας μάλιστα ότι «δεν μηδενίζει το έλλειμμα, αλλά τροφοδοτεί τη διόγκωση του χρέους». Το ίδιο άτεγκτος κατά του Μνημονίου είναι και ο μακεδονομάχος νομάρχης Ψωμιάδης, ανακαλύπτοντας και αυτός όπως ο αρχηγός του εν όψει των εκλογών τη «μεγάλη διαχωριστική γραμμή», μιας και «δεν ανήκουν στην ίδια παράταξη μ’ εμάς όσοι στήριξαν το μνημόνιο».

Με τις πολλές αποχρώσεις της η πάσης φύσεως Αριστερά βρίσκει στο Μνημόνιο έναν απόλυτο εχθρό που τη βοηθάει να ξαναχαράξει νοητικά τη δική της ιδιαίτερη φυσιογνωμία απέναντι στον μεγάλο ταξικό εχθρό – αλλά και τους πολλούς μικρούς που θολώνουν τις διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στα υπαρκτά αριστερά στρατόπεδα. Έτσι το ΚΚΕ «συνδέει» την πάλη ενάντια στον δικομματισμό με τον αντιμνημονιακό αγώνα, που διαχρονικά στοχεύει στη «Λαϊκή Εξουσία», αυτή που μετά από 20 χρόνια εμβριθούς μελέτης ακόμη αδυνατεί να μας εξηγήσει γιατί κατέρρευσε. Για τον «μετωπικό» Αλαβάνο είναι αυτονόητο ότι η περιφέρεια Αττικής υπό την ηγεσία του θα είναι άβατη για την Τρόικα και τους «ξένους» που αυτή την περίοδο έχουν την Ελλάδα σε κατοχή. Για τον Συνασπισμό το Μνημόνιο είναι η λυδία λίθος για να προκύψει το «αριστερό ρήγμα» στο ΠΑΣΟΚ, ενώ για την υπόλοιπη εκτός των τειχών Αριστερά δεν υπάρχει έστω και η ελάχιστη πολιτική στόχευση χωρίς την αναφορά στο Μνημόνιο και τον «ολέθριο για το λαό» ρόλο του.

Πώς είναι λοιπόν δυνατόν, όλο το φάσμα του συνταγματικού τόξου αλλά και εντεύθεν να συμφωνεί με ή χωρίς όρους για τον «καταστροφικό» ρόλο του Μνημονίου; Γιατί τόση επένδυση σε αυτή τη δανειακή σύμβαση και τις ρήτρες αποπληρωμής που τη συνοδεύουν;

2. Προφάσεις

Η ερμηνεία για την παραπάνω διασυνοριακή ταύτιση μπορεί να συμπυκνωθεί στο ακόλουθο: Ο («)αγώνας(») υπέρ-εναντίον του Μνημονίου έχει να προσφέρει πολλές υπηρεσίες, στον καθένα ανάλογα με τις ανάγκες του.

Για την Κυβέρνηση και το ιανοπρόσωπο ΠΑΣΟΚ είναι απλώς ο τετραγωνισμός του κύκλου: ένας αγώνας δρόμου στη διάρκεια του οποίου προσπαθεί να πείσει το «έθνος» ότι το έσωσε από τη χρεωκοπία, έστω και με μερικές εκπτώσεις στην «ιδεολογία» του. Δηλαδή την «κοινωνική δικαιοσύνη» που κάπως μπήκε στο περιθώριο με τις άγριες περικοπές στους μισθούς και τις συντάξεις αδιακρίτως ύψους και κοινωνικής κατηγορίας του αποδέκτη. Πιστό στην αρχή ότι η κοινωνική πειθάρχηση αφορά κυρίως τους από κάτω που ενδέχεται να μπουν κάποτε σε δεύτερες σκέψεις...

Για τη ΝΔ και τον πρόσφατο λαϊκό «κοινωνισμό» της, ο στιγματισμός του Μνημονίου είναι η μέθοδος ρήξης με το διαχειριστικό παρελθόν της και την προεκλογικά υπεσχημένη περιοριστική πολιτική. Δίνει την ευκαιρία για κάποιου τύπου επανασύνδεση με κεϋνσιανές ρητορείες περί «στραγγαλισμού» της οικονομίας, απουσίας αναπτυξιακής προοπτικής και φορολογικής αφαίμαξης των «νοικοκυραίων».

Για μεγάλο κομμάτι της Αριστεράς προσφέρει τη μοναδική ευκαιρία επανασύνδεσης με τις τόσο προσφιλείς θεωρίες της «εξάρτησης» του ελληνικού καπιταλισμού και της «χώρας», που κάπως είχαν ατονίσει όταν η τελευταία βρέθηκε στον σκληρό πυρήνα της νομισματικής ένωσης. Ο αγώνας ξαναβρίσκει μετά από καιρό και πάλι τους «ξένους», τους ντόπιους «πράκτορές» τους, τα σατανικά σχέδια που φτάνουν μέχρι την κατάρρευση της χώρας και που ως ελάχιστο κοινό παρονομαστή έχουν την αφαίμαξη του όποιου παραγωγικού πλούτου έχει μείνει σε μια χώρα της «περιφέρειας».

Όμως ποια είναι η πραγματικότητα του Μνημονίου;

3. Πραγματικότητα

Η απόδοση των ευθυνών για τη δημοσιονομική αστάθεια και την έκρηξη των ελλειμμάτων είναι ταυτόσημη με την αντιστροφή αιτίου και αποτελέσματος, κάπως σαν το κάρο που μπαίνει μπροστά από τα άλογα. Αλλά δεν πρόκειται για λογική ανακολουθία: είναι μια χρήσιμη πολιτική που έχει σημαντικές επιπτώσεις στη διαμόρφωση των ταξικών συμμαχιών και την ενίσχυση των σχέσεων κυριαρχίας-υποταγής στην κοινωνία.

Όταν μιλάς για τον καταναγκασμό που επιβάλουν οι δανειστές αποφεύγεις να μιλήσεις για την πολιτική που οδήγησε στη διόγκωση του χρέους και την έκρηξη των ελλειμμάτων, περιβάλεις με «μνημονιακό» πέπλο τις ταξικές πολιτικές που οδήγησαν στην κρίση και διαμορφώνουν καθημερινά τη βία της αναδιάρθρωσης. Οι δανειστές απλώς υπενθυμίζουν τις συναινετικά αποδεκτές «αλήθειες» του νεοφιλελευθερισμού και αφήνουν στην κρατική διαχείριση να επιλέξει τα όπλα και την ένταση της «προσαρμογής».

Αν ο πυρήνας της σημερινής ολομέτωπης επίθεσης ορίζεται από το δημόσιο χρέος, τότε η δημιουργία του αποτελεί έκφραση της ταξικής φύσης της πολιτικής των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ των δύο τελευταίων δεκαετιών. Μάλιστα μπορεί σε αυτό να δει κανείς ανάγλυφο το «θαύμα» του εκσυγχρονισμού: από το 1997 έως το 2007 αυξήθηκε το ΑΕΠ κατά 44% γεγονός που θα μπορούσε να είχε επιφέρει σημαντική μείωση του χρέους. Αντί γι’ αυτό το χρέος αποτέλεσε μια σταθερή πηγή αναδιανομής εισοδήματος: «Έμεινε» σταθερό χάρη στη μείωση των φορολογικών συντελεστών στα κέρδη του κεφαλαίου και την εισαγωγή μίας πλειάδας φοροαπαλλαγών που συνιστούν νόμιμη φοροαπαλλαγή, ενώ η χρηματοδότησή του δημιούργησε μια επικερδή σφαίρα τοποθέτησης κεφαλαίων για τους Έλληνες και αλλοδαπούς δανειστές του ελληνικού κράτους.

Άραγε ανάγεται στο Μνημόνιο το γεγονός ότι στο ελληνικό φορολογικό σύστημα κυριαρχούν οι έμμεσοι φόροι επί των συναλλαγών και της κατανάλωσης, που πλήττουν κυρίως τα χαμηλά εισοδήματα και τα λαϊκά στρώματα; Ή ότι οι άμεσοι φόροι το 2008 ως ποσοστό της συνολικής φορολογίας ήταν 24,5% στην Ελλάδα έναντι 34,3% στην ΕΕ-27; Ή μήπως το Μνημόνιο εισήγαγε τη νόμιμη φοροαπαλλαγή των μικρών επιχειρήσεων και των αυτοαπασχολούμενων, μέσω της οποίας οικοδομήθηκε τη μεταπολεμική περίοδο η συμπαγής ταξική συμμαχία των κοινωνικών αυτών μερίδων με το κεφαλαιακό μπλοκ, με απαραίτητο συμπλήρωμα την κρατική ευλογία στην «ανεπάρκεια» των εισπρακτικών μηχανισμών, διανθισμένη και με αρκετά εκτεταμένη διαφθορά;

Οφείλεται μήπως στο Μνημόνιο ότι η απαιτούμενη από τη δανειακή σύμβαση περικοπή των μισθών και συντάξεων για «εξοικονόμηση» 1,8 δις € έγινε με ενιαίο τρόπο χωρίς εξαίρεση των χαμηλόμισθων και χαμηλοσυνταξιούχων; Ή μήπως εκεί πρέπει να αναζητηθεί η αιτία της διαχειριστικής επιλογής του Υπουργείου Οικονομικών, που απεφάνθη ότι οι υστερήσεις από την πλευρά των εσόδων θα καλυφθούν με νέες περικοπές στην «πλευρά των δαπανών». Ή τέλος το Μνημόνιο έχει την ευθύνη για τις απευθείας προμήθειες φαρμάκων και υλικών από τα κρατικά νοσοκομεία σε αστρονομικές τιμές, που συχνά είναι δια νόμου κατοχυρωμένες, και που αποτελούν βασική αιτία, μαζί με την κακοδιαχείριση, για την παραγωγή δυσθεώρητων ελλειμμάτων που φορτώνονται στα ταμεία και τα οποία «επιτάσσουν» την «εξυγίανση», με τη σύνταξη να γίνεται μαγική εικόνα που εξαφανίζεται στο βάθος του ορίζοντα της ζωής;

Και για να έρθουμε στα πιο πρόσφατα του Προϋπολογισμού 2011, ποια είναι η ευθύνη του Μνημονίου στη σχεδιαζόμενη, για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες, καταβαράθρωση των άμεσων φόρων, από τους οποίους το 2011 προϋπολογίζονται λιγότερα έσοδα (21,1 δις €) από τις εκτιμώμενες πραγματοποιήσεις κατά το τρέχον έτος (21,4 δις €); Όταν μάλιστα το Μνημόνιο ρητά αναφέρει ότι πρέπει να αυξηθούν τα έσοδα από άμεσους φόρους και οι Financial Times επισημαίνουν ότι «το κράτος χρειάζεται απεγνωσμένα να επιταχύνει τον ρυθμό της είσπραξης φόρων. Αυτή είναι η αχίλλειος πτέρνα επί χρόνια, που αποκαλύφθηκε άγρια (και στην πραγματικότητα συνέβαλε) στην κρίση. Τα φοροέσοδα ήδη υπολείπονται των προβλέψεων για φέτος, με αύξηση μόνο 9% σε σχέση με την πρόβλεψη για 14%. Αν θέλει να καταφέρει η Ελλάδα κάποτε να πληρώσει τα χρέη της – που προβλέπεται να φτάσουν στο 140% του ΑΕΠ του χρόνου, ο ιδιωτικός τομέας θα πρέπει να αρχίσει να πληρώνει τους φόρους του» (οι υπογραμμίσεις δικές μας).

4. Συμμαχίες

Είναι όμως η παραίνεση αυτή κοινωνικά ενεργή; Είναι οδηγός πολιτικής για την κρατική διαχείριση; Είναι οι διαχειριστές πειθήνια όργανα του Μνημονίου και των διεθνών καθοδηγητών ώστε να διαταράξουν τις παραδοσιακές κοινωνικές συμμαχίες στο εσωτερικό του αστικού μπλοκ εξουσίας; Η εικόνα που διαμεσολαβείτο έως σήμερα από τους χειρισμούς της κυβέρνησης, τις επιταγές της συγκυρίας και τη δραστική εξασθένηση της εργασίας στην κρίση, δημιουργούσε την αίσθηση χαλάρωσης των δεσμών στο εσωτερικού του αστικού μπλοκ εξουσίας: «... παραδοσιακά κοινωνικά στηρίγματα του κυρίαρχου μπλοκ εξουσίας που βρίσκονταν επί δεκαετίας στην προστατευτική σκιά της φορολογικής και εισφοροεισπρακτικής ασυλίας, ... ξαφνικά καλούνται να καταβάλουν έστω κάτι συμβολικό στα «κοινωνικά» αποθεματικά ...» (Editorial τ. 112). Η πειθάρχηση της εργασίας δημιουργούσε τις προϋποθέσεις για αναθεώρηση κάποιων παραχωρήσεων προς το «μικρό κεφάλαιο», προσφιλές αντικείμενο του πόθου στην πολιτική των συμμαχιών της κάθε Αριστεράς.

Οι ρυθμίσεις για την περαίωση έβαλαν όμως (προσωρινά;) τα πράγματα στη θέση τους. Η ύφεση ως πολιτική εκκαθάρισης μέσα στην κρίση διόγκωσε την κοινωνική δυσφορία και από την πλευρά του μικρού κεφαλαίου και των αυτοαπασχολούμενων σε σημείο που φάνηκε ότι δύσκολα αντιμετωπίζεται. Ιδιαίτερα στο φόντο των κυβερνητικών εξαγγελιών για «πάταξη της φοροδιαφυγής», που στην τρέχουσα κατάσταση κοινωνικής αποσταθεροποίησης φάνηκαν να συμπαρασύρουν τις ιερές αγελάδες του μετεμφυλιακού κράτους, τις ιστορικά διαμορφωμένες ταξικές συμμαχίες του κεφαλαίου.

Το κόμμα του κράτους, οι νοικοκυραίοι που βρίσκονται κάτω από την ομπρέλα της φορολογικής ασυλίας, αυτοί που πληρώνουν μεροκάματα πείνας σε ανέργους σε απόγνωση, εκείνοι που δεν δεσμεύονται από τη νομοθεσία για τις ελάχιστες αμοιβές γιατί «δεν βγαίνουν», που δεν αποδίδουν ΦΠΑ ούτε και ασφαλιστικές εισφορές γιατί επιβαρύνουν «δυσβάστακτα» το κόστος εργασίας, αυτοί που απασχολούν «παράνομους» μετανάστες για να τους καταγγείλουν στο τέλος ώστε να αποφύγουν να τους πληρώσουν, όλοι αυτοί που δημιουργικά συμβάλλουν στην ελαστικοποίηση και εξαχρείωση των εργασιακών σχέσεων μαζί με τους «νομοταγείς» συνεταίρους τους, άρχισαν να εξαγριώνονται και να απαιτούν «ευνοϊκές ρυθμίσεις» από το κράτος-προστάτη. Αυτή η αναταραχή στο ευρύτερο μπλοκ εξουσίας απαιτούσε παρέμβαση, ώστε να αποφευχθεί η ανεξέλεγκτη αποδέσμευσή τους και περιήγηση στην προσφιλή για αυτή την κοινωνική κατηγορία «αχανή στέπα» στα άκρα δεξιά του πολιτικού φάσματος.

Στη ΔΕΘ ο πρωθυπουργός έσπευσε να βάλει τέλος στους όποιους φόβους του ευρύτερου μπλοκ των στηριγμάτων της εξουσίας: Από τη μια οι φορολογικοί συντελεστές των ΑΕ και ΕΠΕ θα μειωθούν «εδώ και τώρα» από το 24% στο 20%, με τις πολύ μικρές και ατομικές επιχειρήσεις να ακολουθούν κατά πόδας, από την άλλη θα αμειφθούν όσοι εκπρόσωποι του κεφαλαίου κατά σύστημα ή ευκαιριακά εισφοροδιαφεύγουν και φοροδιαφεύγουν – ακόμη και όσοι έχουν εκδώσει πλαστά τιμολόγια – καθώς θα κληθούν να «περαιώσουν» τις οφειλές τους προς το Δημόσιο με χαριστικούς όρους. Με αυτό τον τρόπο και με την ικανοποίηση των παγίων αιτημάτων ακόμη και των πλέον καθυστερημένων μερίδων του κεφαλαίου δείχνει η κυβέρνηση πόσο σοβαρά λαμβάνει υπόψη ακόμη και τις συστάσεις των δανειστών για συνεπή εκτέλεση του προϋπολογισμού κατά το σκέλος των εσόδων.

Από πού θα καλυφθεί λοιπόν το έλλειμμα; Εδώ εισβάλει η λογική του Μνημονίου, η αναγκαιότητα να πληρωθούν εις το ακέραιο οι δανειστές. Με διάφορα προσχήματα θα επιχειρηθεί νέα φορολογική επιδρομή στα λαϊκά στρώματα: για να «παταχθεί» το λαθρεμπόριο καυσίμων θα αυξηθεί το πετρέλαιο θέρμανσης, για να εξαφανιστούν οι ανισορροπίες θα μεταταχθούν είδη πρώτης ανάγκης στον ακριβό ΦΠΑ, θα αυξηθεί αναλογικά περισσότερο το κόστος των υπηρεσιών της ΔΕΗ για τα νοικοκυριά συγκριτικά με τις επιχειρήσεις, ενώ αναμένονται και άλλες δράσεις παρόμοιας κοπής και έμπνευσης.

Και εδώ δεν χρειάστηκε η παραμικρή «τεχνική βοήθεια» από την Τρόικα. Ούτε η εκδικητική για το «έθνος» κατοχική μανία του Μνημονίου. Όλες οι επιλογές κινούνται μέσα στο νεοφιλελεύθερο πλαίσιο που προϋπήρχε της δανειακής σύμβασης, είχε επιμελώς εγκαθιδρυθεί σε αγαστή διαδοχή από τις κυβερνήσεις του εκσυγχρονισμού και της δεξιάς παρένθεσης, και με συνέπεια συνεχίζεται με την εμπνευσμένη ηγεσία ενός πρωθυπουργού που μέσα σε ένα χρόνο, αφότου τελικά αποφάσισε ότι «θέλει» να αναλάβει τα ηνία της κρατικής διαχείρισης, διακηρύττει με συνέπεια ό,τι αντιφατικό και αλλοπρόσαλλο κυκλοφορεί στη νεοφιλελεύθερη αγορά, ενορχηστρώνοντας τη μεγαλύτερη επίθεση που έχει γίνει κατά της εργασίας στην Ελλάδα, καλυπτόμενος πίσω από συχνά ανύπαρκτους καταναγκασμούς του Μνημονίου.

Αν πρέπει για κάτι να κατηγορήσει κανείς τους δανειστές είναι ότι παρά τη ρητορική για νοικοκύρεμα του κράτους εκείνοι δεν χάνουν την ευκαιρία να συμβάλλουν στον εκτροχιασμό των δημόσιων οικονομικών επιβάλλοντας επιτόκιο της τάξης του 5% αντί του «νόμιμου» 3% για τον μηχανισμό στήριξης. Ίσως όμως να γνωρίζουν κάτι παραπάνω και με τα υψηλότερα επιτόκια να προεξοφλούν κάποιο μελλοντικό haircut στο δημόσιο χρέος ...

5. Εξαγγελίες

Αν αυτή είναι μια σχετικά ασφαλής εικόνα της συγκυρίας, τότε λίγη σχέση με την πραγματικότητα έχουν οι δοξασίες που στον προϋπολογισμό του 2011 βλέπουν τις «συνωμοσίες» των δανειστών και του Μνημονίου. Αν είναι προφανής πραγματικότητα η ανάγκη εξυπηρέτησης του ογκούμενου δανεισμού που οδηγεί τους τόκους το 2011 σε 15,8 δις ευρώ από 13,2 δις το 2010, αυτό δεν δικαιολογεί την επίκληση ενός νεκρού κεϋνσιανισμού που εστιάζει στην «πραγματική οικονομία» αντί για τις τράπεζες και το παγκόσμιο χρηματιστικό κεφάλαιο, που περνάνε τις ζημιές της κρίσης στις «πλάτες των λαών».

Κατ’ αρχάς διότι πραγματική είναι η οικονομία που παράγει κέρδος, σε οποιαδήποτε σφαίρα οικονομικής δραστηριότητας και αν ανήκει. Η διάκριση ανάμεσα στην παραγωγική και χρηματοπιστωτική σφαίρα είναι μια βολική επινόηση για τον εσωτερικό ανταγωνισμό στο μπλοκ του κεφαλαίου αλλά δεν βοηθά – μάλλον υποσκάπτει – την προσπάθεια της εργασίας για ερμηνεία και απάντηση στην κρίση. Είναι ο μοχλός με τον οποίο επιχειρείται να μετατραπεί η κρίση του κεφαλαίου και η κρίση των δημόσιων οικονομικών σε κρίση της εργασίας. Που υφίσταται την επίθεση με ομοιογενή και ομοιόμορφο τρόπο είτε βρίσκεται στην «πραγματική» οικονομία, είτε στα χρηματοπιστωτικά, είτε στις υπηρεσίες της κρατικής διαχείρισης. Για να υποστεί τη ριζική υποβάθμιση θέσης και εισοδήματος – παρόντος και μελλοντικού – μέσω της απαξίωσης των εργασιακών, μισθολογικών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων.



Η κατεύθυνση θεραπείας των δημόσιων οικονομικών αναλύθηκε διεξοδικά σε όσα προηγήθηκαν. Η πολιτική που ακολουθείται αποτελεί μοχλό για το βάθεμα της ύφεσης, ως μέσου εκκαθάρισης στην κρίση. Η «πρόβλεψη» για ισπανικού επιπέδου ανεργία της τάξης του 15% δείχνει το δρόμο, ενώ η συνέχεια της πολιτικής διασφαλίζεται από «... τη μεγάλη υστέρηση στην είσπραξη εσόδων από άμεσους και έμμεσους φόρους παρελθόντων οικονομικών ετών κατά -25,5% και -23,7% αντίστοιχα, παρά το ότι οι βεβαιωμένες και ανείσπρακτες ληξιπρόθεσμες απαιτήσεις του Ελληνικού Δημοσίου ξεπερνούσαν στις αρχές του 2010 τα € 30 δις και πολύ περισσότερες ήταν οι απαιτήσεις που προέκυπταν από εκκρεμείς φορολογικές υποθέσεις» (Οικονομικό Δελτίο της Alpha Bank, 30/09/2010).

Ήδη καταγράφεται μεγάλη μείωση των εσόδων από τον φόρο εισοδήματος κατά -11,1% στο 8μηνο του 2010, παρά τη σημαντική αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης των μισθωτών, ενώ η παρακράτηση του ΦΠΑ συνεχίζεται με αμείωτη ένταση όπως δείχνει η μικρή σχετικά αύξηση των εσόδων από ΦΠΑ κατά 1,6% στην ίδια περίοδο, παρά τη μεγάλη αύξηση των συντελεστών του ΦΠΑ.

Τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι οι δεσμοί αίματος των διαφόρων μερίδων του κεφαλαιακού μπλοκ παραμένουν ανέπαφοι, η φοροαπαλλαγή συνεχίζεται αμείωτη μέσα στην κρίση, και η «δημοσιονομική προσαρμογή» θα στηριχθεί στην αδύνατη πλευρά των κοινωνικών συσχετισμών, την εργασία.

6. Διέξοδος

Τα φαινόμενα δείχνουν ότι η κυβέρνηση προχωρά ακάθεκτη στην υλοποίηση του σχεδίου αναδιάταξης των δυνάμεων και επιβολής νέων συσχετισμών μέσα στην κρίση, που βασικό χαρακτηριστικό τους είναι η ριζική επιδείνωση της θέσης της εργασίας. Είναι οι «μεταρρυθμίσεις» για τις οποίες επαίρεται (και βραβεύεται διεθνώς) ο πρωθυπουργός, διότι μέχρι στιγμής επιτυγχάνει το αδιανόητο, να ανατρέψει συσχετισμούς και να υποβιβάσει ριζικά τη θέση της εργασίας στον ελληνικό κοινωνικό σχηματισμό.

Η συγκεκριμένη ανάλυση επιβεβαιώνεται κάθε μέρα από την πρωτοφανή επίθεση που δέχονται εργατικές και κοινωνικές κατακτήσεις χρόνων, υπό το πρόσχημα του Μνημονίου και της δημοσιονομικής κρίσης, στην πραγματικότητα αξιοποιώντας την κρίση για τη μετατροπή της σε κρίση της εργασίας.

Και αν η επιλογή για τις δυνάμεις της εργασίας είναι προφανής, η μέθοδος και η πολιτική για την ανατροπή των συσχετισμών δεν προκύπτει ευθέως και χωρίς ταλαντεύσεις. Ίσως ευκολότερο είναι να αποκλείσει κανείς «εύκολες» λύσεις που αποτελούν εισιτήριο για το απόλυτο αδιέξοδο.

Ο απομονωτισμός της «ενίσχυσης των δυνάμεων» της (υποτιθέμενης) συνεπούς στάσης, που διαθέτει την πυξίδα διεξόδου και απλά της λείπει η αναγκαία «οργανωτική και υλική υποδομή» για την υλοποίησή της, είναι μια πρόφαση των «επαγγελματιών της επανάστασης» που δεν κάνουν καν τον κόπο να αφουγκρασθούν τις πραγματικές ανησυχίες και πιέσεις της ασφυκτικής καθημερινότητας μαζί και το τυχαίο που ελλοχεύει σε κάθε καμπή μιας υποτιθέμενα γραμμικής ιστορικής πορείας. Αυτή η «διέξοδος» έχει τους οπαδούς της από το απόθεμα των ψυχαναλυτικά προσηλωμένων στη συστηματική επιδίωξη του μηδενικού διακυβεύματος. Όμως, ο υλισμός της συνάντησης δεν δίνει χρονοδιαγράμματα ούτε φυλακίζεται στη μεταφυσική των σταδίων.

Η άλλη εκδοχή των επαγγελματιών των ιστορικών αναγκαιοτήτων είναι η επίκληση της μάχης ενάντια στους ξένους, της περιχάραξης της «δικής μας επικράτειας» ώστε να μπορέσουμε να εξορίσουμε τον «άλλο», τον εχθρό στον εκτός χώρο, στο πολιτικό no man’s land. Αν αυτή η εκδοχή βολεύει κάποιους γιατί αντιμετωπίζει τον εχθρό ως «εξωτερικό» και πυκνώνει τις τάξεις για μια μάχη που ενδεχομένως να μην έχει αντίπαλο, αυτό είναι κάτι που οφείλουν να κρίνουν όσοι βρίσκουν τις σχετικές ρητορείες ελκυστικές και θέλουν να δημιουργήσουν τη δική τους «απομνημονιοποιημένη» ζώνη, όπου θα επικρατούν αμιγώς «ενδογενείς» αρχές και το σύνορο με τους ξένους θα είναι απόλυτα ορισμένο και διακριτό.

Τέλος, υπάρχει και η εκδοχή που διακινδυνεύει και επιδιώκει να «ιππεύσει» στις αντιφάσεις χωρίς να προσπαθήσει να τις ελέγξει εκ των προτέρων δίνοντας ονόματα που «εξοικειώνουν» με το απροσδόκητο αλλά δεν παρέχουν πρακτικά όπλα για τη μάχη. Στα θετικά της προσμετράται η επιδίωξη για όσμωση με τις αντιφάσεις όλων όσοι επανατοποθετούνται στη συγκυρία μετά τη λαίλαπα του τελευταίου χρόνου. Στα αρνητικά της περιλαμβάνεται η (εν μέρει και αντικειμενική;) αδυναμία επιλογής των συμμάχων, η οποία μπορεί να αποβεί κρίσιμη για την επιτυχή έκβαση του εγχειρήματος. Με δεδομένο ότι μια λάθος επιλογή στη συγκυρία μπορεί να απαξιώσει ένα θετικών προθέσεων εγχείρημα για δεκαετίες.

Και αυτό ενώ οι ανάγκες συντονισμού με τις αυθόρμητες αντιστάσεις των εργαζομένων στην ολομέτωπη επίθεση του κεφαλαίου δεν αφήνουν περιθώρια για λάθη και άστοχες επιλογές. Γιατί εκτός από το μέλλον που γενικά αργεί, υπάρχει και το αμείλικτο παρόν.

Υπάρχει ζωή πριν τον θάνατο1...

Συνδέσεις
Οι "Θέσεις" εδώ