Friday, March 28, 2014

Το "Μικρό Ψάρι" των πενήντα λέξεων


 
Τελικά ο κινηματογράφος του Γ.Οικονομίδη έχει κάτι από την παραγωγική μανιέρα των μεγάλων σκηνοθετών. Η τελευταία ταινία ουσιαστικά ανακυκλώνει και μεταμορφώνει όλα τα στοιχεία των προηγούμενων ταινιών του. Το αποτέλεσμα είναι πολλαπλά αξιόλογο, γιατί ουσιαστικά βαθαίνει τον προβληματισμό του ενώ παρουσιάζει μια νέα ταινία.
Από τη λεκτική οικιακή  βία του «Σπιρτόκουτου», στη βία του μικρού βιοτεχνικού χώρου της «Ψυχής» , στο ερωτικό τρίγωνο του ευτυχούς αφανισμού του «Μαχαιροβγάλτη» φτάνουμε στον υπόκοσμο και την αποσάρθρωση των ανθρώπων του "Ψαριού".

Εκεί που ο Οικονομίδης είναι μοναδικός είναι ότι κατέχει , σχεδόν φιλοσοφικά, το      γλωσσικό και εξωγλωσσικό ιδίωμα των λούμπεν .Ο προφορικός λόγος έχει πενήντα λέξεις, συνεχείς βωμολοχίες,  αμήχανες επαναλήψεις με κολλήματα στους φθόγγους ενώ τα βλέμματα είναι τρομώδη ψευδοαυστηρά  και κενά. Δεν είναι τυχαίο πως το Σπιρτόκουτο έγινε τόσο εύκολα θεατρικό.

Στο «Ψάρι» οι άνθρωποι του Οικονομίδη έχουν διασταλμένες τις περιπλοκές όλων των προηγούμενων ηρώων του. Στον κόσμο αυτό δεν έχει νόημα καν η ηθική αποτίμηση. Ακόμα και οι εξάρσεις αλληλεγγύης, τιμής, ανταπόδοσης συνοδεύονται από ψυχρές δολοφονίες. Ουδείς αναμάρτητος.
Είδα χθες το βράδυ το Ψάρι και σήμερα νωρίς έμαθα για τη δολοφονία του δολοφόνου του φύλακα. Τα νέα από την Νιγρίτα ουσιαστικά ανήκουν στο σενάριο του Οικονομίδη. Αυτή είναι και η αξία της ταινίας.

Πέραν του κεντρικού ήρωα Στράτου στην ταινία δεσπόζει η μοναδική φιγούρα του Μάκη. Πρόκειται ίσως για τον  πιο σκοτεινό ήρωα του σύγχρονου ελληνικού κινηματογράφου. Μια φιγούρα βγαλμένη από b movie splatter προσαρμοσμένη και τελικά αυθεντική ύπαρξη στην Ελλάδα της κρίσης. Ελπίζω ο Π.Ζερβός να έχει κατανοήσει το επίτευγμα του.
Ο λιγομίλητος ,ψευδολεκτικός κόσμος του Οικονομίδη, μεγαλώνει δίπλα μας. Είναι αυτός που δεν καταγράφεται, δεν απαντά, δεν υπάρχει, στα δημογραφικά μοντέλα των δημοσκοπήσεων. Αν η κρίση συνεχιστεί η μετατροπή σε Μάκηδες και Βίκες θα γίνει ίσως μαζική. Και ίσως το «Ψάρι» είναι μια ακόμη προειδοποίηση.

11 comments:

Anonymous said...

Δεν το ειδα (εχω διαβασει την υποθεση), αλλα του Οικονομιδη (και του Μουρικη) τους εχω απολυτη εμπιστοσυνη στη δουλεια τους,.....

Εμπιστοσυνη που σπανια βρισκεις ακομη και σε συγγενεις ή φιλους....

Αφωτσιστος Φιλελλην

Anonymous said...

Η προσέγγιση του οικονομίδη στους κατοίκους των υποβαθμισμένων προαστείων της Αθήνας,είναι αρκετά οριενταλιστική,και στερεοτυπική.Η αναπαράσταση της κουλτούρας της φτώχειας απο μέρους του δεν είναι βιωματική,με την έννοια οτι δν την συλλαμβάνει ουτε καν επιφανειακά.Οι ήρωες του σπιρτόκουτου είναι καρικατούρες πραγματικών ανθρώπων που παλέυουν με την ανεργεία και την ανασφάλεια,πλάσματα γκροτέσκα που δεν ανταποκρίνονται σε κάποιον υφιστάμενο μέσο όρο κατοίκων συγκεκριμένης περιοχής.Μπορεί και να είχε τις καλύτερες προθέσεις,αλλα χωρίς να το συνειδητοποιεί ισως αφήνει έναν ιδιάζοντα ρατσισμό να υφέρπει. Υπερεκτιμημένος,αν και δεν έχω δει το ψάρι μην λέω ψέμματα..

Left Liberal Synthesis said...


Το "Ψάρι" δεν σε διαψεύδει αν σου αρέσουν οι προηγούμενες ταινίες του Οικονομίδη

Left Liberal Synthesis said...

Anonymous
Όντως οι χαρακτήρες αυτοί είναι "διογκωμένοι" ακραίοι.Δεν αντιπροσωπεύουν το κοινωνιολογικό αντίστοιχο.Ωστόσο με την υπερβολή αυτή φωτίζονται οι σχέσεις, το περιβάλλον.Θα συμφωνήσω ότι ο Οικονομίδης είναι "εξωτερικός παρατηρήτης" δεν είναι "ανατόμος" αλλά "φωτογράφος" και μάλιστα με πολλούς παραμορφωτικούς φακούς.Δεν διαφωνώ αλλά καθώς μιλάμε για αποτιμήσεις θα ήθελα να μου έλεγες με ποιον σύγχρονο τον συγκρίνεις.Το Κούτρα της "Στρέλλας";

Anonymous said...

Υπαρχουν πολλες προσσεγγισεις σε αναλογα θεματα:
1. Το αλατι της γης
2. Ακατονε-ο Ροκο κια τα αδελφια του
3. Η κυρια κια ο ναυτης
4. Βαρυ πεπονι
.............
ν. Σπιρτοκουτο

διαλεγω την ελευταια για την εποχη μας.

μυθοπλασια κανει ο Οικονομιδης, τσαλακωνει ακομα περισσοτερο τους ηρωες του βαζοντας να βριζουν συνεχως, οντας σε μια υπομανιακη κατασταση που θα μετατραπει σε καταθλιπτικη κ.ο.κ.

Ο Οικονομιδης, ειναι ο δευτερος ελληνας σκηνοθετης που εχει δημιουργησει τον δικο του κινημ. κοσμο, μετα τον αξεχαστο Ν.Νικολαϊδη (αν δεν ξεχνω καποιον αλλον)

Αφωτιστος Φιλελλην

Anonymous said...

Η Στρέλλα,είναι δυστυχώς ενα πάρα πολύ υποτιμημένο,αλλα συγκλονιστικό noir παραμύθι,που απλώς θα μπορούσε και να είχε συμβεί.Ο Οικονομίδης,όμως υποτίθεται οτι κάνει ρεαλισμό,οτι διαχειρίζεται την ωμότητα του πραγματικού καθεαυτή,δεν μιλάμε δηλαδή για την απλή παράθεση ωμών σκηνών στο πλαίσιο μιας νουβέλας,ενός μυθιστορήματος,ενός διηγήματος κτλ.Και εντός αυτού του πλαισίου αποτυγχάνει.Δεν ξέρω αν έχουμε καλό ρεαλισμό στην Ελλάδα.Ο Ρεαλισμός όπως και ο νατουραλισμός παρά το χαμηλό budget δεν είναι έυκολη δουλειά,και νομίζω οτι ένας ανθρωπολόγος με κινηματογραφικές γνώσεις ίσως να μπορούσε να το διαπραγματευτεί πιο σωστά απο έναν καλλιτέχνη-σκηνοθέτη..Tσέκαρε το the wind will carry us του Κιαροσταμί αν δεν το έχεις κανει ήδη και γράψε γνώμη..:)

Left Liberal Synthesis said...


Συμφωνώ ότι ο Οικονομίδης έχει δημιουργήσει τον δικό του κόσμο
Από όσα έγραψες δεν θυμάμαι να έχω δει το "Αλάτι της γης"
Τα άλλα όπως τα παραθέτεις αναφέρονται σε μια "λαικότητα" αλλά με πολύ διαφορετικές αισθητικές.Η "Κυρία και ο Ναύτης" δίπλα στο Σπιρτόκουτο μου φαίνεται κάπως ....

Left Liberal Synthesis said...

Anonymous
Μου είναι δύσκολο να ταξινομήσω τον Οικονομίδη με ένα κριτήριο αν είναι ή όχι "ρεαλιστής". Η έννοια του ρεαλισμού μου φαίνεται κάπως απρόσφορη,αναπνέει 50'ς ή 60'ς.
Περιγράφει ένα κόσμο ,που υπάρχει αλλά η περιγραφή του είναι πολύ διεσταλμένη.Μου μοιάζει με τον κόσμο της "Γλυκιάς Συμμορίας" παρά με τον "ρεαλισμό " του Δράκου
Τώρα βεβαια είναι προφανές ότι είναι παράλογο ένα επιχείρημα που αφορά σε τελευταία ανάλυση μια αισθητική προτίμηση.Απλώς αξίζει να αναλύσουμε τον εννοιολογικό περίγυρο της ταινίας.

Anonymous said...

Ψαχνοντας βρηκα αυτην την πολυ κατατοπιστικη συνεντευξη του ηρωα του Σπιρτοκουτου.

Τον Ερρίκο Λίτση τον σημάδεψε η 'Ψυχή Στο Στόμα'

http://www.oneman.gr/keimena/diabasma/malebox/ton-erriko-litsh-ton-shmadepse-h-psyxh-sto-stoma.1723670.html

Αφωτιστος Φιλελλην

Anonymous said...

Ο ίδιος έχει δηλώσει οτι αυτό κάνει,σε συνέντεύξεις του την εποχή του Σπιρτόκουτου,δεν του κοτσάρω την ταμπέλα του ρεαλιστή αυθαίρετα..Γενικά νομίζω οτι έχει αντλήσει πολύ απο τον Ούλριχ Σέιντλ,αλλα χρησιμοποιεί περισσότερο τη γλώσσα,πράγμα που ούτε χρειαζόταν ούτε ανταποκρίνεται στους μη-μεσογειακούς "περιθωριακούς" αν και αρκετά πιο εφικτούς,χαρακτήρες του Σέιντλ.

Left Liberal Synthesis said...

Anonymous
Ομολογώ πως δεν γνωρίζω τον Σειντλ ούτε τις επιρροές στον Οικονομίδη.Προφανώς στο σινεμά δεν υπάρχει παρθενογέννεση