Για ποιά Ελλάδα τώρα;

Μια νέα πρωτοβουλία για την υποστήριξη του μεταρρυθμιστικού εγχειρήματος ξεκίνησε (εδώ). Δεν είναι η πρώτη αλλά γίνεται σε μια ειδική συγκυρία. Η ανθρωπογεωγραφία της πρωτοβουλίας είναι σαφής : φυτρώνει στο ιστορικό κήπο του Σημιτικού εκσυγχρονισμού ο οποίος ποτίζεται απο το ρυάκι της πιο φιλοευρωπαϊκής αριστεράς ,και της πιο έλλογης δεξιάς. Όλοι γνωριζόμαστε.

Για μένα το μεταρρυθμιστικό εγχείρημα είναι εξ´ ορισμού διακομματικό ,διαταξικό. Δεν ανήκει στο επίπεδο της πολιτικής πόλωσης δεξιά αριστερά ως ένας άλλος αντίπαλος στο παίγνιο μηχανικού αθροίσματος .Το μεταρρυθμιστικό εγχείρημα αφορά το πλαίσιο , τους τρόπους , τις μορφές που παίρνει η πολιτική αντιπαλότητα ως έκφραση ταξικών ,πολιτιστικών, τοπικών ,έμφυλων ,γλωσσικών και πάσης φύσεως διαφόρων που αναδύονται εντός της κοινωνίας. Ο εκσυγχρονισμός δεν ακυρώνει συγκρούσεις ,ασυμμετρίες , ατέλειες, αλλά τοποθετεί ένα επίπεδο έκφρασης τους όπου οι δυνάμεις της εργασίας και της αριστεράς συγκρουόμενες ,έχουν τις λιγότερες περιττές αναλώσεις.

Κοινωνία ανισότητας, διαφθοράς ,ανεργίας ,άγχους και αβεβαιότητας είναι και η Δανία και η Συρία. Κατανοώ την Δανία ως εκσυγχρονισμένη γιατί οι συγκρούσεις της δεν απαιτούν την κατασπατάληση την κατανάλωση ανθρώπων και πόρων που απαιτεί η Συρία.

Διαφάνεια, αξιοκρατία ,φορολογία, ατομικά δικαιώματα, ευρωπαϊκή προοπτική ,ειρηνική συνύπαρξη , ανοικτά επάγγελμα ,έλλογη αναλογική διαχείριση των κοινών πόρων είναι μερικά από τα προτάγματα της μεταρρυθμιστικής συγκυρίας.

Δεξιός Εκσυγχρονισμός

Ο δεξιός εκσυγχρονισμός κατανοεί το ρεύμα ως πολιτικό ρεύμα εντός της πολιτικής κομματικής αρένας .Ψάχνει αντιμεταρρυθμιστές σε πολιτικές παρατάξεις άλλοτε δεξιά άλλοτε αριστερά. Δεξιός εκσυγχρονισμός ήταν η Καραμανλική ανασύσταση του κράτους γιατί έβλεπε αντιμεταρρυθμιστές εντοπισμένους μόνο στο Πασοκικό βαθύ κράτος. Δεξιός εκσυγχρονισμός είναι η πολιτική πλατφόρμα Γαπ μετά το 2006 όπου εγκαταλείπεται η συμμαχία με τους φιλελεύθερους και αναβιώνει η αντιδεξιά ψευδομεταρρυθμιστική ατζέντα. Η αδυναμία διαχείρισης μετά το 2009 είναι η κατάρρευση του δεξιού εκσυγχρονισμού του Γαπ ο οποίος δεν έχει κανενός είδους ιδεολογική προετοιμασία για την συγκυρία.

Αριστερός Εκσυγχρονισμός

Ο αριστερός εκσυγχρονισμός επιδιώκει την μεταφορά της ταξικής και πολιτικής σύγκρουσης σε ένα επίπεδο όπου οι δυνάμεις της εργασίας έχουν τις λιγότερες περιττές απώλειες. Δεν είναι συμβιβασμός για το επίδικο της ιστορικής πόλωσης " δεξιά - αριστερά " αλλά επιλογή για το επίπεδο για τον τόπο για τη μορφή που θα πάρει η σύγκρουση του επίδικου. Ο αριστερός εκσυγχρονισμός είναι διακομματικός γιατί ακριβώς κατανοεί την διαφορά επιπέδου , τάξεως των διαφορετικών επίδικων που αναδύονται στην ελληνική κοινωνία. Η αριστερή πολιτική ως εμ δυνάμει ηγεμονική δεν έχει ανάγκη να οικειοποιείται όλη την αντιμεταρρυθμιστική ρητορεία για να διευρύνει την εμβέλεια της. Ο αριστερός εκσυγχρονισμός δεν είναι συμμαχία με τους ιστορικούς φορείς της αστικής τάξης, είναι η έγκληση τους για τον ψευδοφιλελευθερισμό τους ,τον κρατικοδίαιτο χαρακτήρα τους, την πολιτιστική και ηθική τους ένδεια.

Δεξιός λαϊκισμός και μεταρρύθμιση

Έναντιον των μεταρρυθμίσεων ευρίσκονται τυπικά λαικοδεξιές δυνάμεις με ισχύ στις κρατικές δομές. Κλειστά επαγγέλματα, προνομιακά συνταξιοδοτικά ταμεία, τοπικισμοί " έξω από την πόρτα μου" υδρεύουν , τροφοδοτούν, αναζωογονούν το ρεύμα ενός δεξιότροπου και δεξιόμορφου ρεύματος με μεγάλη επιρροή σε όλη την κοινωνία. Η ισχύς του ρεύματος δεν είναι αριθμητική , δημοσκοπική αλλά ιδεολογική. Επεκτείνεται πέραν της δεξιάς μέσω της βασικής μορφής που οικοδομεί τις αντιρρήσεις του για το μεταρρυθμισμό: «γιατί αυτός και όχι εγώ» Σε αυτή τη μορφή διατυπώνονται όλα τα δεξιότροπα επιχειρήματα και σε αυτή τη μορφή υιοθετούνται αστόχαστα από κοινωνικές πολιτικές δυνάμεις της αριστεράς.

Τελετουργικός αριστερός αντιμεταρρυθμισμός

Είναι το ρεύμα που εκπροσωπείται κυρίως απο το ΚΚΕ και παίρνει την μορφή ισχυρών αντιστάσεων σε κάθε μεταρρύθμιση. Είναι ουσιαστικά το ασθενέστερο αντιμεταρρυθμιστικό ρεύμα παρότι αναδύεται με ισχυρή λαϊκή υποστήριξη .Η ένταση των αντιδράσεων του ΚΚΕ είναι αντιστρόφως ανάλογη της πρακτικής τους επίπτωσης ,γιατί έχουν καθαρά τελετουργικό χαρακτήρα και το ιδεολογικό τους περίγραμμα οπως ορίζεται σταθερά τα τελευταία τριάντα χρόνια είναι αυθεντικά συντηρητικό :νοικοκυροσύνη, ευταξία, κρατική πατερναλιστική προστασία, αριστερή εσχατολογία. Η επιτυχία του ΚΚΕ έγκειται στην καλλιέργεια μιας δημόσιας εικόνας " κομμουνισμού" που ενισχύεται έντεχνα από γραφικές αναφορές στο Στάλιν, στο Ζαχαριάδη, τη Β.Κορέα τις οποίες αστόχαστες δυνάμεις της δεξιάς και της αριστεράς προσλαμβάνουν ( αργκό: καταπίνουν αμάσητες) στην " ονομαστική" τους αξία .Ο " σταλινικός κομουνισμός" του ΚΚΕ είναι ομόλογος και ισότιμος με τον αντικομφορμισμό του Heavy Metal.Μετά την συναυλία το group ντεμακιγιάρετε και απολαμβάνει μια ήρεμη οικογενειακή ζωή incognito μέχρι να ξανά αγριέψει στο επόμενο show, άσε που μουσικολογικά μιλάμε για αφόρητη κοινοτοπία.

Λόγιος αντιμεταρρυθμισμός

Πρόκειται για ισχυρό αντιμεταρρυθμιστικό ρεύμα που πηγάζει από λόγιες ,ορθολογιζόμενες αριστερές μερίδες εντός του κράτους, τις Δεκο , την εκπαίδευση. Η δύναμη του πηγάζει από την μετατροπή της ακαδημαϊκής εύλογης κριτικής της καπιταλιστικής κοινωνίας σε πολιτικό πρόταγμα. Η κριτική ,ο αναστοχασμός, η αποδόμηση της κοινωνικής πραγματικότητας είναι συστατικό της νεωτερικότητας , και αποτελεί στοιχείο αλλά όχι το όλον της αριστεράς .Ο ακαδημαϊκός αντιμεταρρυθμισμός υιοθετεί μερικά ,εκλεκτικά , την νεωτερική κριτική την μετατρέπει σε καθολικό πολιτικό πρόγραμμα, αλλά την περιορίζει μέχρι του σημείου όπου δεν θίγονται ατομικά υποκειμενικά οι φορείς της κριτικής. Κλασσικό μοτίβα : η μεταρρύθμιση είναι καπιταλισμός , κοίτα ποιος μιλάει για μεταρρύθμιση , κλασσικές αποσιωπήσεις : η αντιμεταρρύθμιση είναι καπιταλισμός, κοίτα ποιος λοιδορεί τη μεταρρύθμιση. Με τα ίδια ακριβώς κριτήρια που ο ακαδημαϊκός αντιμεταρρυθμισμός απορρίπτει τις μεταρρυθμίσεις, ο ίδιος ευρίσκεται υπόλογος ως ρεφορμισμός από τους ευρισκόμενους στα " αριστερά " του .Με άλλα λόγια ,ο λόγιος αντι μεταρρυθμισμός καθώς ανοίγει επιλεκτικά την ατζέντα της κριτικής ,είναι αδύνατο να την περιορίσει στο όριο που επιτρέπουν οι αντοχές του.

Σε αυτό το περιβάλλον η πρωτοβουλία είναι θετική .Την καθιστά ακόμα πιο θετική η διακομματικότητα.Αν όμως προσπαθήσει να γίνει κόμμα η να υποβοηθήσει ενδοπασοκικές ρήξεις ,στην λογική του δεξιού εκσυγχρονισμού , τότε προσφέρει κάκιστη υπηρεσία η μάλλον είναι αντίπαλος στον αριστερό εκσυγχρονισμό.

Εικόνα: Νίνα Παπακωνσταντίνου