Friday, May 13, 2011

Πέραν του μύθου και του θείου:η τελετουργική βία

Πριν από ενενήντα περίπου χρόνια ο W.Benjamin έγραψε ένα κείμενο για την βία. Σήμερα όσοι ασχολούνται με το θέμα, αναφέρονται σε αυτό το κείμενο σχεδόν υποχρεωτικά με μια κουραστική μονομέρεια και ρουτίνα σχεδόν ως μόδα Ο Benjamin ταξινομεί την βία σε μυθική και θεία, αναφερόμενος περίπου στην επαναστατική και συνταγματική βία . Έτσι λοιπόν σε κάθε εκδήλωση πολιτικής βίας, οι σχολιασμοί αναγκαστικά αναδεικνύουν το αυτονόητο: καμία πολιτική ριζική αλλαγή ή καμία επιβολή του νόμου δεν γίνεται χωρίς την άσκηση κάποιας μορφής και έντασης βίας.


Το πρόβλημα βέβαια δεν είναι η ανάλυση ή και δικαιολόγηση διαφόρων μορφών πολιτικής βίας. Αυτή είναι μια κουβέντα την οποία μάλλον ο Benjamin εξάντλησε , και αναμασούν μερικοί ράθυμοι αναγνώστες του. Το πραγματικό σύγχρονο πρόβλημα είναι τι γίνεται όταν η βία επανεισέρχεται στο πολιτικό κύκλωμα ως θέαμα και εξοικείωση .Τι γίνεται όταν η κοινωνία ασκείται σε μια συνθήκη εξοικείωσης, αποδοχής , προληπτικού συνυπολογισμού της βίας;


Είναι άλλη η εμπειρία της βίας όταν διαδηλώνεις μαζί με τον Κουμή και τον βλέπεις να πέφτει δίπλα σου, και άλλη η εμπειρία της βίας , όταν Τρίτη Πέμπτη και Σαββάτο κάποιος δολοφονείται και η περίπτωση του εισάγεται στον βίο ως αναπαράσταση και ως αίσθημα ως η αυτονόητη «δόση βίας» της εβδομάδας. Αυτή η δεύτερη είναι η βία που μένει αστόχαστη, προβληματική άγγιχτη και τελικά απροσπέλαστη.

Αυτή η βία έχει χαρακτηριστικά τελετουργίας. Είναι πέραν του μύθου και του θείου του Benjamin. Αν η πολιτική θεολογία είναι ίσως η μόνη ικανή να διαμορφώσει ένα πολιτικό ρεπερτόριο στοχασμού για το μέλλον, το σατανικό τελετουργικό της επανεισερχόμενης βίας μάλλον προηγείται καθώς διεξάγεται στο παρόν.Ας μην γελιόμαστε. Τις μέρες που ακολουθούν ο καθένας ανάλογα με τις πεποιθήσεις του θα λάβει μέρος σε διαδηλώσεις καταδίκης μιας μορφής βίας. Και ο καθένας θα ανασύρει από το ντουλαπάκι με τις πολιτικές ρετσέτες αυτή που του κάνει , για να επαναλάβει αυτά που επαναλαμβάνονται .Το ζήτημα είναι ότι αυτή η συνθήκη είναι επαναλαμβανόμενη , είναι σχεδόν θεσμισμένη, είναι σχεδόν ιεροτελεστία. Δηλαδή μια θεατρική συνθήκη εξορκισμού καλέσματος ή απώθησης φαντασμάτων που υποτίθεται γεννούν την βία. Όμως η κοινωνία , δεν λαμβάνει μέρος σε αυτές τις τελετές, αλλά τις υιοθετεί ως λυτρωτικές δράσεις, και κατόπιν έλλογα αναπροσαρμόζεται. Αν έχεις πιθανότητα να σκοτωθείς σε διαδήλωση, παίρνεις τα μέτρα σου, αν έχεις πιθανότητα να σκοτωθείς στην γειτονιά σου πράττεις αναλόγως. Δηλαδή έχεις ενσωματώσει την βία, σε όλες τις μορφές της και έχεις αναλύσει τις αιτίες της.

Αυτήν την τελετουργία της βίας παρατηρώ με μεγαλύτερη φρίκη και από την ίδια την βία. Αυτό γίνεται γιατί η τεχνολογία του θεάματος που επικρατεί , στηρίζεται στο ακραίο, στο σοκαριστικό. Άρα η πρωτογενής βία δεν είναι παρά το υλικό που καταναλώνεται, για να κινήσει το θέαμα. Με όρους του Negri η βία τροφοδοτεί την βιοπολιτική μηχανή, όχι ως δράση αλλά ως συναισθήματα, νοήματα, στάσεις και όψεις ζωής.

Το αίνιγμα είναι λοιπόν διπλό : Πως αντιμετωπίζεις την βία και πως τις τελετουργίες της. Μέχρι στιγμής περίσσευσαν οι στάσεις για την βία, αλλά απουσιάζουν εκκωφαντικά σχεδόν τρομακτικά οι ενστάσεις για την τελετουργία της. Ίσως γιατί αυτή η τελετουργία είναι πλέον τόσο αφομοιωμένη όσο και τα αυγά του Πάσχα.

6 comments:

Νοσφεράτος said...

πιο πολύ απο το κειμενο του Μπένζαμιν -που γρατηκε πολύ πριν αποκτηθει η εμπειρια του φασισμου -εχουμε αναγκη ναμαθουμε απο την εμπειρια της ΙΤΑΛΙΑΣ της πιατσα φοντανα και της στρατηγικής της εντασης

Left Liberal Synthesis said...

Nosfy
Μάλλον είμαστε και πέραν της έντασης.
Εδώ βία είναι κάτι στα το tatooing.Κάτι σαν σήμα κατατεθέν,για το οποίο σου αρέσει δεν σου αρέσει, εχεις προσαρμοστεί

Νοσφεράτος said...

κοιτα σωστο ειναι αυτο που λές .. Ομως για να περιορισουμε λίγο την συζητηση στα της αριστεράς : ε εχω παρατηρησει το εξής: οΣΟ -ΚΑΙ ΜΙΛΏΕΙΤΕ ΓΙΑ ΣΤΕΛΈΧΗ ΕΙΤΕ ΑΠΛΟΥς ΑΓΩΝΙΣΤΈς ΤΗς αΡΙΣΤΕΡΆς ειχαν γωρισει το πραγματικό προσωπο της Βιας - ας πουμε φυλακιστηκαν απο την χουντα ειτε γνωρισαν -υπεστησαν διωξεις , βασανισμους , τραυατισμους απο τα φασιστικά καθάρματα της Ακρας δεξιας η της δεξιας ειναι και κατα της πολιτικής βιας ..
Υπερ των μυθων ή της ..''θεικης βιας '' ειναι κατι παιδια πυ μεγαλωσαν επι Πασόκ γ αυτο και με περισση ευκολία λένε ..κατω η Χουντα του Πασόκ μιας και δεν εχουν γνωρισει την πραγματική ΦΑΣΙΣΤΙΚΗ ΧΟΥΝΤΑ ..ή κατι νεηλυδες στην αριστερά που προηλθαν απο απογοητευμένους νεοδημοκρατες και νομζουν οτι η αριστερά ειναι το θετικό αντιστοιχο τωνν φαντασιωσεβ που ειχε η .. Δεξια γα την αριστερά : Δηλάδη επειδή τοσα χρόνα ως απολιτικοι ή Δεξιοι φανασιωναν τους αριστερους ως περιπου τερατα με τεραστια σεξουαλική ενεργεια που κανουν ..οργια κατα το ''σεξ και Βια '' τωρα που αποφασισαν να γινουν ..αριστεροι θελουν ναγινουν ... Σουπερ αριστεροι : κατι σαν τον Μπατμαν δηλαδή..

δηλαδή κατατο
γνωστον '' Να γυρισει ο τροχός να ..μισει κια ο Φτωχός ''
Παρατηρησε και συ και θα δεις ..

Left Liberal Synthesis said...

Nosfy
Ακριβώς η βία ανήκει πλέον στην περιοχή της αισθητικής.
Τα θύματα της βίας δεν είναι παρά ατυχείς παρόντες σε ένα αγώνα για επαγγελματίες.
Η βία της Χούντας δεν θα μπορούσε ποτέ να γίνει αισθητικό επίδικο, γιατί είναι βία καθεστώτος.
Σωστά επισημαίνεις τους φορείς μιας ρητορίας για την βία

Γιάννης said...

η μόνη βία που μένει αστόχαστη είναι η μη υλική.

και το χειρότερο δεν είναι η εβδομαδιαία δόση βίας, αφού αυτή καθημερινά λαμβάνεται μέσω των τηλεφοράσεων, αλλά η εσωτερίκευση της μη υλικής βίας:

να είναι φρικτές οι δολοφονίες (που είναι), αλλά η βία λ.χ. των δελτίων ειδήσεων του mega και της πραξικοπηματικής κατάργησης του συντάγματος (μνημόνιο 1) να γίνεται αποδεκτή ως η νομιμότητα που διασφαλίζει ότι δεν θα αρχίσει ο κανιβαλισμός

Left Liberal Synthesis said...

Γιάννη

Κατ'αρχάς είδα με πολυ ενδιαφέρον την ιστοσελίδα σου.Μοιάζει με συστηματική καταγραφή μαθημάτων, παρά με τα χύδην ιστολόγια.Δεν έχω δει κατι παρόμοιο με τέτοια δομή. Πολυ ενδιαφέρουσα εργασία.

Τώρα επι της ουσίας του σχολίου σου διαφωνώ με την έννοια της άυλης βίας, οπως καταγράφεται από πολλούς.

Είναι άλλο πράγμα να σου δώσω μια μπουνιά στα καλά καθούμενα και να σου σπάσω τα δόντια και άλλο να σε βρίσω.

Η έννοια της άυλης βίας υποβιβάζει το δράμα της σωματικής εκπτωσης.

Αναφέρεσαι σε φρικτές δολοφονίες. Εδω ειναι το πρόβλημα.Δεν ειναι πλέον φρικτές , είναι μέρος μιας ρουτίνας. Στην ουσία τίποτα δεν είναι πλεον φρικτό.

Αυτή η εξοικείωση με προβληματιζει.