Διαφθορά - Εμπιστοσύνη και ο "Εγγράμματος Μουρουτισμός"

Η αποκάλυψη της απάτης του Διευθυντή της ΕΑΒ, ο οποίος πλαστογράφησε ένα μεταπτυχιακό για να απολαύσει 150.000 ετησίως έχει μοναδικό ενδιαφέρον. Όμως το ζήτημα της πλαστογραφίας  περιορίζεται στα τυπικά προσόντα του  συγκεκριμένου manager και δεν αξιολογείται η απόδοση του. Το συμπέρασμα είναι οδυνηρά απλό: Επειδή η ΕΑΒ είναι μια εταιρεία που υπάρχει μόνο υπό κρατική προστασία, δεν μπορούν να αξιολογηθούν ικανότητες και αποτελέσματα .Έτσι,  ουσιαστικά ,τον τελικό   ρόλο  στην αξιολόγηση  έχουν μόνο τα τυπικά προσόντα. Ο μπαγαπόντης-manager, πρόσθεσε μια… ωραία προϋπηρεσία στο βιογραφικό του και θα αναχωρήσει για μια διεθνή καριέρα   , όπου , δεν είναι διόλου απίθανο, η πλαστογραφία να θεωρηθεί θεμιτή ή ασήμαντη παραδρομή και να εκτιμηθούν η εμπειρία και  η "εσωτερική πληροφόρηση" .Το κράτος θα εκκινήσει ένα χαρτοπόλεμο  για να ξεψυχήσει η υπόθεση εντός του έτους.

Η υπόθεση προσιδιάζει  στην ταινία :" The Informant " , όπου ο ήρωας Matt Damon συμμετέχει ως διευθυντής μεγάλης εταιρείας , σε ένα σκάνδαλο δημιουργίας cartel. Συλλαμβάνεται  και εκτίει την ποινή του αλλά τελικά ξαναβρίσκει μια σημαντική θέση ,καθώς η εφευρετικότητα του στο κτίσιμο του cartel θεωρήθηκε προσόν. Βέβαια, το αξιοσημείωτο είναι ότι   η ιστορία της ταινίας είναι πραγματική, χωρίς καμία παραλλαγή.

Η τυπική, κλισέ θεωρία συνομωσίας επιτάσσει να θεωρήσουμε ότι όλοι ή σχεδόν όλοι οι πέριξ,  της Εαβ ήξεραν για το μεταπτυχιακό -"μούφα" και  έκαναν το κορόιδο, γιατί ο "συνάδελφος" ήταν επιλογή του δείνα πολιτικού. Τώρα που η ΕΑΒ θα πωληθεί ή θα μετασχηματιστεί , χρειαζόμαστε το κατάλληλο επικοινωνιακό περιβάλλον. Ουδέν ευκολότερο από το να επιλεγεί  ένα από τα δεκάδες  σκάνδαλα του μεγάλου στοκ με τον κωδικό: "γνωστά σκάνδαλα για ώρα ανάγκης" .Στο στοκ εσχάτως τοποθετήθηκε και συνονόματος του συμπρωταγωνιστή της Κοντού στα Κίτρινα Γάντια. Προσοχή στην αλληγορία: στην θέση του Γκιωνάκη - Μπρίλη αντιστοιχεί ο Μελισσανίδης ο οποίος λόγω του χαριτωμένου του στυλ θα διασκέδαζε τον τέως πρόεδρο του Ταιπεδ στο ταξίδι την Κεφαλονιά. Γιατί κάτι μου λέει πως ο Γκιωνάκης οσονούπω θα προσλάβει το σύζυγο της Κοντού;

Παρά τις κορώνες και τους υποτιθέμενους  θερμούς  Σεπτέμβρηδες, το στρατηγικό μέλλον για την Ελλάδα είναι από όλους, υπόρρητα  συμφωνημένο :αναζητείται ένας "ηθικός καπιταλισμός εντός ευρώ". Σε ένα τέτοιο project μόνο με Λαυρεντιάδη, Ρέστη στον Κορυδαλλό και κανένα Βωβό- Πατήρ στον εισαγγελέα δεν γίνεται τίποτα. Οι συμβολικές κινήσεις μέχρι τώρα δεν είναι ασήμαντες αλλά είναι απελπιστικά λίγες σε σχέση με τη συσσωρευμένη οδύνη των πολλών. Ταυτόχρονα ο  εκτραχηλισμός των "κάτω" με την εκτεταμένη μικροπαραβατικότητα σε φόρους ,εισφορές, επιδόματα μεταθέτει  για το  μέλλον την  ανακοίνωση ενδεχόμενης   αναστροφής.

Στην ουσία η μείζων διαφορά, μεταξύ Σαμαρά και Συριζα , στην ανάγνωση  της  συγκυρίας είναι ότι εκτιμάται διαφορετικά το momentum της αναμενόμενης ή λανθάνουσας   αλλαγής στην οικοδόμηση αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ πολιτών και πολιτών-πολιτείας  . Σύμφωνα  με την γενική Σαμαρική διήγηση , η αλλαγή γίνεται ήδη στο "υπέδαφος" της κοινωνίας σε  περιβάλλον οικονομικής ασφυξίας. Στην αφήγηση αυτή το  επίτευγμα θα είναι ουσιαστικό,  μόνιμο και θα έχει τη μορφή ενός νικητήριου "μαρτυρίου". Στην Συριζαική αφήγηση , η εμπιστοσύνη θα οικοδομηθεί αφού υπάρξει  πολιτική αλλαγή ριζικού τύπου , της οποίας τα σημαίνοντα προέρχονται    από το κλασσικό ρεπερτόριο της αριστεράς. Η Σαμαρική εκδοχή, αποκαλούμενη "success story" , έχει περισσότερες πιθανότητες να εδραιωθεί ιστορικά   και πολύ λιγότερες να πετύχει εκλογικά. Είναι πιθανό μια Συριζαική κυβέρνηση να βρει μια οικονομία με πρωτογενές πλεόνασμα, μηδενικό εμπορικό ισοζύγιο, υψηλή ανεργία αλλά βαθύτερη κατακτημένη κατανόηση της συγκυρίας από τους πολλούς. Ο Σύριζα θα  ονομάσει "αντιμνημόνιο"  ένα αναμενόμενο σταθερό ή ανοδικό οικονομικό κύκλο, προερχόμενο ακριβώς από το "μνημόνιο" και μια αναδιαπραγμάτευση εντός  δεσμεύσεων των διαφόρων μνημονίων σε μια   ευρεία διεσταλμένη ερμηνεία τους. Ταυτόχρονα καθώς οι αλλαγές στο "κοινωνικό υπέδαφος" αποκαλύπτονται πολύ αργότερα από τα σημεία καμπής είναι φυσικό οι δυσοσμίες  (σκάνδαλα, διαφθορά) να επικαλύπτουν πιθανές βελτιώσεις της  κοινωνικής συμπεριφοράς .

Η ύφεση στις κινητοποιήσεις, η διστακτικότητα για εκλογές ίσως να συνηγορούν στο Σαμαρικό "μαρτύριο". Ταυτόχρονα η Συριζαική "υπόσχεση" είναι η ηπιότερη αντίρρηση που θα μπορούσε να διατυπωθεί από μια κοινωνία, η οποία επιβιώνει στη μεγαλύτερη κρίση που έχει καταγραφεί ποτέ στον Δυτικό κόσμο. Ο Τσίπρας κινείται στο 8 της δεκάβαθμης κλίμακας "Τράγκα" ,στην οποία αρίστευσαν  με 10 οι "θεσμικοί"  ΓΑΠ το 2008 -9 και  Σαμαράς το 2009-11.

Σε ανύποπτο χρόνο, παρατηρώντας τα πράγματα στη μικρή καθημερινή κλίμακα είδα ενδείξεις μιας αναδυόμενης εμπιστοσύνης (εδώ). Είναι σχεδόν αδύνατον να γνωματεύσω αν η τάση συνεχίζεται. Εδώ όμως αναδύεται και το παράδοξο της συγκυρίας: Η Συριζαική υπόσχεση ,βεβιασμένα αναζητεί την ονομαζόμενη ριζική αλλαγή εντός των προσεχών 5-6 εβδομάδων. Έτσι η εξατομικευμένη ευθύνη για να οικοδομηθεί η  αμοιβαία πίστη   στους   «κάτω» μετατίθεται αενάως προς το μέλλον. Και όταν το μέλλον αυτό γίνει παρόν, πιθανόν ο εκτραχηλισμός να είναι μη αναστρέψιμος   υπονομεύοντας τα θεμέλια της όποιας υπόσχεσης.

Παρέκβαση

Είναι σαφές ότι ο λεγόμενος «τρίτος πόλος»  κινείται εντός της  «Σαμαρικού μαρτυρίου». Στην τυπική-γραμμική αριστερή εκδοχή του ο πόλος  οφείλει  να μην αναστείλει ή ακυρώσει την αυταξία της Συριζαικής υπόσχεσης αλλά να την ενσωματώσει ως πειραματική εκδοχή ενός ζέοντος πολιτικού συστήματος. Στο σημείο αυτό η οξυδέρκεια του Βαρδινογιαννιακού πόλου (Ν.Κωνσταντόπουλος, Ν.Χατζηνικολάου)  είναι ενδεικτική των ρεπερτορίων υψηλής πολιτικής που διαθέτει ο αστικός κόσμος, υπερβαίνοντας έτσι τους πολιτικούς του εκπροσώπους. Η ύπαρξη και όχι το περιεχόμενο της Συριζαικής υπόσχεσης ,στην ονομαστική εκδοχή του, έχει σταθεροποιητική επίδραση , με δεδομένο ότι καραδοκεί η φασιστική εναλλακτική υπόσχεση . Έτσι η χειρουργική και όχι μετωπική κριτική στη Συριαζική ατζέντας είναι η μόνη παραγωγική στάση. Δυστυχώς , η τρέχουσα ιδεοκίνηση ,εντός του λεγόμενου «τρίτου πόλου» , παραπέμπει περισσότερο προς «εγγράμματο Μουρουτισμό» παρά σε κριτική.   

Εικόνα: The Crowd (1928)