Το κέντρο ως παράξενος ελκυστής

 

 

 

 

 

Η πρωτοβουλία των 58 ,ενώ προσέφερε ένα δημιουργικό κείμενο για ακαδημαϊκή συζήτηση , ιδίως στο εύστοχο κομμάτι «χωρίς ντροπή» , είναι σχεδόν βέβαιο ότι δεν μπορεί να παράγει νέα πολιτικά δεδομένα. Η ρητή άρνηση της Δημαρ περιορίζει αμέσως το εύρος των πρωτοβουλιών. Φαίνεται λοιπόν ότι η λεγόμενη υπόθεση της κεντροαριστεράς δεν τρέχει αμέσως.

Υποστηρίζω πως το πρόβλημα δεν είναι υποκειμενικό, δεν αφορά τις ικανότητες και τη βούληση ενός συγκεκριμένου συνόλου αυτοοριζόμενων κεντροαριστερών ή εκσυγχρονιστών να συλλάβουν το χρονισμό της συγκυρίας και να αναδείξουν τα ιστορικά επίδικα. Το πρόβλημα ευρίσκεται στη λανθασμένη θεμελιακή ανάγνωση τους για τους μεγάλους παίκτες της εποχής και την υφή των πολιτικών αυτοπληρούμενων σχεδίων τους. Υποστηρίζω πως τόσο η "Σαμαρική ασκητική "όσο και η "Συριζαική υπόσχεση" εξελίσσονται σε οιονεί κεντρώα πολιτικά σχέδια που συγκλίνουν ταχύτατα. Η πολιτική αρχιτεκτονική δεν πάσχει από έλλειψη κέντρου, αντιθέτως πάσχει από επικάλυψη , από μια υπερφόρτωση κεντρώων πολιτικών, οι οποίες δημιουργούν ανάγκες μιας άλλου τύπου παρέμβασης.

Το κομβικό σημείο της περιόδου σχετίζεται με τη ΧΑ.Η σύλληψη του Μιχαλολιάκου κινείται πέραν της ποινικής σφαίρας ή τρέχουσας πολιτικής ροής. Είναι κομβικό σημείο το οποίο διευρύνει την ΝΔ αναγκαστικά προς το κέντρο. Ταυτόχρονα η δημοσκοπική αντοχή της ΧΑ δημιουργεί το έδαφος συγκρότησης μιας «καθαρής» ακροδεξιάς  η οποία θα καταλάβει το δεξί κέρας της πολιτικής παράταξης. Οι δυνατότητες ακροδεξιού πόλου να μεταμορφωθεί , δηλαδή να περιγράψει ένα αυθεντικό πολιτικό και όχι εγκληματικό σχέδιο έχουν υποτιμηθεί  και παραμένουν ισχυρές. Το στρατηγικό και αφηγηματικό βάθος αυτού του σχεδίου έχω περιγράψει ήδη από τον Ιανουάριο 2012 πολύ πριν σοκαριστούμε από τα ποσοστά (πηγή)

Ταυτόχρονα δεν έχει κατανοηθεί η ουσία της Συριζαικής υπόσχεσης.

Το αυτοπληρούμενο αυτό σχέδιο ,στην πραγματική και όχι στην ονομαστική ή φαινόμενη αξία του, στέκεται πολιτικά μόνο σε συνθήκες ευρύτατης πολιτικής συναίνεσης και εφάπτεται με την έννοια ενός εθνικού δικομματικού και δια ταξικού προγράμματος. Η Συριζαική ονομαστική υπόσχεση ,σε συνθήκες απόλυτης εχθρότητας από μια ηττημένη Σαμαρική δεξιά, οικονομικής ασφυξίας από εγχώριους ή διεθνείς εχθρούς και ελάχιστους συμμάχους δεν υφίσταται ούτε καν ως υπόθεση εργασίας. Είναι τέτοια η φύση της οικονομικής κρίσης και οι υποδομές του  κοινωνικού σχηματισμού, οι οποίες καθιστούν αδύνατη οποιαδήποτε μεγάλη υποτιθέμενη ριζική αλλαγή (στην έννοια της συριζαικής εσωκομματικής argot), εντός των ρητών και υπόρρητων συριζαικών συντεταγμένων και δεσμεύσεων :πλεονασματικοί προϋπολογισμοί , παραμονή στο Ευρώ. Ο Συριζα, με την Αυγή να συναγωνίζεται το Χωνί σε κυκλοφορία και τα εκλογικά του ποσοστά στους φοιτητές σε επίπεδα κλίμακας ρίχτερ, «κινδυνεύει» εισπράξει μια τυπική ανάθεση από τις πιο ανυπόμονες δυναμικές ομάδες. Αυτές τις οποίες καλεί ευλόγως και συνεχώς σε «μη ανάθεση» αλλά κινηματική συμπόρευση, εντός όμως των δικών του προαπαιτούμενων (πλεονασματικοί προϋπολογισμοί, ναι στο Ευρώ). Για αυτό ακριβώς παρά τις τηλεεκρήξεις και τηλεοργές και τις επακόλουθες δεξιές αλλεργίες ο Συριζα κατά βάθος  ασθμαίνει στην ιδέα ανεξέλεγκτων απεργιών, απελπισμένων κινητοποιήσεων , γενικευμένου αντι ευρώ κλίματος κλπ. Αυτή  λοιπόν η επερχόμενη ανάθεση ,δηλαδή μια κυβερνητική εντολή εν λευκώ κλασσικού τύπου, γίνεται διαχειρίσιμη , παρά μόνο στο πλαίσιο ενός αυθεντικού διακομματικού διαταξικού consensus.Εκτός του consensus αυτού υπάρχει μόνο το διαστημικό σενάριο συγκυβέρνησης Τσίπρα, Αλαβάνου, Καζάκη, Κουρή, Καμμένου, Κατσανέβα  με τις ευλογίες της Marine Le Pen.

Η διαφορά ονομαστικής και πραγματικής αξίας της οποιασδήποτε πολιτικής υπόσχεσης δεν μπορεί να γίνει κατανοητή ,ούτε είναι καν διαπραγματεύσιμη εντός ενός κλισέ λόγου περί λαϊκισμού κλπ.

Το δίπολο αυτό  αυτή είναι συστατικό των πολιτικών κομμάτων και αφορά δύο οργανικά απαραίτητους πόλους της σύστασης τους :την τελετουργία και τη ζωή. Όλα τα κόμματα εδράζονται στο δίπολο αυτό, το οποίο δεν αφορά μια επιφάνεια σε αντιδιαστολή και μια ουσία, ή ένα λόγο σε αντιδιαστολή με μια υλοποίηση. Ο τελετουργικός λόγος είναι λειτουργικός στην απόλυτη θεολογική έννοια, δηλαδή ανασυγκροτεί αενάως τους βιοψυχικούς και πνευματικούς δεσμούς εντός του κόμματος. Το απόλυτο τελετουργικό κόμμα είναι το Κκε, το οποίο, σχεδόν με τα μισά χρόνια στην απόλυτη νομιμότητα και μια  συμπεριφορά εντός του απόλυτα πολιτικά ορθού, συγκροτείται μέσω μιας συμβολικής γλώσσας και μέσω εννοιών και εκφωνημάτων με ιστορική αξία και αναφορά  στην περίοδο της παρανομίας του. Το Κκε δεν είναι δογματικό στην έννοια της αγκύλωσης , αλλά μπορεί να  είναι τελικά τόσο κομφορμιστικό γιατί ακριβώς διαθέτει μια τόσο στιβαρή εσωτερική τελετουργική ζωή. Ο Συριζα κατόρθωσε σε χρόνο dt να συγκροτήσει την εσωτερική του τελετουργία η οποία τον δομεί ως ιστορικό ρεύμα, αλλά ακριβώς η ισχυρή λειτουργία αυτή με τα εκφωνήματα του αντιμνημονίου, της παραγωγικής ανασυγκρότησης κλπ, συγκροτούν τον  πόλο της πολιτικής του πράξης  ο οποίος κινείται τροχιοδρομικά σε ένα ιστορικό συμβιβασμό a la ελληνικά. Δεν είναι καθόλου τυχαία η έκβαση του συνεδρίου του: Οι καλοί κάτοχοι της εσωκομματικής τεχνικής γλώσσας του Συνασπισμού, ανεξαρτήτως πολιτικών θέσεων-εκφωνήσεων , συνέθλιψαν μέχρις εξαφανίσεως τις εξωκομματικές διαλέκτους και παραλλαγές που εισήχθησαν στο διάστημα της αριθμητικής διόγκωσης.

Είναι πολύ ενδιαφέρουσα η οξυδέρκεια τυπικών αστικών σχηματισμών και πόλων ισχύος, οι οποίοι έχουν συλλάβει την τελετουργική "αριστερή" φύση του Συριζα. (Χατζηνικολάου, Βαρδινογιάννης, Κόκκαλης, Δασκαλόπουλος  κλπ) .Το μόρφωμα αυτό ,σε αντίθεση από την αίσθηση που επικρατεί στους 58, με ένα τυπικό αναπάντεχο υπερκερασμό  από τα "αριστερά" έχει νεύσει καταφατικά όχι μόνο προς τον αναμενόμενο εθνικό συμβιβασμό αλλά και την εκκεντρική avant garde παραλλαγή του ως διακυβέρνηση Συριζα. Αυτό γίνεται γιατί ενστικτωδώς καταγράφει τον δομικό κεντρώο χαρακτήρα της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Με ένα άλλο δρομολόγιο η Σαμαρική ασκητική είναι υποχρεωμένη να αναζητήσει τον ιστορικό συμβιβασμό. Το λεγόμενο success story ,πετυχαίνει και η επιτυχία του οδηγεί αυτομάτως σε εθνική συναίνεση. Για το success story υπάρχουν πολύ λανθασμένες εκτιμήσεις. Το ss είναι πρόταγμα  προεξόφλησης, μια υποθήκη προσδοκιών ,είναι ένα δυναμικό πλαίσιο μέλλοντος με θετικό πρόσημο . Δεν είναι γνωμάτευση για την ευτυχία των ανέργων των πτωχών σήμερα. Οι πιο οξύνοες πλευρές του Συριζα, συνέλαβαν , επιτέλους, τη φύση του αινίγματος το οποίο προφανώς δε λύνεται με την αποκάλυψη του failure στο «ψευδές» success story  (πηγή).Το ss σηματοδοτείται από το πρωτογενές πλεόνασμα (1). Είναι πολύ λανθασμένη επίσης η συζήτηση για την προέλευση ή την αλήθεια του. Το μέγεθος του πλεονάσματος είναι  οικονομικό  μέγεθος αλλά το πιστοποιεί η κυβέρνηση εμμέσως μέσω μιας πολιτικής έκφρασης. Μια κυβέρνηση που θα νεύσει προς μια πολιτική έντασης προς τους διαπραγματευτές έχει ήδη πρωτογενές πλεόνασμα, όσο και αν μεμψιμοιρεί η αντιπολίτευση ή το αμφισβητούν αρμόδιοι .Αλλιώς αυτοκτονεί .Το πρωτογενές πλεόνασμα είναι το πολιτικά ορθό φόβητρο προς τους δανειστές, επομένως η ύπαρξη του είναι πρωτίστως γνωστή στην κυβέρνηση. Ο Σαμαράς μπορεί λοιπόν μπορεί να προσέλθει σε μια κρίσιμη διαπραγμάτευση με τους δανειστές μόνο αν πραγματικά έχει πλεόνασμα. Αυτή διαπραγμάτευση μπορεί να γίνει μόνο αν έχει ισχυρή εσωτερική υποστήριξη. Οι εκλογές πιθανόν να τον κατατάξουν αδύναμο πρώτο ή οριακό δεύτερο. Η λύση είναι απλή: Με δεδομένη τη δυσπραγία του Συριζα να υλοποιήσει μόνος ακόμα θεμελιώδη του ονομαστικού του προγράμματος ,χρειάζεται μια ιδιόμορφη συναίνεση à la "Βυθίσατε το Hora" ή "Όχι στην Εοκ" της περιόδου Κ.Καραμανλή Α.Παπανδρέου: Φαινομενική τελετουργική  ένταση, στρατηγική ταύτιση. Βαδίζουμε ,ευτυχώς ,προς την άριστη συναινετική λύση του διλλήματος του φυλακισμένου. Το πραγματικό πλεόνασμα ενισχυόμενο με την επίδειξη της ονομαστικής Συριζαικής απειλής, μπορεί να δημιουργήσει μια επιτυχή διαπραγμάτευση.

Το πολιτικό σύστημα εννοούμενο ως σύνολο με κύριους παίκτες ΝΔ και Συριζα μπορεί να εγγράψει μια  επιτυχία μετά από καιρό, η οποία θα προκύψει ακριβώς από τον συγχρονισμό των διαφορετικών δρομολογίων τους. Είναι η επιτυχία που με συστηματικό ευκρινή τρόπο περιγράφει εδώ και καιρό ο Χατζηνικολάου, ως ιδεολογικός εκπρόσωπος των πιο δυναμικών τμημάτων του αστικού κόσμου. Θα έχουμε λοιπόν μια κεντρώα οργανική πραγματική σύγκληση , πέραν των προφανών  προσκλήσεων προς «τοπολογικούς» ενδιάμεσους χώρους.

Αυτού του τύπου κεντρώα σύγκλιση à la ελληνικά, μπορεί να δημιουργήσει το πολιτικό περιβάλλον των τεχνικών μεταρρυθμίσεων τις οποίες εύστοχα θέτουν οι 58 ως κεντρικό μεταμνημονιακό στόχο.

Οι 58 προτείνουν μια κεντροαριστερή ανασυγκρότηση ως ιδιοκτήτη της μεταρρυθμιστικής ατζέντας και ως ρυθμιστικό πόλο μιας κομματικής σύνεσης .Πρόκειται μάλλον για μια σχετικά αδρή σύλληψη η οποία μέσω ανασύστασης της κλασσικής γεωγραφίας (αριστερά, κέντρο, δεξιά) αδυνατεί να προσλάβει την τραγική αντίφαση του ελληνικού δράματος :σε συνθήκες οικονομικής κρίσης οι μεταρρυθμίσεις δεν μπορούν να γίνουν ως ρητό τεχνικό σχέδιο μεγάλης συναίνεσης, αλλά υλοποιούνται   με δόσεις αυταρχισμού .

Στην Συριζαική τεχνική γλώσσα οι μεταρρυθμίσεις δεν λείπουν αλλά προϋποθέτουν την ανακούφιση των πολλών μέσω μιας ριζικής ανατροπής της οικονομικής πολιτικής. Οι έννοιες της ανταγωνιστικότητας, ανταποδοτικότητας ,αποτελεσματικότητας είναι κυρίαρχες στην έντεχνη version της Συριζαικής υπόσχεσης, αλλά απωθούνται στο απώτερο μέλλον της «μεταμνημονιακής» φάσης. Είναι αξιοσημείωτο πως εντός της Συριζαικής argot ο όρος «κρατικοδίαιτος» είναι εξαιρετικά αρνητικά φορτισμένος .Αυτή η αναβολή  ,άλλοτε εννοείται πραγματικά, άλλοτε είναι η μετωνυμία των αγκυλώσεων που επιβάλουν οι τυπικές δυνάμεις της κατακερματισμένης κοινωνίας  οι οποίες ευρίσκονται στη θαλπωρή του Συρι'ζαικού αντιμνημονίου.

To τραυματικό δίλλημα των μεταρρυθμίσεων,  αυταρχισμός ή αναβολή 'βασίζεται στο έλλειμμα των πραγματικών κινητήριων δυνάμεων . Οι λεγόμενες αυτονόητες μεταρρυθμίσεις προκύπτουν από την πίεση των παραγωγικών  ομάδων της εξωστρεφούς ιδιωτικής οικονομίας, οι οποίες έχουν συμφέρον για την ανάπτυξη θεσμών και μηχανισμών που εξαφανίζουν το καθεστώς των εξαιρέσεων προνομίων κλπ. Το πρόβλημα είναι πως αυτές οι δυνάμεις είναι αρκετά ισχνές ενώ ως παραγωγικές αυτοκατανοούνται οι ''ομάδες των προστατευμένων επαγγελμάτων, της μεσαίας κατανάλωσης, της εκτεταμένης φοροαποφυγής των εσωστρεφών υπηρεσιών το στελεχιακό προσωπικό των μονοπωλιακών Δεκο κλπ.Έτσι δημιουργείται ένας πληθωρισμός ονομαστικής μεταρρύθμισης η οποία καταστατικά αφορά τους «άλλους».Το παράδοξο παίρνει την εξής μορφή: Στελέχη του ευρύτερου δημοσίου τομέα  διακινούν ένα ρεπερτόριο που βασίζεται σε μια ισχυρή ιδιωτική εξωστρεφή οικονομία, της οποία τα στελέχη δεν ανευρίσκονται πουθενά. Το εντόπιο στελεχιακό δυναμικό των μεταρρυθμίσεων συγκρινόμενο με το αντίστοιχο μιας βιομηχανικής οικονομίας είναι απελπιστικά μικρότερο.  Με μια έννοια το μεταρρυθμιστικό πρόταγμα είναι ιδέα «εκ των άνω» η οποία αναζητά συγκυρία για να στερεοποιηθεί ως πολιτικό υλικό. Εδώ οι 58 έχουν δίκιο δρώντες ως think tank χωρίς πολιτική φιλοδοξία για τους ίδιους. Ταυτόχρονα και η  Συριζαική αριστερά έχει δίκιο όταν καταλογίζει  ότι οι  μεταρρυθμίσεις είναι πρόσχημα  για άλλες πολιτικές ,δηλαδή δεν υπάρχει αυτοκίνητη μεταρρυθμιστική ροπή  αλλά λέει πολύ επιμελώς τη μισή αλήθεια. Η άλλη μισή είναι και οι δικές της μεταρρυθμίσεις,  δεν είναι η φυσική ροπή των δικών της κοινωνικών στηριγμάτων της. Ενίοτε κολακεύει τον κατακερματισμό και τον τοπικισμό επομένως ,όπως ακριβώς και οι 58 ,  ο Συριζα  θα αναγκαστεί να «υποκλέψει» την μεταρρυθμιστική συναίνεση  με τη χρήση άλλων ιδεολογημάτων, πιθανότατα με τη χρήση του ευρωπαικού κετημένου ως αναφορά υπόδειγμα.

Μεταξύ του Σαμαρικού αυταρχισμού και Συριζαικής αναβολής  ,αναγκαστικά, η λογική των 58 ρέπει σε μια ανομολόγητη συγκατάνευση  προς τον αυταρχισμό.

Ωστόσο η Συριζαική αναβολή μπορεί να εξουδετερωθεί πολύ αποτελεσματικά όσο η δυνητική διακυβέρνηση έρχεται  εγγύτερα. Το πρόβλημα δεν είναι να καταγγελθεί η τελετουργική αντιμεταρρυθμισιολογία του Συριζα (ίδιον όλων των αντιπολιτεύσεων με αναπάντεχο πρωταθλητή τον Γαπ του 2006-2009 που έστειλε την Μαριλίζα  ως υπαρχηγό του Τσίπρα να καταλάβει τη ΔΕΗ )  αλλά να αναδειχθεί η λανθάνουσα τεχνική μεταρρυθμιστική ατζέντα μέσω της προβολής της δυνητικής διακυβέρνησης . Ισχυρά μεταρρυθμιστικά κόμματα δυνητικοί σύμμαχοι του Συριζα μπορούν να παίξουν καταλυτικό ρόλο.                

Με ένα παράδοξο τρόπο η πολιτική υπερδομή αποκτά μια ισορροπία.

Αναδύονται μια εκκολαπτόμενη νέα ακροδεξιά ,δύο μεγάλα κεντρώα κόμματα με πόλωση αριστερά -δεξιά, μια παραδοσιακή αριστερά (Κκε) και τρία κόμματα ρυθμιστές: το Πασοκ οι Ανελ και η Δημαρ. Από "μηχανική" άποψη το σύστημα ισορροπεί καλύτερα αν υπάρχουν τρεις διαθέσιμοι για αμφίπλευρες συμμαχίες. Η λογική της συγκυρίας ευνοεί ένα κατακερματισμό του κέντρου γιατί εξασφαλίζει σταθερότητα σε όλες τις περιπτώσεις.

Το Πασοκ είναι αδύνατο να αποφύγει από το συμβολικό του φορτίο, ενώ οι Ανελ δείχνουν μια αξιοσημείωτη σταθερότητα διατηρώντας άφθαρτο το ιδεολόγημα της Πολαν σε μια νεοβαρβαρική εκδοχη .

Το μοναδικό κενό είναι ένα μικρό κόμμα του ενοχλητικού κέντρου: Ένας ελεγκτής των ατασθαλιών, των μεγαλοστομιών των "μεγάλων" ένας εκπρόσωπος των ολιγάριθμων Ιωβ (πηγή) του προμνημονίου , του μνημονίου και του μεταμνημονίου. Λείπει ένας ηθικός σεκταρισμός του κέντρου. Η Δημαρ θα μπορούσε να παίξει αυτό το ρόλο, αλλά η ακατανόητη προσέγγιση με τον Λοβέρδο υπονομεύει το τριπλό εύστοχο όχι, προς αυταρχισμό, πασοκισμό, λαικισμό που ανακοίνωσε ο Κουβέλης , ιδίως τώρα που το ηθικό προβάδισμα του Συριζα ως αναμάρτητου μπορεί να ξεθωριάσει ταχύτατα (2)

 

(1) Εδώ μια ενδιαφέρουσα αλλαγή ύφους και περιεχομένου για το πρωτογενές  πλεόνασμα ,από ένα αναπάντεχο σύμβουλο του Στουρνάρα.

 

(2)  Η μελαγχολική σιωπή  για τις υποθέσεις  Μητρόπουλου (ο νόμος Αλογοσκούφη ως ηθικό έσχατο κριτήριο ) , Τσίπρα (υπόθεση Αγκάλη, άνευ σχολίων..) δείχνουν πως το ηθικό πλεονέκτημα της αριστεράς  μετασχηματίζεται βαθμιαία σε εξοικείωση  με τους βαθύτερους ηθικούς και αισθητικούς  κωδίκες του παλαιοπασοκικού βιόκοσμου: καλή η αριστερή ρητορεία  αλλά στην τελική  είμαστε επαγγελματίες δικηγόροι και στοργικοί γονείς...