Ερντογανισμοί.........

 

 

 

 

Όταν το 2002 ο Ερντογάν πήρε την εξουσία δεν ήταν δυνατό να προβλεφθεί η μετέπειτα πορεία: Οικονομική ανάπτυξη, κερδισμένες θέσεις στην σύγκρουση με το στρατιωτικό κατεστημένο, διεθνής αναγνώριση. Όπως πάντα η επιτυχία είναι συνδυασμός πολλαπλών επιλογών που έγιναν σε παρελθόντα χρόνο και επιταχυνθήκαν  ή εμπλουτίστηκαν από τον Ερντογάν αλλά και αυθεντικών δικών του πρωτοβουλιών που είχαν τον χαρακτήρα τομής. Σε κάθε περίπτωση έχουμε να κάνουμε με μια ιστορικών διαστάσεων επιτυχία η οποία αφορά άμεσα την ευρύτερη περιοχή. Μια έγκυρη διάγνωση είναι ότι οι μεταρρυθμίσεις του Kamal Darwish αποτέλεσαν το βάθρο πάνω στο οποίο στηρίχτηκε η οικονομική ανάπτυξη, ενώ οι θεσμικές αλλαγές επιτεύχθηκαν στο πολιτικό περιβάλλον το οποίο συγκρότησε ο Ερντογάν: ένας ήπιος φιλελεύθερος φιλοκοσμικός ισλαμισμός. Ας ονομάσουμε το σύνολο αλλά και τα συγκροτητικά στοιχεία του ιστορικού αυτού εγχειρήματος ερντογανισμό.

Υποστηρίζω πως ο ερντογανισμός αφορά , εμπνέει και αποτελεί έννοια κλειδί για να περιγραφούν εξελίξεις της Αραβικής Άνοιξης αλλά και της Ελληνικής και ίσως Ιταλικής περιπέτειας.

Ο πυρήνας του εγχειρήματος έγκειται στο ότι επιχειρείται μια ιστορικού μεγέθους ένταξη στον υφιστάμενο και εξελισσόμενο κόσμο, για την κατοχύρωση των ευμενέστερων θέσεων, υπό την αναγκαία και ικανή συνθήκη ότι διατυπώνεται  μια ευρύτερη καθολική αφήγηση η οποία εμπνέει σημαντικές μερίδες του λαού. Η ευρεία αυτή αφήγηση αφορά ταυτόχρονα ζητήματα οικονομίας, ηθικής, αισθητικής και έχει συνεκτικό και συγκροτητικό χαρακτήρα. Η αφήγηση έχει την έννοια της αυτοκατανόησης απέναντι σε ένα ρευστό οικονομικό, πολιτιστικό και γεωπολιτικό περιβάλλον.

Ο ερντογανισμός, στην έννοια που παρατέθηκε, αποτελεί μια τέτοια πετυχημένη αφήγηση. Ο ήπιος ισλαμισμός εδώ δεν πρέπει να κατανοηθεί μόνο στην τυπική του διάσταση , ως ρεύμα που διεκδικεί λόγο στα τεκταινόμενα της πολιτικής κοινωνίας σύμφωνα με το ισλάμ, αλλά στη βαθύτερη του πολιτική θεολογία. Ο αυστηρός μη αποδεχόμενος εικονοποίηση μονοθεϊσμός του Ισλάμ με τις αξιώσεις να διατυπώνει ένα ηθικό και αισθητικό κανόνα για όλη την κοινωνία, προσφέρει αυτό τον καθολικό λόγο ως εργαλείο σύνθεσης των οικονομικών και ιδεολογικών συστατικών τα οποία απαιτούνται για ένα τόσο δυναμικό σχέδιο. Ταυτόχρονα η «ηπιότητα» του ευνοεί την απαραίτητη ευελιξία και προσαρμοστικότητα για την ένταξη και διεκδίκηση σε ένα μεταλλασσόμενο περιβάλλον. Ο ερντογανισμός ισορροπεί την «καθολικότητα» του πολιτικοθρησκευτικού λόγου με την προσαρμοστικότητα στο δυσμενές περιβάλλον.  Αυτό που εκ πρώτη όψεως φαίνεται προμοντέρνο αρχαϊκό, δηλαδή ο μονοδιάστατος κατηχητικός λόγος του Ισλάμ, εδώ λειτουργεί ως κυρίως ως το δυνατό συγκολλητικό υλικό. Η καθολικότητα του έχει αξία  περισσότερο από το περιεχόμενο της. Απέναντι στον μερικό ορθολογιστικό, αριθμητικό λόγο της οικονομίας , ο οποίος προφανώς είναι τελικά ιδεολογικός, ο ερντογανισμός προσφέρει ένα ανακουφιστικό καθολικό σχέδιο ηθικής και πολιτιστικής αναγέννησης.

 Περιπέτειες της Αραβικής άνοιξης. Ατελής ερντογανισμός

Τόσο στην Τύνιδα όσο και στο Κάιρο οι εκλογικοί νικητές ήσαν απ' ευθείας φορείς ,σχεδόν αντιγραφείς του ερτογανισμού. Φαίνεται ότι αυτό ήταν μια επιθυμητή κατάληξη για την Δύση. Σχεδόν δυο χρόνια μετά ο ερτογανισμός αυτός δείχνει τις ατέλειες του. Το καθολικό πρόταγμα δεν είναι δυνατό να οριοθετήσει και να περιορίσει το λαό, καθώς η οικονομία δεν ανακάμπτει με τους ρυθμούς που απαιτούνται. Ταυτόχρονα  οι συγγενείς φανατικοί μουσουλμάνοι ισχυροποιούνται και δίνουν ένα τόνο πολιτιστικού εγκλεισμού στο δημοκρατικό εγχείρημα. Στην Τύνιδα η αριστερά υφίσταται διώξεις ενώ στο Κάιρο ο κυβερνητικός αυταρχισμός ρέπει προς συνταγματοποίηση. Παρά ταύτα οι βασικές ιδεολογικές συντεταγμένες της κοινωνίας είναι ερτογανικές. Οι προσαρμογές και οι ιδιοσυγκρασιακές ρυθμίσεις έχουν αποτέλεσμα μόνο αν διατηρηθεί η κύρια αφήγηση του ήπιου φιλελεύθερου Ισλαμ.Με την έννοια αυτή η «αραβική άνοιξη» πρέπει να κατανοηθεί ως τραυματική δύσκολη αλλά τελικά επιτυχής ερντογανική εξέλιξη.

 Ιδιότροπες συγγένειες. Εκφράσεις ελληνικού ερντογανισμού

 Όσο και αν το περιεχόμενο του ερτογανισμού δεν έχει ιστορικές ή πραγματολογικές σχέσεις με τα Ελληνικά τεκταινόμενα , η μορφή του είναι παρούσα. Η βαθύτατη οικονομική κρίση δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί παρά μόνο μέσω μιας καθολικής αφήγησης. Και ως αφήγηση δεν εννοείται το πρόταγμα για μείωση της ανεργίας.

Αν δούμε προσεκτικά σχηματίζονται δύο αδρά σχήματα με πυρήνα έννοιες αξιών και συναισθημάτων: από τη μια αφήγηση «θυσίας υπομονής και λύτρωσης» από την άλλη μια αφήγηση « αξιοπρέπειας ,τομής , ελπίδας» .

Οι αφηγήσεις αυτές υστερούν έναντι του κλασσικού ερντογανισμού στην διατύπωση σαφών προταγμάτων από το χώρο της Ηθικής και Αισθητικής αλλά τείνουν σπασμωδικά να ολοκληρώσουν την καθολικότητα τους.

Πιο ευνοημένη η Συριζαική αριστερά μπορεί να διευρύνει το ρεπερτόριο της από την αναμφισβήτητη ηθική της υπεροχή έναντι των κυβερνητικών, ενώ η διαχείριση του συμβολικού κεφαλαίου της ιστορικής αριστεράς , μπορεί να σχηματίσει ένα τύπο ερντογανισμού με ισχυρούς συγκολλητικούς μηχανισμούς.

Αντίθετα η κυβερνητική συμμαχία , εννοούμενη ως ενιαία  θα δυσκολευτεί να εμπλουτίσει την αφήγηση της με στοιχεία ηθικής και πολύ περισσότερο αισθητικής τάξης, ως ενιαίος φορέας. Αντιθέτως η Σαμαρική ΝΔ έχει ιστορικά αποθέματα από τα οποία μπορεί να αντλήσει τα απαραίτητα υλικά για την κατασκευή του αντίπαλου ερτογανισμού. Η σύγκρουση διαγράφεται μεταξύ αριστερόφωνου και δεξιόφωνου ερντογανισμού. Με την έννοια αυτή η δεξιά στροφή της NΔ είναι  υποχρεωτική  για να διατυπώσει ένα ευρύτερο λόγο πλαίσιο με ευρύτερες συμβολικές συντεταγμένες. Αλλιώς, απέναντι σε ένα πιο ολοκληρωμένο αριστερό ερτογανισμό θα αντιτάξει ένα μερικό ,ορθολογιστικό πρόγραμμα χωρίς αξιώσεις της καθολικής αφήγησης. Η επιχειρούμενη συριζαική πρωτοβουλία  για την προσέγγιση του Καραμανλικού ιδεολογήματος έχει στοιχεία ιδιοφυίας: η κατάτμηση του δεξιού «ερντογανισμού» θα του αποστερήσει στοιχεία καθολικής αφήγησης ώστε το μοναδικό ερντογανικό κόμμα να παραμείνει ο Συριζα.

Δεν είναι τυχαίο βέβαια πως και άλλα  κόμματα της συγκυρίας διατυπώνουν αφηγήσεις με αξιώσεις ενός ευρύτερου ηθικο αισθητικού πλαισίου: Η καθαρή φυλετική Ελλάδα με το ήθος της, ή η ιστορική εργατική τάξη με την ιδεολογία της. Πρόκειται για εκδοχές ερντογανισμού άλλοτε με αντιδραστικά  (ΧΑ) ή εργατιστικά (ΚΚΕ) στοιχεία.  

Το οξύμωρο είναι πως οι ενδιάμεσοι Πασοκ Δημαρ ,μπορούν να διασωθούν και τελικά να λειτουργήσουν ακριβώς γιατί ίσως παραμείνουν ως οι απαραίτητες εξαιρέσεις σε ένα περιβάλλον έντασης ενός ιδεολογικοποιημένου λόγου.Αν η επερχόμενη πόλωση ανάμεσα σε «ερντογανισμούς»  ενταθεί τότε ο ενδιάμεσος χώρος θα συγκροτηθεί ακριβώς λόγω του περιορισμένου τεχνικομεταρρυθμιστικού λόγου του. Ο «ορθολογικός μεταρρυθμισμός»  εξ ορισμού , ως ιδεολογικά αδύνατος και στερούμενος από ηθικές και αισθητικές αξιώσεις ,είναι αδύνατο να δημιουργήσει  αξιόλογο ρεύμα αλλά είναι ικανός να συγκροτήσει ενδιάμεσα κόμματα στελεχών για συμμαχικές κυβερνήσεις  σε ένα σκηνικό έντασης μεταξύ ισχυρών ερντογανισμών.

Κυνικός ερντογανισμός: Beppe Grillo

Στην Ιταλία οι εκλογές ανέδειξαν μια άλλη μορφή ερντογανισμού. Μια μικρή περιδιάβαση στις δραστηριότητες και υποσχέσεις του BG , κυριαρχεί μια απέραντη ηθικολογία με στόχευση την απαξίωση των αντιπάλων ενώ η αποχή από τα κύρια ΜΜΕ , η έμφαση στα νέα δίκτυα έχει μια ισχυρή αισθητική διάσταση. Απέναντι στην κομφορμιστική αισθητική των άλλων κομμάτων ,προβάλει μια νέα συνεκτική και στιβαρή αισθητική του «εναλλακτικού». Τα κλασσικά υλικά του ερτογανισμού υπάρχουν ήδη  , αλλά αυτά συντίθενται με ένα εξωφρενικό κυνισμό  λειτουργεί ως ισότιμο του τελετουργικού ισλαμ. Το νέο έστω και ως έκπληξη είναι μέρος του παιχνιδιού της μαζικής δημοκρατίας. Ο BG διακινεί ένα συνεκτικό ευρύ πολιτικό ηθικό αισθητικό σχέδιο , ένα δυτικότροπο κυνικό ερντογανισμό που είναι δυναμικός όχι μόνο από την οξύτητα των συνθημάτων του αλλά και από την συγκροτητική του αυτάρκεια.

Σε μια εποχή όπου η οικονομία και η κρίση της καταλαμβάνουν το μέγιστο του δημόσιου λόγου, είναι η ιδεολογία εκείνη που θα καθορίσει τα πάντα. Άλλωστε ο οικονομικός είναι πιθανόν ο πιο φορτισμένος ιδεολογικός και αφόρητα υποκειμενικός λόγος.

Εικόνα:

http://renresearch.wordpress.com/2012/12/09/did-renaissance-women-remove-their-body-hair/

 

Ποιού είδους είναι η ακροδεξιά έξαρση ;

 

 

Το τελευταίο διάστημα η κυβέρνηση ανέδειξε όψεις «μιας Δημοκρατίας του Καυκάσου» : πλαστογραφίες video με κλήση προς τον εισαγγελέα να συλλάβει βουλευτή, βασανισμοί κρατουμένων που μετριάζονται με Photoshop , συνηγορία για την θανατική ποινή από τον κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο , είναι οι πιο κραυγαλέες αποτυπώσεις μιας τυπικά ακροδεξιάς πολιτικής.

Η  ανάγνωση από την αριστερά είναι σχετικά αδρή: η οικονομική πολιτική δεν έχει καμία νομιμοποίηση και επομένως η υλοποίηση της θα γίνει μέσω της κλασσικής συνταγής της έντασης ,της επιβολής  και του ακροδεξιού αποπροσανατολισμού. Η αποκωδικοποίηση αυτή  προτίθεται   να αποκαλύψει  το χαρακτήρα  του  «πραγματικού προσώπου»  της δεξιάς.

Οι ακροδεξιές φασίζουσες εκφράσεις της κυβέρνησης είναι σαφείς. Υποστηρίζω πως αυτές δεν συνδέονται οργανικά  και μονοσήμαντα με το οικονομικό πρόγραμμα της , αλλά αποτελούν σύμπτωμα ενός εκλογικού σχεδιασμού με πολύ βραχύ ορίζοντα, ενώ έχουν την ιστορική τους εκκίνηση στην «αντιμνημονιακή» φάση της Σαμαρικής δεξιάς (πηγή). Η ακροδεξιά ταλάντευση δεν συνοδεύει  την αποτυχία  της οικονομικής πολιτικής αλλά τον ελιγμό  της ΝΔ να κεφαλαιοποιήσει ενδεχόμενη επιτυχία. Η τυπική λούμπεν δεξιά πρακτική δεν μπορεί να εκφοβίσει , ούτε να υποτάξει  αιωρούμενες κοινωνικές ομάδες ώστε να εξασφαλίσει μια καθίζηση των κινηματικών αντιδράσεων. Ταυτόχρονα έχει τόσο βραχύβια αποτελέσματα , έτσι ώστε είναι αδύνατο να χρησιμοποιηθεί ως υπομόχλιο για να εκτραπεί η συζήτηση από το ζέον κοινωνικό ζήτημα . Η  αρχιτεκτονική είναι περίπου η εξής:

Αν ονομαστεί οικονομική επιτυχία μια οριακή πτώση της ανεργίας λόγω εποχιακής απασχόλησης , αυτή θα διογκωθεί από την ΝΔ ως ένδειξη αλλαγής οικονομικού κλίματος. Σε ένα τέτοιο χρονικό εγγύτατο σημείο ο Σαμαράς θα προκηρύξει εκλογές. Ο «νόμος και η τάξη» δεν θα χρησιμεύσουν ως κατασταλτικός μηχανισμός μιας περαιτέρω ιζηματοποίησης των εισοδημάτων, αλλά ως το ιδεολογικό συνοδευτικό  του επερχόμενου ή υποσχόμενου ανοδικού κύκλου.

Η Συριζαική αριστερά ευλόγως αντιδρά με αμεσότητα, μόνο που λύνει την εξίσωση με copy paste  αναπαράγοντας την τυπική φόρμουλα : το κεφάλαιο επιτίθεται, καπιταλισμός με ασιατικές αξίες κλπ κλπ. Η κυνική ακραία βοθρολυματική έξαρση του εσμού της Συγγρού δεν στοχεύει κατ’ αρχάς να εκφοβίσει τα κινήματα για να μην αντιδράσουν στην οικονομική ταπείνωση. Στοχεύει να δημιουργήσει ένα περιρρέον αιώρημα εντός του οποίου μπορεί να υπάρξει εκλογικός αιφνιδιασμός με θετικό  και όχι αρνητικό επίδικο: «η οικονομία πάει καλά , δεξιοί νοικοκυραίοι συσπειρωθείτε να ξανασώσουμε την πατρίδα από μια υπαναχώρηση». Η σχετικά απότομη ταλάντευση προς το εμφυλιακό ρεπερτόριο δεν μου φαίνεται ως ένδειξη πανικού , όπως γίνεται στην κλασσική αριστερή ανάγνωση, αλλά ως προσπάθεια κεφαλαιοποίησης  ενός λυμφατικού ανοδικού κύκλου .Άλλωστε το ίδιο ιδεολογικό περίγραμμα είχε  η και αντιμνημονιακή έξαρση της ΝΔ (πηγή). Αν θεωρήσουμε ως έγκυρο  ένα ερμηνευτικό σχήμα επανάληψης του εμφυλίου ,τότε η ΝΔ συμπεριφέρεται ως διαχειριστής της τετελεσμένης νίκης του και όχι ως προβοκάτορας της εκκίνησης του.

Είναι σαφές ότι ο συλλογισμός αυτός «πάσχει»  στην προκείμενη : η οικονομία πάει καλά ( στην έννοια που προαναφέρεται, μιας οριακής βελτίωσης). Ένα πλήθος ενδείξεων και ορθόδοξων αναλύσεων συνηγορούν στο αντίθετο. Ωστόσο οι αναλύσεις αυτές υποτιμούν το πρωτείο της πολιτικής απέναντι στην οικονομία και τις δυνατότητες της πολιτικής να αναμοχλεύσει τον οριακά τον οικονομικό κύκλο ,όσο χρειάζεται για να γίνουν οι κατάλληλες σηματοδοτήσεις. Μια μεγάλη αποκρατικοποίηση με στοιχεία «ανοίγματος» σε νέους παίκτες (πηγή) ή μια ατζέντα αφομοίωσης του αιτήματος για αλλαγή λόγω λάθους του ΔΝΤ είναι δυνατό να σχηματοποιήσουν ένα διαφορετικό κλίμα.

Ανεξάρτητα από τους σχεδιασμούς και τις προθέσεις η λούμπεν δεξιά έξαρση  δεν πρέπει να παραταθεί. Αν η ανάλυση έχει μια βάση  τότε οι συγκυβερνώντες εταίροι της ΝΔ δεν υφίστανται μόνο μια ιδεολογική ήττα , αλλά πρόκειται να υποστούν ένα εκλογικό αιφνιδιασμό από τον ίδιο το συνέταιρο τους. Ας βιαστούν. Η διακηρυγμένη πρόθεση να λειτουργήσουν ως ρυθμιστικοί παράγοντες για εξισορροπηθεί μια δεξιά προοπτική  φαίνεται να  διαψεύδεται εκ των πραγμάτων.  Όσο για την Συριζαική αριστερά ,ορθώς πράττει που δεν υπόσχεται σχεδόν τίποτα πια εν όψει εκλογών, αλλά ας εμπιστευτεί τις ίδιες της αναλύσεις της: ο ελληνικός καπιταλισμός δεν είναι τόσο «πτωχοπροδρομικός» όσο θέλει και ο ίδιος να δείχνει, έχει δε πολλές φορές διασωθεί με στροφή στα «δεξιά» αλλά άλλες τόσες έχει αιφνιδιάσει με στροφή στα «αριστερά», δηλαδή από εκεί πού δεν τον περιμένεις: η ακροδεξιά έξαρση ίσως συνάδει περισσότερο με μια κατασκευή εκλογικού αιφνιδιασμού παρά με τον «καπιταλισμό των ασιατικών αξιών»

Εικόνα:http://all-that-is-interesting.com/post/10862523843/the-8-most-painful-torture-devices-of-the-middle-ages

 

Μια υπόθεση για ένα εξισορροπητικό υλικό

 

 

Δεν χρειάζεται η στατιστική για να συνοψίσουμε αυτό που αντιλαμβανόμαστε όλοι από το περίγυρο :η κοινωνική κατάσταση άγγιξε την ανθρωπιστική κρίση. Ωστόσο αυτή η κατάσταση έχει μερικές ιδιόμορφες αποτυπώσεις. Στις σφυγμομετρήσεις οι δυνάμεις της οργής και ανατροπής δεν σωρεύουν ένα σαφές υπέρτερο δυναμικό σε σχέση με τις δυνάμεις της τρέχουσας διαχείρισης. Ταυτόχρονα οι επιστρατεύσεις αντιμετωπίζονται από την κοινωνία με ένα παθητικό τρόπο, ενώ δεν διαφαίνονται προς το παρόν μεγάλες κινητοποιήσεις. Με ένα τρόπο η κρίση δεν μετασχηματίζεται με τους κλασσικούς μηχανισμούς σε ένταση, ενώ δεν διακρίνουμε μια γενικευμένη διάθεση υπομονής. Στο μηχανικό ισοζύγιο : κρίση μείον εκδηλώσεις της κρίσης υπάρχει μια άγνωστη ύλη , ένα μέγεθος που λειτουργεί ως ισορροπιστής.

Δεν έχω κανένα εμπειρικό τεχνικό δεδομένο παρά μόνο αυτό που αφουγκράζομαι και ζω τριγύρω. Το άγνωστο υλικό που ισορροπεί την κατάσταση είναι η μεγαλύτερη από όση φαίνεται, καταγράφεται και ταξινομείται , αλληλεγγύη. Πέραν των γνωστών τυπικών μορφών βοήθειας και υποστήριξης ( εκκλησία, ΜΚΟ, κόμματα , φορείς) έχει δημιουργηθεί ένα κύμα , ένα πνεύμα αλληλοβοήθειας που δρα στο micro πεδίο "κάτω" από το επίπεδο των φορέων. Δίκτυα με κόμβο την οικογένεια , την φιλία, την γετνίαση , το καφενείο, λειτουργούν και πολλαπλασιάζονται χωρίς να ανέρχονται στην επιφάνεια του εμπειρικά διαπιστεύσιμου. Η σιωπή είναι ουσιαστικό συστατικό του κύματος.Ίσως κανείς δεν θα μπορέσει να καταγράψει τα ποσοτικά του χαρακτηριστικά.

Είναι δεδομένο ότι η κοινωνία πολιτών είναι σχετικά υπανάπτυκτη στην ελληνική κοινωνία. Οι αυθεντικές , μη κρατικοδίαιτες συλλογικότητες είναι σχετικά αδύναμες ενώ πιο ασθενική είναι η δύναμη της ιδεολογία τους. Ωστόσο φαίνεται ότι η γενικευμένη κρίση πυροδότησε μια βαθύτερη πολιτική κοινωνία η οποία  λειτουργεί με το δικό της ρυθμό.

Η αντίφαση δημιουργείται :η κρίση πυροδοτεί άγνωστους μηχανισμούς αναίρεσης της εκ
των ένδον οι οποίοι λειτουργούν ως αναστολείς μιας λύσης μέσω ρήξης. Ενώ η πολιτική διαπραγμάτευση της κρίσης προκρίνει ίσως μια προοπτική μέσω ριζικής αλλαγής, η κοινωνία αυτοσυνηρείται μέσω ενός μακρόσυρτου κύματος με προοπτικές στο απώτερο μέλλον. Αυτό είναι ίσως και το ποιοτικό στοιχείο που ξεχωρίζει την συγκυρία από την αντίστοιχη του 80.Τότε η ριζική αλλαγή "ακουμπούσε" σε ένα βραχύχρονο ορίζοντα σε μια διάχυτη προσμονή ανέλιξης εδώ και τώρα, ενώ σήμερα κάτω από το διαχεομένο άγχος της επιβίωσης έχει δημιουργηθεί ένα υλικό υπόστρωμα αλληλεγγύης και κατανόησης το οποίο φαίνεται να είναι πιο εμπλουτισμένο και στοχαστικό.

Οποίος επενδύει σε μια πολιτική αλά Harry Potter όπου μια ρύθμιση ως αποτέλεσμα μιας πολιτικής σύγκρουσης θα έλυνε το πρόβλημα, δεν έχουν αντιληφθεί πως εκτός από το φόβο, η αυτενέργεια της κοινωνίας για την αλληλοβοήθεια λειτούργησε αναστοχαστικά: η κοινή αντιμετώπιση της ανέχειας άνοιξε τους χρονικούς ορίζοντες του ενεστώτος. Ο Harry Potter είναι πολύ ταχύς για να είναι ελκυστικός.

Η υλική δύναμη αυτού του "εσωτερικού" κύματος αλληλεγγύης δεν είναι απεριόριστη. Έστω και αν η ηθική του υπεροχή διευρυνθεί δεν μπορεί και είναι αφύσικο να  γίνει το κυρίαρχο ρεύμα της συγκυρίας. Αν οι διαχειριστές της συγκυρίας υπερτιμήσουν τις αντοχές της κοινωνίας , αν προσπαθήσουν να οικειοποιηθούν την αυθεντική κοινωνική αυτενέργεια , τότε αυτή η κατακτημένη καρτερική αλληλοβοήθεια θα μετατραπεί σε μακρόχρονη ανάθεση εμπιστοσύνης σε πιο βραχύχρονες προοπτικές.

Εικόνα:http://www.lib.rochester.edu/camelot/medsex/medsexfrm.htm