Καθώς η χρηματοοικονομική κρίση βαθαίνει, είναι φανερό πως οι απαντήσεις δεν είναι και τόσο απλές όσο φαίνονται. Η εντυπωσιακά αγχολυτική ,λόγω εκθαμβωτικής απλότητας, λύση της εξόδου από το Ευρώ, μάλλον υποχώρησε μετά την 21 Ιουλίου. Παραμένουν στο τραπέζι διάφορα πολύπλοκα μίγματα μερικής διαγραφής, αναστολής χρέους κλπ , των οποίων η δημοφιλία είναι ανάλογη της επιτηδευμένης και υποτιμητικής προς την νοημοσύνη απλότητας. Άραγε όλα είναι τόσο απλά, τόσο κατανοητά όσο οι δημαγωγοί λαϊκιστές όλων των αποχρώσεων αφήνουν να εννοηθεί;
Τι σημαίνει πέφτει το χρηματιστήριο, ανεβαίνουν τα spreads για τον κόσμο της εργασίας; Προφανώς δεν είναι αδιάφορα. Αν δεν είναι αδιάφορα τότε τακτικά ο κόσμος της εργασίας καλό είναι να εύχεται οι εμπειρικοί δείκτες του finance να «πηγαίνουν καλά»; Η πραγματική κατάσταση του κόσμου της εργασίας επηρεάζεται αρνητικά με την κάμψη αυτών των δεικτών;
Στα ερωτήματα αυτά οι Negri Hardt δίνουν μερικές σκέψεις και αφήνουν μερικά ερωτήματα ανοικτά. Στο πρώτο απόσπασμα αποδεικνύουν πως οι αξίες του finance, δεν είναι «καζίνο φούσκες» αλλά δείκτες πραγματικής αντιπροσώπευσης του πλούτου που παράγει η εργασία. Στο δεύτερο εκφράζουν τον αγνωστικισμό τους για τους τρόπους που το finance εισέρχεται στην ατζέντα της πολιτικής της αριστεράς.
Τα αποσπάσματα προσφέρονται σε όσους έχουν τις λύσεις στην «κωλότσεπη» LLS
Πηγή: A.Negri, M Hardt Commonwealth 2009
Το χρηματιστηριακό κεφάλαιο έχει αντικείμενο κριτικής για την ενίσχυση των οικονομικών κινδύνων και για το ότι τελικά δεν παράγει τίποτα. Μετά την κρίση του 2008 η βιτριολική κριτική προς το χρηματιστηριακό κεφάλαιο έχει επιταθεί. Το χρηματιστηριακό κεφάλαιο είναι καπιταλισμός καζίνο και οι κριτικές εναντίον του είναι ένα νόμιμο στοίχημα χωρίς κοινωνική χρησιμότητα.
Κάποιοι ισχυρίζονται πως η αξιοπρέπεια του βιομηχανικού κεφαλαίου εδράζεται στο ότι εμπλέκει παραγωγικές δυνάμεις απ’ ευθείας , παράγει αξία στα υλικά αγαθά.
Αντίθετα τα προϊόντα του finance είναι πλασματικά , παράγοντας χρήμα μέσω του χρήματος, παραμένουν αφηρημένα και τελικά παρασιτικά, δεν παράγουν πραγματικές αξίες.
Αυτές οι κριτικές είναι μερικά ορθές, αν και μέσω τα χρηματιστηριακά εργαλεία αρχικά χρησιμοποιούνται για διαχείριση κινδύνου αλλά τελικά προσανατολίζονται στην κερδοσκοπία και έτσι η βιοπολιτική οικονομία ωθείται στα άυλα αγαθά. Όμως αν αντιλαμβανόμαστε την χρηματιστηριακή κερδοσκοπία ως στοίχημα , είναι ένας έξυπνος καλά πληροφορημένος τύπος στοιχήματος στο οποίο ο επενδυτής κρίνει την μελλοντική απόδοση κλάδων της παραγωγής κρίνοντας δείκτες εκ των οποίων κάποιοι είναι αφηρημένοι , όπως ακριβώς και στον ιππόδρομο όταν κάποιος ποντάρει παράλληλα σε δύο άλογα με κριτήριο την φυσική κατάσταση.
Το χρηματιστηριακό κεφάλαιο είναι ουσιαστικά μια ειδική μηχανή που αντιπροσωπεύει το «κοινό», δηλαδή τις κοινές σχέσεις και δίκτυα τα οποία είναι απαραίτητα για την παραγωγή ενός συγκεκριμένου εμπορεύματος , ή μια κατηγορία εμπορευμάτων ή άλλες μορφές κεφαλαίου.
Αυτή η αναπαράσταση εμπεριέχει μια εξαιρετική διαδικασία αφαίρεσης από τα ίδια τα κοινά και τελικά τα χρηματιστηριακά προϊόντα παίρνουν μια ακόμα αφαιρετική μορφή η οποία αναφέρεται σε άλλες αναπαραστάσεις μελλοντικής παραγωγής ή αναπαραστάσεις των αναπαραστάσεων. Οι δυνάμεις του finance είναι τόσο ιλιγγιώδεις και για αυτό τα μαθηματικά μοντέλα γίνονται τόσο σημαντικά. Η αφαίρεση είναι δυνατή γιατί ο πλούτος που αντιπροσωπεύεται είναι κοινωνικός. Σε κάθε επίπεδο αφαίρεσης τα χρηματιστηριακά εργαλεία συλλαμβάνουν και αναφέρονται σε ένα ανώτερο επίπεδο δικτύων τα οποία αμέσως ή εμμέσως συνεργάζονται στην παραγωγή. Αυτή η δύναμη της αφηρημένης οικονομίας αναπροσδιορίζει και ταυτόχρονα μυθοποιεί το «κοινό»
P 157-158
Μια παραδοσιακή αντικαπιταλιστική στρατηγική για να αντιμετωπίσει την επικυριαρχία του χρήματος είναι να καταστρέψει ταυτόχρονα τις δυνατότητες αντιπροσώπευσης, καταστρέφοντας όχι μόνο την καπιταλιστική επιταγή αλλά και τον ρόλο του χρήματος ως γενικού ισοδύναμου. Αυτή η στρατηγική προκρίνει την δημιουργία ενός δικτύου συναλλαγών μέσω ανταλλακτικού εμπορίου ή κατά περίπτωση μορφών ανταλλαγής αξιών, τελικά μέσω ενός οράματος επιστροφής σε ένα μονοσήμαντο κόσμο αξιών χρήσης.
Μια δεύτερη στρατηγική είναι να υπερασπιστούμε την μια όψη του χρήματος και να επιτεθούμε στην άλλη: να διατηρήσουμε το χρήμα ως αναπαράσταση της αξίας αλλά να καταστρέψουμε την δυνατότητα του να αναπαριστά το γενικό πεδίο της παραγωγής. Αυτή είναι η στρατηγική της ιδέας του «δίκαιου εμπορίου» και των ισότιμων συναλλαγών.
Μήπως όμως η δύναμη του χρήματος να αντιπροσωπεύσει το κοινωνικό πεδίο της παραγωγής ,αν βρεθεί στα χέρια του «πλήθους» γίνει ένα όργανό απελευθέρωσης , με την δυνατότητα να αποτινάξουμε την φτώχεια και την μιζέρια. Όπως η έννοια της αφηρημένης εργασίας ήταν αναγκαίο να κατανοήσουμε την βιομηχανική εργατική τάξη ως συνεκτικό ενεργό υποκείμενο το οποίο περιλαμβάνει εργαζόμενους σε διάφορους κλάδους , μήπως και οι αφαιρέσεις του χρήματος και των παραγώγων ομοίως παρέχουν τα όργανα για να κατανοήσουμε το πλήθος να δημιουργείται από τις ποικίλες μορφές ευέλικτης, κινητικής και προσωρινής εργασίας; Δεν μπορούμε να απαντήσουμε τα ερωτήματα αυτά ικανοποιητικά , αλλά φαίνεται ότι οι προσπάθειες επανάκτησης του χρήματος μέσω αυτού του τρόπου είναι μια επαναστατική κατεύθυνση σήμερα.
P 293-294
Posts
6 comments:
http://geography.osu.edu/faculty/jwainwright/publications/Wainwright%202011%20critique%20of%20Hardt%20&%20Negri%20Commonwealth.pdf
Δημητρη -Angelus Novus
Ευχαριστω για την βιβλιοκρτική.
Καλό καλοκαίρι
Αγαπητέ LLS,
βάζεις ένα από τα δυσκολότερα προβλήματα. Το θέμα του χρήματος, της αξίας και αν και πότε μπορεί να καταργηθεί.
Νομίζω οτι απέχουμε πολύ ακόμη από την λύση του.
Αν και βλεπουμε οτι το χρηματιστηριακό-τοκογλυφικό κεφάλαιο -που δεν είναι παραγωγικό- τείνει να κυριαρχήσει απολύτως επί του βιομηχανικού- εμπορικού κεφαλαίου και αυτό είναι ένα σοβαρό σημάδι κρίσης του συστήματος.
Φίλε Μαρκο
Οντως το θέμα είναι ενδιαφέρον
Πολύ σημαντικός είναι ο προβληματισμός που συνεισφέρει ο Δ.Κοσμίδης με την παραπομπή
Το θέμα δεν είναι απλά ακαδημαικο αλλά πρακτικό
Αν το χρηματιστηριακό κεφάλαιο είναι φούσκα , τότε το ξεφουσκωμα είναι κάπως αποδεκτό
Αν το χρηματιστηριακό είναι τοσο κεφαλαιο όσο και το βιομηχανικό, τότε η απομείωση του δεν είναι κάτι απλό
Τείνω να υιοθετώ την άποψη ότι ο διαχωρισμός χρηματιστηριακου- βιομηχανικού κεφαλαίου πρεπει να γίνεται με εξαιρετική προσοχή
Από πλευράς "κεφαλαίου" είναι και τα δυο ταυτοχρονα παραγωγικά και "παρασιτικά" , πραγματικά και "αφηρημένα" και τα δύο.
Ωστόσο από πλευράς εργασίας, είναι φανερό πως το βιομηχανικό δημιουργεί στεθερότερες θεσεις εργασίας, εξωτερικότητες και δευτερεύουσες οικονομίες κλίμακος κλπ κλπ.
Εβαλα το απόσπασμα γιατί ακριβώς αναδεικνύει την πολυπλοκοτητα του ζητήματος , που συνδέεται με πρακτικά ζητήματα.
Ο δε αγνωστικισμός του Νεγκρι μου φαίνεται πολύ έντιμος
Διάβασα περυσι το καλοκαιρι το Commonwealth και οι σελιδες που παραθετεις ηταν απο τις πλεον φορτισμενες με συμβολικα νοηματα(''να διατηρήσουμε το χρήμα ως αναπαράσταση της αξίας αλλά να καταστρέψουμε την δυνατότητα του να αναπαριστά το γενικό πεδίο της παραγωγής.'' και '' η δύναμη της αφηρημένης οικονομίας αναπροσδιορίζει και ταυτόχρονα μυθοποιεί το κοινό '')
To finance ειναι το συγχρονο τουνελ του μοχθου,κατα τον Bifo(Berardi, αξιζει ριξε μια ματια σε βιβλια του)Θεωρει οτι οι κοινωνιες αυτοκατευθυνονται απο τις δυναμεις της επιθυμιας αλλα ετεροπροσδιοριζονται οταν το Οικονομικο Κυρίαρχο και δή το Χρημ/κο, ''πιστωνει'' τα ατομα με μή μονοσήμαντους κόσμους αξιών χρησης,οπως οραματιζονται οι Hardt-Negri.
Στον σημειοκαπιταλισμο της χρηματοπιστωτικης κυκλοφοριας ,η εργασια αυτοαναιρειται, αυτοκαταστρεφεται ως εννοια, ως εργο, ως δραστηριοτητα.
Εκει χανει η Αριστερα: δεν μπορει να επαναπροσδιορισει την διττη φυση της εργασιας, την διακριτη υπεροχη του πραττειν απο το μοχθειν.Ο Holloway στο ''Ρωγμες στον Καπιταλισμο'' συμπυκνωνει εξοχα σε εννοιες μικροοικονομικης του μοχθου,τις ντελεζιανες γραμμες συναρμολογησης του σωματος-μηχανη επιθυμιας.
Θεωρω οτι τo finance ειναι εκεινη η μηχανικη του ''χρηματοπιστωτικου οιονει'' κεφαλαιου( δηλαδη του εγκλωβισμενου σε εικονικες ροες στα μονιτορς ) που υφαινει μια ολοκληρωτικη δομη βιοπολιτικου ελεγχου της επιθυμιας.
Στο ειχα επισημανει πολύ παλια: στα ορια της ανθρωπινης απολαυσης, κρυβεται το ενοχικο μυστικό της χρηματοοικονομίας.Οταν η πιστωση πυροδοτει την επιθυμητικη μηχανη του καθενος, τοτε εντος της συστημικης δρασης ατόμων, ''...το χρηματιστηριακό κεφάλαιο είναι ουσιαστικά μια ειδική μηχανή που αντιπροσωπεύει το «κοινό», '' οπως παραθετεις απο τους Hardt -Negri.Να σου πώ κλεινοντας οτι αξιζει να ασχοληθουμε με μια δυναμικη εννοια : της χρηματοπιστωμενης επιθυμιας, εντελως διαφορετικη απο την Επιθυμια της φρουδολακανικης σχολης, ακομη και της ντελεζιανης δομικης προσεγγισης.
Πιστευω δε οτι το finance δρα για την Αριστερα σαν το αναγκαιο κακο που δηθεν χρησιμοποιει το μεγαλο Κεφαλαιο ωστε να αλλοτριωσει ευκολοτερα δια του φετιχισμου τις συνειδησεις ,ενω στην ουσια είναι τα μικρα ,πολλα και πολυδυναμα '' Κεφαλαια'' αυτα που θεσμισαν το finance ως αρχιτεκτονικη μηχανικη εκδημοκρατισμου στον καπιταλισμο. Οι ατομικες μικρες ανθρωπινες επιθυμιες, πακεταρισμενες σε προβλεψεις κερδων στα μεγαλα επενδυτικα και τραπεζικα ιδρυματα, αποτελουν την βαση, την πρωτη υλη της υπερδιογκωμενης χρηματοπιστωτικης σφαιρας. Μπορει ο Negri να προβαλλει εναν μινι αγνωστικισμο της συγχρονης μεθοδολογιας πλασματικης τονωσης των οικονομιων, ομως η Αριστερα δεν πασχει απο αγνωστικισμο απεναντι στο finance, αλλα απεναντι στον ιδιο τον Καπιταλισμο...
Τhanks
Ηλία
Σωστά αναφέρεσαι στην εισβολή του χρήματος στην «ψυχή» ,καθώς αυτό λειτουργεί ως γενικό ισοδύναμο επιθυμιών.
Δεν διαφωνούμε.
Στην συγκεκριμένη περίπτωση το απόσπασμα αναφέρεται στην μακρο διάσταση και σε ένα άλλο ζήτημα: Αφού το αφηρημένο χρήμα των παραγώγων εκφράζει ουσιαστικά μια μορφή του πλούτου που παρήγαγε τελικά η εργασία, οι δυνάμεις της εργασίας τελικά στοχεύουν στην «καταστροφή» αυτής της μορφής, ή να το ιδιοποιηθούν ως έχει επεμβαίνοντας στην στόχευση του ; Το απόσπασμα του Negri τελικά ίσως (;;) μας καλεί να σκεφτούμε ίσως «αριστερά παράγωγα», αναχαιτίσεις «κοινωνικών επιπτώσεων» κλπ.
Post a Comment