Τρεις απο τις άπειρες αναγνωσεις του Marx

, Από την στιγμή που η φωτογραφία του Marx,φιγουράρει σε γραφεία κομμάτων,σε παρελάσεις κρατών,κλπ το πράγμα είναι ήδη περίπλοκο
Καθως η ανάσταση ,ανήκει στην διακαιοδοσία της Ορθοδοξίας,και ο Κάρολος αποκλείεται να μας επισκεφθεί γρήγορα ,για να μας πει ο ίδιος τις ακριβως πιστεύει για το σήμερα,αναγκαστικά το έργο του γίνεται ιδεολογικά όπου ο καθένας ανακαλύπτει ότι περίπου θέλει να δεί.
Αντικειμενικά το έργο και κυρίως το Κεφάλαιο ,δεν είναι για καλοκαιρινές διακοπές,ούτε για χαλάρωση.Ετσι λοιπόν μαθαίνουμε λοιπόν τον Marx από τις διάφορες αναγνωσεις εκλαικέυσεις του έργου του.
Το ιστολόγιο δεν ξεφεύγει από τον κανόνα.
Ευχαρίστως θα μπορούσε τα παραθέσει αποσπασματα ,απ’ευθείας από το Marx,αλλά αυτό είναι παγαποντιά .
Είμαστε αναγνωστες των αναγνωστων υου.
Εχουμε σαν βάση 3 σχετικά μικρα βιβλία
Η θεωρία του Μαρξ γαι τον Καπιταλιστικό τροπο Παραγωγής Γ.Μηλιός .Δ.Δημούλης .Γ.Οικονομάκης (ΘΜΚΤΠ)
Ο Μαρξ γεννηθηκε νωρίς.Γ.Ρουσης(ΜΓΝ)
Time,Labor and Social Domination M.Postone(TLSD)
Αξιοποιούμε τον πιο αξιοπιστο διανοούμενο του Αλτουσεριανού ρεύματος (Μηλιό) μια σημαντική φωνή στον χώρο του ΚΚΕ, (Ρούσης) ,ενα σύγχρονο αμερικάνο (Postone)

Η καινοτομική αναλυση του «Κεφαλαίου».

Απο το ΘΚΤΠ αντιλαμβανόμαστε ότι στο Κεφάλαιο ο Μαρξ αποκαλύπτει τον βαθυτερο μηχανισμό κινησης της καπιταλιστικής οικονομίας .
Ωστόσο ο Μηλιός μας βοηθά να σπασουμε μερικά στερεότυπα
1.-Το «Κεφάλαιο» δεν είναι πια απλή ανάλυση,αλλά ένα θεωρητικό και επιστομολογικό έργο,το οποίο για την ανάπτυξη του επινοεί νέα εννοιακά και επιστημολογικά εργαλεία ,και στο πλαίσιο αυτών των εννοιών το έργο του Μαρξ είναι έγκυρο.Δηλαδή κατά την ανάπτυξη του έργου αυτού ο Μαρξ «επινοεί» έννοιες ,οι οποίες γίνονται απαραίτητες για να κατανοηθεί η πραγματικότητα..
Οι έννοιες του νόμου της αξίας,της αφηρημένης εργασίας,του Κεφαλαίου είναι μοναδικές ,δεν ανήκουν στο οπλοστάσιο της τρέχουσας οικονομικής επιστήμης,είναι εργαλεία ανάλυσης και κριτικής που λειτουργού εντός του έργου αυτού.
Το Κεφάλαιο ως έργο ειναι ασύμβατο με την ακαδημαική οικονομία.Είναι μια άλλη οικονομία είναι μια κριτική της οικονομίας.
Το πιο χαρακτηρηστικό είναι ότι η έννοια Κεφάλαιο στον Μαρξ.Αυτή δεν είναι η λογιστική τρεχουσα,πχ μια εταιρεία έχει κεφαλαιο 3 εκ Ευρώ,οι αποταμιευσεις ,ένα σπιτι,κλπ κλπ.Το Κεφάλαιο στον Μαρξ είναι η έννοια του Κεφαλαίου «εν κινήσει» το οποίο αενάως αναζητεί κερδοφορία επενδυόμενο όπου βρει.Το Κεφάλαιο είναι απροσωπο,μεταμορφούμενο,άυλο είναι «βρυκόλακας».Δεν είναι ιδιοκτησία του κεφαλαιοκράτη,αυτός είναι προσωρινός αντιπροσωπος του,που αν δεν το επενδύσει σωστά ,το κεφάλαιο θα τον εγκαταλέιψει.Ο Μαρξ αποδεικνύει ότι η αέναη κίνηση κερδοφορίας του Κεφαλαίου,ανατροφοδοτείται από μιά και μόνο πηγή ενέργειας την μισθωτή εργασία.Η μισθωτή εργασία ,στην διπλή υπόσταση της (και μισθωτή,και εργασία) είναι η μόνη δαπάνη ενέργειας,ζωής που κρυσταλλώνεται εντός του Κεφαλαίου,και του δίνει αυτή την κρυφή ενέργεια για να εκτοξευθεί στον αέναο κύκλο μεταμορφώσεων,αλλα να διατηρηθεί στον κύκλο αυτό ως «βρυκόλακας» αποζητά συνεχώς νέο «αιμα» δηλαδή μισθωτή εργασία.
Ο Μαρξ αποδεικνύει ότι σε ολα τα συστήματα μισθωτής εργασίας ,όπου δημιουργείται Κεφαλαιο δημόσιο,ιδιωτικό,συναιτεριστικό,αδιανόητο κλπ (όχι καπιταλιστής που είναι εκπροσωπος του) υφίσταται μια ανεπιστρεπτη δαπάνη ενέργειας από την εργασία η οποία ποτέ δεν ισοφαριζεται ποτέ δεν εξισορροπείται παρά μόνο σε εκείνη την οικονομική συνθήκη όπου δεν αποτιμάται η εργασία δηλαδή στον Κομμουνισμό.
Η ριζική και έγκυρη (στο εννοιακό της πλαίσιο) κριτική του Κεφαλαίου,λογικά οδηγεί την άρση των συνθηκων αναπαραγωγής του σε μια κοινωνικοοικονομική συνθήκη που δεν μπορεί να περιγραφεί με τα σημερινά συμβατικά εννοιακά εργαλεία με σαφήνεια .
Το δικό μου συμπερασμα διαβάζοντας το ΘΤΜΚΤΠ είναι ότι ο Μαρξ είναι καινοτόμος επιστήμονας,που δημιουργεί μια νέα επιστήμη με το δικό της οπλοστασιο.Ταυτόχρονα η επιστημη του, τον οδηγεί επαγωγικά σε ένα νοητικό πειραματικό κόσμο,που υφίσταται μόνο στον εννοιακό κόσμο του,τον κομμουνισμό.
Η σύλληψη του Κομμουνισμού με τα τρέχοντα εννοιακα υλικα αναλύσης ,είναι αδιανόητη.Ο κομμουνισμός είναι έγκυρος μόνο εντος του εννοιακού κόσμου Μαρξ.
Στο ίδιο νοηματικό σύμπαν ανήκουν οι αιωρούμενες έννοιες της αφηρημένης εργασίας και του νόμου της αξίας.
Δεν είναι δυνατόν να περιδιαβούμε τις έννοιες αυτές γρήγορα.Αλλά χωρίς τον υιοθέτηση της αφηρημενης εργασίας (ας πούμε χοντρικά ότι είναι μια φιλοσοφική κατηγορία που ενσωματώνει την δυνατότητα που έχουμε για μισθωτή εργασία,και τη η μισθωτή εργασία ταυτοχρόνως) και του νόμου της αξίας ( χοντρικά η παραδοχή ότι οι τιμές όλων των προιόντων,των υπηρεσιών όλες οι χρηματικές αποτιμήσεις είναι ψευδείς απεικονήσεις του της δαπανημένης εργατικής δύναμης και των σχέσεων που την ορίζουν ,και άρα η ισορροπία στις συναλλαγές είναι απατηλή .καθώς όλα ανταλασσόνται ισότιμα με βάση την σωρευμένη εργατική δύναμη) δεν υπάρχει η απόδειξη της φύσης του Κεφαλαίου, και η εννοιακη επινόηση του Κομμουνισμού.
Το δράμα της κομμουνιστικής αριστερας είναι ίσως ότι ταύτισε την νοηματική επινόηση του Κομμουνισμού,με σωτηριολογικές εσχατολογικές κατηγορίες που προέρχονται από προηγούμενες ιστορικές φάσεις ,και ωθήθηκε σε μια «μαρτυρική» δράση ,ίσως και εκτός Μαρξ.
2.-Στο ΘΤΜΚΤΠ αναπτύσεται και μια εσωτερική αξιολόγηση του «Κεφαλαίου».Σύμφωνα με τους συγγραφείς κατα την νοηματική ανάπτυξη του εμφανίζει εσωτερικές αντιφάσεις.Δεν χρησιμοποιεί τις Μαρξιστικές έννοιες που ο ίδιος ο Μαρξ επινοεί με την ίδια συνέπεια.Ο Μηλιός αποδεικνύει αυτές τις εννοιολογικές ασυνέχεις και αποδομεί την αίσθηση της «βίβλου».Ο εννοιακός κόσμος που αναδύει ο Μαρξ (κεφάλαιο,αφηρημένη εργασία,νόμος της αξίας κλπ) δεν ευρίσκεται αναπτυγμένος ισοβαρώς στο «Κεφάλαιο».Ο Μαρξ με μια έννοια «προδιδεται» από τον εαυτό του.

Ατομοκεντρικός τεχνολογικός Μαρξ

Στο ΜΓΝ ο Ρούσης μας προσφέρει την εξής εντυπωσιακή αναλύση του Μαρξ.
Ο στόχος του Μαρξ είναι σε τελευταία ανάλυση ενας απόλυτος ατομοκεντρισμός, και μακρυά από κολλεκτιβιστικές αυταπάτες κομμουνισμός. Ταυτόχρονα το Μαρξιστικό εγχείρημα είναι επίκαιρο τις πιο αναπτυγμενες κοινωνίες,όχι μονο με την αφομοίωση των τεχνολογικών επιτευγματων,αλλά αυτά τα επιτευγματα είναι και η μοναδική συνθήκη επιτυχίας του.
Ο κομμουνσιμός είναι για τις κοινωνίες του I phone,του Linux,των υπηρεσιών,των αύλων δικτυακών οικονομιών.Μην ψάχνουμε σοβαρά κοινωνικά πειράματα αλλαγών στην φτώχεια την σχετική στέρηση, την αγχωτική υπαναπτυξη.
Ο κομμουνισμός είναι η κοινωνία όπου η τεχνολογία καλύπτει τις βασικές ανάγκες και η ανθρωπινη εργασία είναι χαλαρή δημιουργία όπως η σχόλη της Κυριακής.
Ο Ρούσης δανείζεται την ρήση του Αλτουσερ : «Κομμουνισμός είναι όπως η Κυριακή».
Κατα τον Ρούση ο Μαρξ,σκοπεύει στον Κομμουνισμό ως την ιδανική συνθήκη, υλοποίησης του απόλυτου γόνιμου ατομικου φιλελευθερισμού.
Σε καμία περίπτωση ο Μαρξ,φανταστηκε πως οι ιδανικές κοινωνίες,έχουν εξισωτισμούς,ομοιόμορφες στολές,πειθαρχείες ταξιαρχίας,και ηγέτες με στρατιωτικά συμφραζόμενα.
Ακόμη ο Ρούσης μας αναδεικνύει τον αντικρατικιστικό,αντιιεραρχικό χαρακτήρα του Κομμουνιστικού εγχειρήματος.
Η κριτική στον καπιταλισμό δεν γίνεται για να ανατραπούν ,πολιτικές και τεχνολογικές κατακτήσεις,αλλά γιατί ο ίδιος δεν επιτρεπει να αναπτύσσονται παραπάνω.
Το ιστορικό φιλελευθερο όραμα,της ατομικής αυτοεπιβεβαίωσης ,δεν προσλαμβανεται ως απατηλό,αλλα ως μη πραγματοποιήσιμο σε συνθήκες καπιταλισμού.
Ο Ρούσης επισησς διαπραγματεύεται και την πιο αμφιλεγόμενη πλευρά του Marx,αυτήν της «δικτατορίας» του προλεταριάτου.
Στο ΜΓΝ ,μας αναλύει πως η έννοια της πολιτικής βίας νοούμενη ως άρση ισότητας πολιτικών ελευθεριών έχει περιορισμένη και ιστορικά προσδιορισμένη .Αν σε συνθηκες 19 αιώνα,γίνονται ανατροπές εξεγέρσεις τύπου «κομμούνας» και στον συμπυκωμένο ιστορικό χρόνο,δημιουργούνται νέοι θεσμοί δικαίου ,η «δικταορία του προλεταριάτου» είναι ιστορικό πλέγμα που αναδύεται εντός μιας συνθήκης βίας,δεν είναι η εξωτερική επιβολή της βίας .Δεν νοείται κανενός είδους κοινωνικά «καθ’οδον» προς τον κομμουνισμό που συστημικά,ενδογεννώς, παίρνει την μόνιμη μορφή της δικτατορίας.Η ιδεολογική χρήση εκ των υστέρων της έννοιας της «δικτατορίας¨που μάλιστα κουτοπόνηρα συνδέεται με την κριτική του Μαρξ στην φαινομενολογία των ατομικών δικαιωμάτων εντός καπιταλισμού,και όχι στην απόρριψη τους ως τέτοια, είναι ακριβώς μια διαστρέβλωση.

Grundrisse ο «αγνωστος θησαυρός» του Marx.Ιστορική κριτική μιας ιστορικής περιόδου

Δυστυχως το TLSD είναι αμετάφραστο και ίσως χάνεται μια πολύ ενδιαφέρουσα αναγνωση του Marx.
Ο Postone διαπραγματεύεται τον Marx μέσω του χαμένου,συμπλέγματος σημειώσεων που κωδικά ονομάζεται Grundrisse το οποίο χρονολογικά προηγείται του Κεφαλάιου και το οποίο όμως γίνεται γωστό στους Μαρξιστές σχεδόν στα μέσα του 20 αιώνα
Με βάση το κείμενο αυτό ο Postone διατυπώνει μια συνεκτική αναγνωση που πολύ χονδρικά είναι ως εξής
1.- Ο Marx δεν διατυπώνει κανένα σωτηριολογικό ευαγγέλιο ,αλλά μια κριτική θεωρία.Η κριτική του θεωρία είναι για τον καπιταλισμό της εποχής του
2.-Η κριτική θεωρία δεν αποδομεί τον καπιταλισμό ως απλώς εκμεταλευτικό ταξικό σύστημα ,αλλά αποδομει αυτήν καθ’ευατήν την φύση της εργασίας στον καπιταλισμό.Ο Marx δεν διατυπώνει παρά μια θεωρία κριτικής της εργασίας,γιατί δεν υπάρχει γενικώς εργασία,αλλα η μισθωτή εργασία στον καπιταλισμό είναι ιδιαίτερη,και η τελικά η ουσία του.
3.-Η μισθωτή εργασία παράγει αξία,και οι μεταμορφώσεις της αξίας μέσω του κεφαλάιου,παράγουν εν τέλει ,μια αφηρημένη επικυριαρχία επι της κοινωνίας (abstract domination)
4.-Στις μετακαπιταλιστικές κοινωνίες ο επιδιωκόμενος τελικός όρος είναι η εξαφάνιση της εργασίας,η εξαφάνιση του «προλεταριάτου» .
5.-Οι μετακαπιταλιστικές κοινωνίες προυποθέτουν ότι κανένα πλεόνασμα δεν μπορεί να προέρχεται από ανθρώπινη εργασία,υπονοόντας έμεσα την τεχνολογική κοινωνική κάλυψη των βασικών αναγκων
6.-Οι έννοιες και κατηγορίες του Marx είναι έγκυρες για τον καπιταλισμό του 19 αιώνα ,αλλά δεν μπορούν να συλλάβουν την κοινωνική ολότητα,του κρατικοπαρεμβατικού καπιταλισμού της εποχής ,γιατί δεν αποδεικνύουν δεν αποκωδικοποιούν την φύση της σημερινής αφηρημένης επικυριαρχίας.
7.-Ο κρατικοπαρεμβατικός καπιταλισμός του κοινωνικού κράτους δεν οφείλεται σε πολιτική παρέμβαση ,υπο το βάρος ενος πολιτικού συσχετισμού δύναμης,αλλα η ίδια η αυτόνομη –αφηρημένη φύση του καπιταλισμού ,δυνητικά μπορεί να δημιουργήσει απροσδιόριστες αναπάντεχες κοινωνικές μορφές όπου θεσμοί προστασίας έχουν εργαλειακό και όχι συστημικό χαρακτήρα.Οι σύγχρονες κοινωνίες δεν είναι νεοφιλευθερες αλλά μετα-φιλελευθερες.Δεν υπάρχει επιστροφή στον καπιταλισμό του 19 αιώνα.
8.-Οι μετακαπιταλιστικές κοινωνίες ή θα αποτινάξουν οποιαδήποτε αφηρημένη επικυριαρχία ή δεν θα υπάρξουν.

Ενας οφειλόμενος επίλογος

Το ιστολόγιο κινείται εντός μιας νέας ιδεολογικής πόλωσης που προυποθέτει την άρρητη ύπαρξη αντιτιθέμενων συμπαγών πόλλων (φιλελευθερισμός αριστερά) που υποτίθεται αντιτίθεται ως δύο διαφορετικά υποδείγματα έγκυρων και ολικων διαπραγματεύσεων της κοινωνίας.
Για μεγάλο μέρος της δημοσιότητας είναι αδιανόητο να στοχασθεί στην πιθανότητα ότι κανένας πόλος δεν είναι ολικά έγκυρος,ολικά συμπαγής,και μερικά διαπραγματεύσιμος.Η είσαι φιλελευθερος ή αριστερός .Τέρμα.
Σε προηγούμενες αναρτήσεις αναδείξαμε οτι εντός και του αντιπαθέστερου (στην κοινή προσληψη) φιλελευθερισμού εμφυλοχωρούν ενδιαφέρουσες ριζοσπαστικές απόψεις κοινωνικής χρησιμόητητας
Στην σημερινή μέσω τριων αναγνώσεων προσπαθούμε αντιστοίχως να αποδείξουμε το βάθος και βάρος της μαρξιστικής κριτικής,που είναι έγκυρη ισχυρή,ίσως το πιο ισχυρό οπλοστασιο της Αριστεράς,.Αλλα ταυτόχρονα εμπεριέχει δομικά στοιχεία ιδιοσυγκρασιακα χαρακτηριστικά πέραν της συρμικής σωτηριολογίας.
Ο Μαρξισμός είναι και θα είναι αξεπέραστος ,αλλά προυποθέτει την γνώση της επιστημολογικής του ιδιαιτεροτητας (δικές του έννοιες) ,την τρομερή αφομοιωτική δύναμη των κατακτήσων της εποχής του (και άρα την ένταξη της μεθοδολογίας του όχι του ίδιου στον σύχγρονο παρόν) αλλά και την ριζικότητα της στοχοθεσίας του,που μέσα από τον πιο αναπάντεχο συνδιασμό,οδηγέιται μέσω του διαλεκτικού ορθολογισμού και της επιστημονικής καινοτομίας σε μια κοινωνική συνθήκη (κομμουνισμός) την οποία δεν είμαι σίγουρος ότι οι συναισθηματικοί οπαδοί του καταλαβαίνουν .