Μια νέα σταθερότητα

Η μετεκλογική συμπεριφορά όλων των κομμάτων άνοιξε μια γλυκόξινη χαραμάδα αισιοδοξίας.

Ο νικητής ΣΥΡΙΖΑ έσπευσε, σχεδόν βιαστικά , να καλέσει  τους υπόλοιπους να κάνουν κυβέρνηση πριν καν ο Σαμαράς συνειδητοποιήσει  την τυπική του νίκη . Ταυτόχρονα  εισήγαγε στον δημόσιο διάλογο δύο νέες έννοιες κλειδί : αυτή της "υπεύθυνης "  αντιπολίτευσης και αυτή της "διαφορικής" αντιπολίτευσης ανάλογα με  το ποσοστό. Με άλλα λόγια ο ΣΥΡΙΖΑ αναθεμελιώνει την λεγόμενη αντιμνημονιακή πολιτική στην προϋπόθεση ότι υπάρχει μια σταθερή κυβέρνηση . Το αποτέλεσμα της 6 Μάιου ανέδυσε την συγκροτητική συνθήκη του πετυχημένου συριζαικου αντιμνημονιασμού: την ύπαρξη σταθερής κυβέρνησης. Σε συνθήκες τυπικής κρίσης ,ακυβερνησίας ,παράλυσης των κρατικών μηχανισμών δεν υπάρχει σενάριο αριστερής διακυβέρνησης. Η λεγόμενη ομαλότητα προϋπάρχει της μεγάλης αλλαγής. Ο ίδιος λοιπόν  σχετικοποίησε την ένταση και έκταση της αντιπολίτευσης του υποτάσσοντας την στο πρόταγμα ενός σταθερού δημοκρατικού συμβολαίου.Πρόκειται  για κίνηση υποχρεωτική για την συγκυρία. Χωρίς τον σύριζα στην αντιπολίτευση όλη η κοινωνική δυσανεξία θα μεταβιβαστεί μεγεθυμένη και μεταλλαγμένη στην Χρυσή Αυγή.

Η ΧΑ δημιουργεί μια νεκρή ζώνη

Στην ουσία η ΧΑ δημιουργεί τη  μοναδική πολιτική απαγορευμένη περιοχή η οποία ορίζεται ως εξωτερική του συστήματος. Η επιβράβευση μιας πολιτικής ηθικής της βίας, της βαναυσότητας δεν αναδεικνύει απλά ένα κόμμα αλλά περιφράζει όλα τα άλλα κόμματα σε μια περιοχή πολιτικού πολιτισμού. Η ΧΑ δεν απειλεί μέσω εκλογικών ποσοστών αλλά μέσω της δημιουργίας ενός πεδίου ανταγωνισμού καθαρής γυμνής βίας εντός του οποίου δεν μπορεί κανείς να εισέλθει. Αυτός ο τόπος βίας ουσιαστικά πολώνει την πολιτική σε μια γνώριμη συνθήκη με νέα αριθμητική:  επτά κόμματα δύο πολιτικές .Η οργανική βία της ΧΑ δεν εισφέρει μια ακροδεξιά πλευρά στο τυπικό ευθύγραμμο άξονα , αλλά εγκαθιδρύει ένα πεδίο εντός του οποίου κυριαρχεί επειδή ουδείς άλλος  εισέρχεται .Το σύστημα αποκτά μια τομή η οποία λειτουργεί ως ενεργοβόρος ζώνη ως παράσιτο που απομυζά θρεπτική ύλη. Καμία αριστερή πολιτική δεν μπορεί πλέον παρά να υπολογίζει σε μια έννοια πολιτικής αντιβίας που συγκροτεί όλους εναντίον της γυμνής βίας της ΧΑ.Ο οργανικός συστημισμός της ΧΑ δεν έγκειται σε μια πρωτόγονη σύλληψη της, ως ακροδεξιού στηρίγματος του κεφαλαίου εναντίον της αριστεράς ,σύμφωνα με τις γνωστές αναλύσεις του 30.Αντιθέτως η ΧΑ αναδιοργανώνει το σύστημα βαθύτερα καθώς εκφράζει ως σύμπτωμα την οργανική του δυνατότητα να πολλαπλασιάζει τα επίπεδα αυτοσυγκρότησης του. Η ανεργία δεν δημιουργεί απλά εφεδρικούς στρατούς μείωσης της αξίας της εργατικής δύναμης αλλά βιοπολιτικά πλεονάσματα που εκλύονται στον δημόσιο χώρο ως νέα locus διεξεγωγής του ανταγωνισμού. Η ΧΑ εμφανίζεται φέροντας οργανικά μαζί της και τον βιόκοσμο ΧΑ σε απόλυτη αντιστοιχία του γνωστού μηχανισμού της βιολογίας που αποκαλείται " αυτοποίηση " .Σύμφωνα με τον μηχανισμό αυτό τα κύτταρα δεν πολλαπλασιάζονται απλώς αλλά ταυτόχρονα δημιουργούν από μόνα τους τις βιολογικές συνθήκες πολλαπλασιασμού της .Η ΧΑ εισέρχεται συνοδευόμενη από τον Χρυσαυγισμό το οποίο συγκρότησε από τα μεγάλα θραύσματα που αφήνει η κοινωνική δυσπραγία αλλά και από τα μικρά αλλά απαραίτητα συγκολλητικά υλικά ενός ήθους της δύναμης που προϋπήρξε διάσπαρτο σε όλη την προηγούμενη περίοδο σε όλους τους χώρους. Δημιουργείται λοιπόν μια πολιτική συνθήκη σχεδόν παράδοξη. Η αριστερά καλείται ακουσίως να συμπορευτεί με τη δεξιά σε μια συμφωνία κυρίων μη αποδοχής της γυμνής βίας της ΧΑ. Με άλλα λόγια η πολιτική ομαλότητα γίνεται σε κάθε περίπτωση εκ των ων ουκ άνευ για μια αριστερόστροφη αλλαγή.

Ο φαύλος κύκλος της ομαλότητας

Περισσότερα και από την συγκρότηση της κυβέρνησης η τοποθέτηση του ΣΥΡΙΖΑ ως αντιπολίτευση είναι όρος συγκρότησης και λειτουργίας του νέου πολιτικού παιγνίου. Η επερχόμενη αριστερή διακυβέρνηση ανέδειξε τα συστημικά όρια της. Υφίσταται μόνο αν οι αντίπαλοι της την αποδέχονται και παρέχουν εγγυήσεις ομαλότητας. Ο φαύλος κύκλος είναι σαφής : η αριστερά καλεί  αμέσως σε μια ομαλή διακυβέρνηση η οποία εξασφαλίζει και τελικά συγκροτεί την Συριζαική υπόσχεση . Η υπόσχεση όμως ,  δεν υφίσταται σε συνθήκες τυπικής ακυβερνησίας , ουσιαστικού κενού εξουσίας , επομένως αυτοσυγκροτείται   ταυτόχρονα και ισοδύναμα    με την τριπλή συγκυβέρνηση.Με όρους μηχανικής σταθερότητας το σύστημα δείχνει πιο σταθερό απο ποτέ.(1)Μετά από αυτές υψηλού συμβολισμού πρωτοβουλίες  , η τρικομματική κυβέρνηση (ελληνική τρόικα) ήταν φυσιολογική. Με εγγυημένη  μια " υπεύθυνη" αντιπολίτευση , όλοι οι άλλοι συγχρονίζονται σχεδόν αυθόρμητα .

Η νομιμοποίηση και ευθύνη της Δημάρ

Η  Δημαρ υλοποιεί με απόλυτη συνέπεια τις ιστορικές προοπτικές του χώρου και ευλόγως συμμετέχει. Οι  έννοιες της υπεύθυνης και διαφορικής αντιπολίτευσης που εισάγει ο Συριζα  συγκροτούν ουσιαστικά και τη πολιτική της νομιμοποίηση της Δημαρ σε σχέση με τον ιστορικό της προσδιορισμό της ως αριστεράς. Η έγκληση για την συμμετοχή της  στην διακυβέρνηση με βάση το κριτήριο της " αριστερής συνέπειας" έχει ελάχιστη αξία καθώς το ίδιο ακριβώς κριτήριο έχει σχετικοποιηθεί συναρτώμενο από ευθύνη και ποσοστά. Άλλωστε είναι ενδιαφέρον ότι δεν εγκαλείται για συμμαχία με την δεξιά αλλά για μια αναποτελεσματική επιλογή. Αντίθετα η διόγκωση της ΧΑ δίνει μια μοναδική ευθύνη σε μια κυβερνώσα Δημαρ: να απαιτήσει και να υλοποιήσει την δημιουργία μιας υγειονομικής ζώνης αποκλεισμού της ΧΑ από τους μηχανισμούς της Αστυνομίας. Επιπρόσθετα μια τεράστια ατζέντα «μαλακών» μεταρρυθμίσεων (διαφάνεια, αξιοκρατία, στοιχειώδης ορθολογισμός) μπορούν να γίνουν κυβερνητικοί στόχοι και άρα ευθύνη και σημεία ελέγχου της Δημαρ. Είναι προφανές πως μια επιτυχής επιρροή της Δημαρ σε ζητήματα διακυβέρνησης, προφανώς ευνοεί τον επερχόμενο κυβερνητικό ρόλο της Σύριζα .Μακροπρόθεσμα  η Δημαρ καλείται να παίξει το ρόλο μπαλαντέρ ο οποίος λειτουργεί σε περιβάλλοντα απλής αναλογικής και όχι σε συνθήκες διπολισμού. Η επιλογή της , λοιπόν , έχει προοπτική μόνο αν αλλάξει το εκλογικό σύστημα προς το αναλογικότερο και   κατοχυρωθεί ως ένα κόμμα τύπου Γκενσερ στην Γερμανία ή Liberal Democrats στην Αγγλία.

Με  εγγυημένα τα όρια της  έντασης και έκτασης  της σύγκρουσης εντος του νέου συμφωνημένου πλαισίου  η κυβέρνηση της Ελληνικής τρόικας έχει περισσότερες πιθανότητες να πετύχει παρά να αποτύχει. Επιτυχία σημαίνει εφαρμογή μιας εκδοχής της πολιτικής ΣΥΡΙΖΑ σε μια  διασταλτατική ερμηνεία της όπως αυτή κατατίθεται μέσω της οργανικής πολυγλωσσίας του μετά την 6 Μαίου. Στην διασταλτική αυτή ερμηνεία το μνημόνιο τεμαχίζεται σε εφαρμοστικους νόμους και δανειακή σύμβαση και μέσω περίτεχνων μετωνυμιών ο άμεσος αντιμηνονιασμος γίνεται κατάργηση της μετενέργειας, αποκατάσταση των συλλογικών συμβάσεων και διπλασιασμός του χρόνου των επιδομάτων ανεργείας. Ακριβώς αυτός είναι και ο κοντοπρόθεσμος καμβάς της κυβέρνησης της Ελληνικής τρόικας.

Πέραν μικροπολιτικών αναλύσεων ποιος , τι ,   γιατί, κλπ,  η κυβέρνηση της τρόικας έχει ένα απλό καθήκον:  Να κερδίσει χρόνο προσπαθώντας να κρατήσει την χώρα στο πεδίο των εξελίξεων με το μικρότερο κόστος. Αν ο Συριζα βάζει ως στόχο να πυροδοτήσει από την Ελλάδα μια Ευρωπαϊκή αλλαγή, η κυβέρνηση της τρόικας  θέτει προφανώς ένα ηπιότερο και πιο αμυντικό σκοπό αλλά ουσιαστικά μοιάζουν σαν παραλλαγές μιας πολιτικής παρά σαν δυο διαφορετικές πολιτικές.

 (1) Μια μαθηματική προσέγγιση του βαθύτερου επιπέδου σταθερότητας του αντιπροσωπευτικού συστήματος εδώ

Εικόνα: http://www.davidbordwell.net/blog/2009/02/18/an-old-fashioned-sentimental-avant-garde-film/

Kala ksemperdemata:Κρήτη και Drag Racing

Ένα πολύ ενδιαφέρον γεγονός των εκλογών είναι η καθολική επικράτηση του ΣΥΡΙΖΑ στην Κρήτη .Η ανθρωπογεωγραφία, ο κοινωνικός δυναμισμός του νησιού αποτελούν μια ιδιόμορφη παρακαταθήκη την οποία αγνοώ πως διαχειριστούν οι αρμόδιοι.

Η Κρήτη παρουσιάζει δυναμισμό ευρωπαϊκής περιφέρειας, με σχετικά ορθολογικό μείγμα Γεωργίας, κτηνοτροφίας, βιομηχανίας ,τουρισμού, εκπαίδευσης. Κρατά τους  νέους επιστήμονες  στο νησί περισσότερο από οποιαδήποτε ελλαδική περιοχή  δημιουργώντας μια εγγενή ροπή ανάπτυξης. Σε σχέση με όλες τις άλλες περιφέρειες,  η Κρήτη έχει τα πιο προχωρημένα χαρακτηριστικά ευρωπαϊκής περιφέρειας. Η ανεργία της , ακόμη και στην φετινή χρονιά ρεκόρ είναι σχετικά η χαμηλότερη από τον γενικό μέσο όρο.

Η συριζική επικράτηση σε ένα τέτοιο σχηματισμό σχηματίζει μια ιστορική ασυμμετρία: με ένα ιδεολογικό εξοπλισμό από παραδοσιακές περιοχές της ιδεολογικής γεωγραφίας πχ. σοσιαλισμός μέσω νησίδων μονοπωλίων Δεκο, copy paste ακαδημαϊκός " αντινεοφιλελευθερισμός" , ναρκισσισμός της εξαίρεσης του " Γαλατικού χωριού " κλπ τοποθετεί ακουσίως τον ΣΥΡΙΖΑ σε μια κίνηση που γίνεται προωθητική μόνο αν γίνει Left Liberal.Ο Τσίπρας μπαίνει στην πίστα για formula 1 με αυτοκίνητο και pit team για  drag racing.Το πρώτο κόμμα στην Κρήτη δεν μπορεί είναι κόμμα τυφλής αγανάκτησης , είναι κόμμα διαταξικού δυναμισμού και εξωστρεφούς βλέμματος έστω και ακουσίως.

Η επερχόμενη Σαμαρική διακυβέρνηση έχει όλα τα χαρακτηριστικά για να αναδείξει ο ΣΥΡΙΖΑ   τις φυσιολογικές του αγκυλώσεις παραπάνω από ότι αυτές υπάρχουν. Με την έννοια αυτή το αποτέλεσμα αποτελεί μια συνολική υπαναχώρηση. Κάνει όλα τα κόμματα να εκφραστούν με την πιο πρωτόλεια γλώσσα τους. Αν ο ΣΥΡΙΖΑ γινόταν πρώτο κόμμα θα γινόταν left liberal από ανάγκη, ενώ τώρα με αντιπολίτευση copy paste από την Πλατεία και τον Αμυρά μπορεί να ηγεμονεύσει εύκολα καταπνίγοντας μετά το ΚΚΕ , την Ανταρσύα   και την Δημαρ.

Η ιστορική καμπή δεν είναι αν ο ΣΥΡΙΖΑ κάνει αντιπολίτευση αλλά αν μπορέσει να κάνει παραγωγική αντιπολίτευση αντιγράφοντας τις πιο προωθημένες  πλευρές μιας ζώσα κυβερνώσας  αριστεράς πχ στην Brazilia  παρά τις πετρελαϊκές τελετουργίες στο Carakas.

Η Δημαρ έχει ένα αντίστοιχο δίλημμα .Η ιστορική της " αποστολή " την οδηγεί στην κριτική υποστήριξη μιας κυβέρνησης "εθνικής σωτηρίας" . Χωρίς μια τέτοια κίνηση το όλο εγχείρημα της ακυρώνεται. Εδώ όμως θα παιχτεί και ένα παιχνίδι της συγκυρίας. Αν ο ΣΥΡΙΖΑ αντιπολιτευθεί με μια θεματολογία σκληρού αντιμνημονίου , μακριά από τις γόνιμες λεπτεπίλεπτες αναθεωρήσεις του μεσοδιαστήματος μεταξύ των δύο εκλογών,   τότε προφανώς θα αποδυναμώσει την Δημάρ ασκώντας μια τυπική λαϊκιστική κριτική από τα " αριστερά" .Ταυτόχρονα όμως έτσι ο Σύριζα θα υπονομεύσει την οποιαδήποτε προοπτική του να γίνει κυβέρνηση. Ο ΣΥΡΙΖΑ ανέβηκε βασιζόμενος σε μια έντιμη παραγωγική διγλωσσία ,περίτεχνων ταξινομήσεων μεταξύ καταγγελιών , αναδιαπραγματεύσεων , αποσιωπήσεων, διαφορών μεταξύ γραπτών και προφορικών προγραμμάτων κλπ. Αν επιλέξει την αδρή διάλεκτο Στρατούλη Λαφαζάνη για να πλήξει μια κυβερνώσα Δημάρ , τότε έχει ανοίξει διάπλατα την  πόρτα να τον πλήξουν οι Ανεξελ αλλά και ΧΑ με παραφθορές της ίδιας διαλέκτου.

Μια έντιμη καθαρή συμμετοχή της Δημαρ σε μια μεσοπρόθεσμη προσπάθεια σωτηρίας, μέσω ενός ιστορικού συμβιβασμού είναι πολύ παραγωγική. Το σκηνικό θα γίνει παραγωγικότερο αν ο Τσίπρας αντλήσει από την παρουσία του ως Ευρωπαίου πολιτικού, από την παρουσία του στο CNN , τους FT και απομακρυνθεί από τις κολακείες των χρυσαυγιτικών βοριδικών τοπικιστικών κινημάτων " έξω από την αυλή μου" .Τότε όλα μπορούν να γίνουν ξαφνικά πιο ελπιδοφόρα. Στην αντίθετη περίπτωση η βαλκανική μεσανατολική μας μοίρα μας γνέφει με την γνώριμη εξωτική σαγήνη της για να μας καθηλώσει στην ολοκληρωτική ναρκισσιστική αυτοκαταστροφή.

Εικόνα:http://www.biljanaunkovska.si/

Κωμωδία Παρεξηγήσεων

Τα δελτία των CNN ,BBC αυτήν την εβδομάδα είχαν κάτι από σύγχυση Λεβέντη στο κανάλι 69.Οι τύποι τα έχουν " παίξει " τελείως. Από την μια πλευρά, η έκβαση των εκλογών σκιαγραφείται ως μονομαχία σκότους φωτός ,ταυτόχρονα όμως, φιλοξενούνται ρεπορτάζ όπου πχ ο  CEO της  AXA (παγκόσμιας ασφαλιστικής επενδυτικής εταιρείας) καγχάζει με τον δημοσιογράφο που απλώς υπαινίσσεται απλώς ένα Grexit καλώντας τον να ξαναδιαβάσει την ελληνική μυθολογία και τι σημαίνει το κουτί της Πανδώρας (εδώ).  Σε άλλο ρεπορτάζ του BBC παρουσιάζονται οι νεαροί Έλληνες ευπροσάρμοστοι, με εγγενή επιχειρηματικότητα έτοιμοι να υπερβούν την κρίση αφήνοντας τα στερεότυπα στο παρελθόν. Η σύγχυση είναι διεθνής, μια στο καρφί και μια στο πέταλο.

Στο εσωτερικό ο οιονεί κυβερνητικός ΣΥΡΙΖΑ εξαντλεί όλα τα προς τα δεξιά, όρια μετάλλαξης του, κρατώντας μερικά ρητορικά προσχήματα στοιχειώδους κομματικής συνέπειας. Δεν θέλει και πολύ ανάλυση να καταλάβεις ποια ακριβώς σταθερότητα εγγυάται  ο Τσίπρας όταν μιλάει στους Financial Times. Ας μη το πραγματευτούμε  με όρους πολιτικής οικονομίας,  γιατί όσοι δεν έχουν την κατάλληλη προετοιμασία αποδοχής υβριδικών συνθετικών αναγνώσεων της συγκυρίας θα αγχωθούν. Σσσσσς.... μεταξύ μας στην γλώσσα των FT ,σταθερότητα εννοείται αυτό που στα κείμενα της πολιτικής οικονομίας αναφέρονται ως σταθεροί όροι αναπαραγωγής των σχέσεων του κεφαλαίου .Από την άλλη πλευρά η λεγόμενη αστική δεξιά του Σαμαρά έχει αποκαλύψει την οργανική γενετική ένδεια της σε επιχειρήματα, ιδέες, ανθρώπους και έχει μεταμορφωθεί σε μια πιο λαϊκιστική εκδοχή του Λαός του 2007.

Τα ενδιάμεσα μεταρρυθμιστικά ρεύματα στερημένα  από τις θεμελιώδεις κοινωνικές αναφορές που απαιτούν τέτοια εγχειρήματα ( αστική παραγωγική παράδοση, κοινωνία πολιτών , διανοούμενους εκτός κρατικών pay rolls) θα δώσουν μια δύσκολη μάχη με την Δημαρ μάλλον σε ρόλο τελικού ρυθμιστή. Το όποιο μεταρρυθμιστικό ΠΑΣΟΚ πάσχει από οξύ αυχενικό με αποτέλεσμα να κοιτάει μονίμως στο κελί του Άκη στον Κορυδαλλό, ενώ ο " πρακτικός "Μάνος θα επιβεβαιώσει τις αρχές του management :  άλλος είναι ο ρόλος και οι ικανότητες  του ηγέτη και άλλος ο ρόλος και οι ικανότητες του αναντικατάστατου στελέχους.

Οι εκλογές γίνονται ως τυπική κωμωδία παρεξηγήσεων. Ένας δυναμικός ΣΥΡΙΖΑ με φυσιολογικές δουλείες προς εκδοχές Δεκο του deep pasok  και  κινήματα " όχι στην αυλή μου"  προσέρχεται με την πιο ρεαλιστική ατζέντα ευρωπαϊκής αλλαγής .Η  καχεκτική παλαιοδεξιά τον ανακατασκευάζει ως πολιτική μεταμόρφωση του Godzilla για να τον αποκαθηλώσει εκ του ασφαλούς από το μυαλό των ψηφοφόρων της ΕΡΕ.

Η νίκη του Σαμαρά θα στρεσάρει τους πάντες εντός Ελλάδας αλλά θα ανακουφίσει τις αγορές προσωρινά μέχρι το επόμενο χρηματοπιστωτικό επεισόδιο. Άντε τώρα ΠΑΣΟΚ ,Δημαρ να υπάρξουν σε κυβέρνηση με αντιπολίτευση Λαφαζάνη. Ο Αλέξης θα παρατήσει τους FT και θα το ρίξει στο Lenin’s Tomb.Ο Σταθάκης θα γυρίσει στα Χανιά και θα επανεμφανιστεί ο Τειρεσίας Αλαβάνος. Μιλάμε για τραγωδία.

Η νίκη Τσίπρα θα χαλαρώσει το εσωτερικό , θα ταρακουνήσει για μια δυο ημέρες τις αγορές μέχρι ο Αλέξης δώσει συνέντευξη σε τίποτα Bloomberg και εξηγήσει το αυτονόητο: είμαστε " σύντροφοι" με τον Λούλα ρε παιδιά δεν είμαστε η Αλ Κάιντα : Το πρότυπο μας είναι η Νορβηγία εκτός από τον Brevik. Εδώ κοτζάμ υπουργός της "neoliberal" Βραζιλίας μας στέλνει χαιρετίσματα στην πιο διεθνή  εκδήλωση, άλλο τώρα που δεν το πρόσεξαν πολλοί, απορροφημένοι από τα χιλιοειπωμένα ανέκδοτα του τυπικού  liberal left Zizek (εδώ)

Ωστόσο μια κυβέρνηση Τσίπρα χωρίς  Κουβέλη, χωρίς θέση στην "ναι στο πρώτο μνημόνιο " Κατσέλη, τους Οικολόγους   και λοιπούς " έντιμους" μη αριστερούς τεχνοκράτες ( αυτοί βρίσκονται πάντα σε αφθονία) δεν έχει μέλλον. Γι αυτό η ενισχυμένοι  Δημάρ Οικολόγοι είναι όροι εκ των ων ουκ άνευ. Η ενίσχυση τους είναι όρος επιβίωσης της κυβερνώσας αριστεράς. Η λοιπή αριστερά λειτουργεί στην έντιμη μεταφυσική αναμονή μιας επερχόμενης «ανάστασης» ενός «Οκτώβρη».

Ένας κυβερνητικός ΣΥΡΙΖΑ θα έχει βέβαια σοβαρά προβλήματα για να εφαρμόσει εσωτερικές αντιπελατειακές αντισυντεχνιακές μεταρρυθμίσεις. Το ενδιαφέρον θα είναι ότι δεν μπορεί να τις αναβάλει. Με το ΙΚΑ σε διάλυση και τη Γενοπ να εισπράττει το αναλογικά οκταπλάσιο από τον προϋπολογισμό, ο Δραγασάκης δεν θα ρισκάρει το πτυχίο του από το LSE , για μην αγχωθεί ο Φωτόπουλος. Οι Ελληνικές μεταρρυθμίσεις έχουν εξαντλήσει και τα όρια του αυτονόητου. Από ότι φαίνεται αυτό το αυτονόητο κυκλοφορεί ενίοτε όμως στα γραφεία των εκάστοτε υπουργών .Η ελληνική μυθολογία άλλωστε βρίθει από μεταμορφώσεις.

Άντε καλό βόλι και αισιοδοξία .Η απαισιοδοξία είναι η πολυτέλεια των insiders και η απελπισία μετριάζεται πολύ από το χαμόγελο και την αλληλεγγύη του διπλανού αισιόδοξου.

Εκδήλωση Ζιζεκ.Τα ενδιαφέροντα ήρθαν από το Rio και τη Brasilia.

Είδα την εκδήλωση με τους Ζίζεκ Τσίπρα στο διαδίκτυο .Δυστυχώς έχω δει τόσο Ζιζεκ στο Υoutube που η ομιλία του ,μου φάνηκε σαν να βλέπω τον Τζίμη Πανούση .Τα ίδια τρικ, οι ίδιες εξυπνάδες που είναι τόσο δημοφιλείς στους οπαδούς του, μια μανιέρα που έχει εξαντλήσει τα όρια της , αλλά ποτέ δεν σε διαψεύδει.Βέβαια για λόγους αυτοσυντήρησης διατηρεί τις αμφισημίες με τις οποίες είναι " καλυμμένος" για οτιδήποτε. Η ευφορία του κόσμου ήταν τόση ώστε μάλλον δεν έδωσε σημασία  τους υπαινιγμούς ασφαλείας του και απόστασης ,αλλά αυτό είναι δευτερεύον. Άσε που η υπερβολική εισαγωγή αποσιώπησε την μόνη επίσημα  πολιτική  παρέμβαση του Slavoj: υποψήφιος πρόεδρος Σλοβενίας με την υποστήριξη του Eldr. Εκείνο  που μου έκανε όμως εντύπωση είναι άλλο .Είναι  κάτι που πέρασε τελείως απαρατήρητο.

Σε μια αποστροφή της ομιλίας του ο Κ Δουζίνας μεταφέρει ένα περιστατικό όπου ο υπουργός εργασίας της Βραζιλίας στέλεχος του κυβερνώντος κόμματος,  Partido dos Trabalhadores (PT) εξέφρασε  την αμέριστη συμπαράσταση του για την επερχόμενη κυβερνητική αριστερή αλλαγή. Δεν   γνωρίζω αν πολλοί σημείωσαν την συμβολική και πολιτική περίπλοκη του περιστατικού .Το πρόβλημα είναι ότι αυτό δεν μπορεί να γίνει αντικείμενο ανάλυσης με την κλασσική πολιτική άλγεβρα .Με όρους μιας στατικής ανάγνωσης θα μπορούσαμε να καταλογίσουμε απύθμενη υποκρισία στον σύντροφο υπουργό και σκόπιμη αβελτηρία στον ΚΔ . Με  τους τυπικούς τρέχοντες όρους ο υπουργός  μιας τυπικής οικονομικής υπερδύναμης που πρωτοστατεί στην " νεοφιλελεύθερη " παγκοσμιοποίηση εκφράζει την αμέριστη συμπαράσταση του στην πιο ελπιδοφόρα αριστερά της Ευρώπης με τη πιο συμπαγή ,στα όρια του δόγματος, "αντινεοφιλευθερη " ρητορεία .Με τους ίδιους τυπικούς όρους ο υπουργός μας κάνει πλάκα καθώς η κυβέρνηση του πρωτοστατεί στο περιορισμό των ροών του ΔΝΤ προς την Ελλάδα, τη στιγμή που  χωρίς αυτούς τους πόρους δεν θα έχουμε ούτε ασπιρίνες. Με την ίδια τυπική λογική θα μπορούσαμε να προσάψουμε στον ΚΔ μια λαϊκιστική αποστροφή η οποία ποντάρισε στα εύπεπτα στοιχεία του " εργατικού κόμματος " της εξωτικής Λατινικής Αμερικής αποσιωπώντας την ουσία της ,δεκαετούς πλέον, Βραζιλιάνικης διακυβέρνησης.

Αυτά θα μπορούσαν να σημειωθούν  σε μια συρμική  αποτύπωση του περιστατικού. Ωστόσο  τίποτα από αυτό δεν συμβαίνει αν δεν κατανοήσουμε τον κόσμο χωρίς τους εννοιολογικούς εγκλωβισμούς του " νεοφιλελευθερισμού".

Η διακυβέρνηση στην Βραζιλία είναι μια τυπικά πετυχημένη αριστερή διακυβέρνηση ακριβώς γιατί παρεμβαίνει δημιουργικά στην παγκόσμια διαδικασία οικονομικής φιλελευθεροποίησης δημιουργώντας συνεχώς συστήματα προστασίας για τους αδύναμους, παράγοντας νέες θέσεις εργασίας. Μια τέτοια διακυβέρνηση ενδιαφέρεται για μια αντίστοιχη Ελληνική αλλαγή στον βαθμό που αυτή παρουσιάζεται στο ίδιο περίγραμμα. Η πιθανή Συριζαικη αλλαγή έχει νόημα ,μόνο αν γίνει μια left liberal κυβέρνηση στους δρόμους των Λούλα, Ρούσεφ. Μόνο σε αυτό το πλαίσιο όλα γίνονται συνεκτικά και εξηγήσιμα. Μάλιστα μπορούν να αποκτήσουν αναπάντεχες παγκόσμιες διαστάσεις. Αντί να βαυκαλιζόμαστε με επικίνδυνες δοξασίες περί Ρωσίας θα ήταν απείρως καλύτερο να επενδύσουμε την γνωριμία του Δουζίνα με τον Υπουργό. Μια επίσκεψη πρωθυπουργού Τσίπρα στην Ρούσεφ αμέσως μετά την Ευρώπη θα έδινε ένα αναμφισβήτητο κύρος. Θα μπορούσαμε να δούμε πως γίνεται μια  αριστερή διακυβέρνηση χωρίς την καταφυγή στις συνταγές του 80.

Το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ έχει την εξής ιδιομορφία .Είναι γραμμένο στην κατανοητή διάλεκτο ΠΑΣΟΚ αλλά δια των πολύ επιμελών αποσιωπήσεων και περίτεχνων διατυπώσεων ,υψηλής φιλολογικής «χειρουργικής» προσπαθεί να κλείσει το μάτι στον ιδιωτικό τομέα υποδηλώνοντας ότι αναζητά μια νέα λειτουργική ισορροπία. Μιλάει την argot εκεί που μπορεί και την γλώσσα των υπαινιγμών στους υπόλοιπους μόνο που η ελληνική αστική τάξη είναι οργανικά λούμπεν αμόρφωτη μακριά από νεύματα και υπονοούμενα. Από την άλλη πλευρά οι πιο νουνεχείς μεταρρυθμιστικές δυνάμεις αντί να εντοπίζουν τις φυσικές αμφισημίες ενός πολυσυλλεκτικού κόμματος, καλό είναι να επιβραβεύουν τις  εκφράσεις ενός υφέρποντος αναγκαστικού εκσυγχρονισμού. Στο σημείο αυτό οι αναλύσεις των  Ανδριανόπουλου (εδώ), Αναστασόπουλου (εδώ) έδειξαν μια ενδιαφέρουσα ευελιξία.

Αλίμονο , όταν στην κεντρική εκδήλωση του ΣΥΡΙΖΑ κάποιος μεταφέρει την αμέριστη συμπαράσταση υπουργού χώρας των Brics σε μια επερχόμενη κυβέρνηση  χρειάζεται αρκετή πρεσβυωπία για να μην δεις το τρομερά θετικό της υπόθεσης. Είναι κάτι συμβολικά πολλαπλάσιο και πιο παραγωγικό από τις συνεχείς αγωνιώδεις ιδεολογικές αναζητήσεις μέσω της ανατολικογερμανικής  Die Linke. Είναι αμφισβητήσιμο αν οι οργανωτές της εκδήλωσης  κατάλαβαν  τι ειπώθηκε αλλά είναι βέβαιο ότι επαΐοντες " αντινεοφιλελεύθεροι" σφυρίζουν αδιάφορα αδυνατώντας να εντάξουν στην τρέχουσα αφήγηση τους ,το τόσο σημαντικό περιστατικό και τελικά θα αφήσουν ανεκμετάλλευτη μια   ευκαιρία διεθνούς ορίζοντα .Η  Βραζιλιανικη κυβερνώσα  αριστερά  πρωτοπορεί και δεν είναι ανάγκη να  γοητευόμαστε από τη γραφική εκδοχή του πετρελαϊκού κρατισμού στο Καράκας.

Ομιλία Δουζίνα.Περίπου στο 06:00 η αναφορά στον υπουργό

Εικόνα Candido Portinari

Σοσιαλδημοκρατία ,φιλελευθερισμός και κυβερνώσα αριστερά

Εξετάζοντας το προφίλ των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές παρατηρούμε δύο ενδιαφέρουσες ομάδες : τους αυτοριζόμενους φιλελεύθερους και τους αυτοριζόμενους σοσιαλιστές σοσιαλδημοκράτες Αν υποθέσουμε  ότι κάθε μια από αυτές τις ομάδες θα συνεισφέρει ακούσια τη θεματολογία της ως συμπληρωματικό στοιχείο μιας πληθυντικής κυβερνώσας αριστεράς τότε νομιμοποιούμαστε να εξετάσουμε ένα ενδιαφέρον  ερώτημα: ευρίσκεται μια κυβερνώσα αριστερά σήμερα ,εγγύτερα σε μια σοσιαλδημοκρατική ή σε μια φιλελεύθερη οπτική;

 Η διερεύνηση δεν μπορεί να γίνει, αν δεν ορισθεί πρώτα με σαφήνεια το επίπεδο εξέτασης .Οι έννοιες της σοσιαλδημοκρατίας και του φιλελευθερισμού τοποθετούνται στο χώρο του υπαρκτού, του ιστορικώς κεκτημένου, της ευρωπαϊκής    εμπειρίας  και όχι στο χώρο του δέοντος , του ιδεώδους μιας φιλελεύθερης ουτοπίας και ενός ιδεατού σοσιαλδημοκρατικού συμβολαίου.

Η σοσιαλδημοκρατία υπήρξε η μεγάλη κατάκτηση του δεύτερου μισού του εικοστού αιώνα για τους εργαζόμενους της Δ.Ευρώπης. Αντιπροσώπευε το μέγιστο βαθμό αναδιανομής εισοδημάτων εντός καπιταλισμού , το καλύτερο σημείο ισορροπίας κεφαλαίου εργασίας πρός όφελος της εργασίας .Ωστόσο το ισοζύγιο αυτό δεν προέκυψε μόνο από τους αυστηρά ταξικούς ή και γεωπολιτικούς προσδιορισμούς μιας εποχής έντασης δύο συστημάτων οικονομίας, προέκυψε και από τις ευεργετικές μορφές που πήρε η οργάνωση της εργασίας , και η κατακτημένη ισχυρή δομή του κράτους στη Δύση. Μεγάλες βιομηχανικές μονάδες με μεγάλη σώρευση ανθρώπινου δυναμικού σε βιοπολιτικες συνθήκες ταξινόμησης, οργάνωσης και ελέγχου. Η σοσιαλδημοκρατία προκύπτει ως ταξικός συσχετισμός που εδραιώνεται επάνω στην συγκεκριμένη μορφή της μεγάλης βιομηχανικής μονάδας. Τα μεγάλα συνδικάτα ορίζουν την μορφή ,το περίγραμμα ,το   σκελετό  που ενσωματώνει και ενοποιεί τη βιοπολιτική ισχύ των δυνάμεων της εργασίας. Χωρίς αυτή τη μορφή η ταξική ισορροπία θα ήταν διαφορετική .Δεν είναι τυχαίο ότι με την σταδιακή αλλαγή των οικονομιών προς μικρότερα και πιο ευέλικτα σχήματα η ισορροπία κεφαλαίου εργασίας μετατοπίζεται .Ο χώρος και οι λειτουργίες του εργοστασίου δημιουργούν ,ως περίγραμμα, ευνοϊκότερες συνθήκες συνδικαλισμού . Η " εξωτερική" , χωροτακτική αυτή συνθήκη είναι σύμφυτη με την σοσιαλδημοκρατική ισορροπία, είναι οργανικό στοιχείο της. Με την έννοια αυτή η αναζήτηση μιας σοσιαλδημοκρατικής άρθρωσης ως εγγύτερο σημείο μιας μεσοπρόθεσμης αριστερής τακτικής είναι αιωρούμενη. Απουσιάζει το πλαίσιο, η εξωτερική συνθήκη εντός της οποίας θα μπορούσε να κατακτηθεί το καλύτερο σημείο ταξικής ισορροπίας .Η πρόσφατη ελληνική εμπειρία ανέδειξε και μια ενδιαφέρουσα αντίφαση .Η αυθεντική σοσιαλδημοκρατική ισορροπία επιτυγχάνεται ακριβώς στις εργασιακές δομές της μορφής του "εργοστασίου" οι οποίες είναι κυρίως οι         μεγάλες ΔΕΚΟ.Ο συσχετισμός γίνεται και πάλι ευνοϊκότερος αλλά η ταξική διελκυστίνδα εκφράζεται με πολλαπλές μορφές στις οποίες επικρατούν πολιτιστικά και λειτουργικά συστατικά πέραν του ταξικού συνδικαλισμού πχ πρακτικές " εξαίρεσης" , άτυπες  συμφωνίες  κυρίων  που τελικά ευεργέτησαν την εργασία ως στατιστικό μέσο όρο με τεράστιες όμως, αποκλίσεις των ανώτερων και κατωτέρων πραγματικών αμοιβών οι οποίες  επέτειναν τον κατακερματισμό εντος της εργασίας. Η ελληνική σοσιαδημοκρατία εφάρμοσε σωστά ,την σωστή συνταγή μόνο οι " σοσιαλδημοκρατικές " δομές  ήταν σχετικά λίγες και το ελληνικό κράτος με γνωστές αδυναμίες.

Από την άλλη πλευρά έχουμε αντιφατικές αλληλοσυγκρουόμενες εμπειρίες από την φιλελεύθερη εμπειρία.

 Ο φιλελευθερισμός δεν διαθέτει μια οπτική σχεδιασμένης αναδιανομής αλλά αντίθετα προβάλει ως κύριο την ύπαρξη διαδικασιών που ευνοούν τις εθελοντικές συναλλαγές με το ελάχιστο κόστος  και την ελάχιστη κρατική παρέμβαση. Το κύμα φιλελευθεροποίησης των Ρηγκαν Θατσερ συγχρονίζεται με την "αποβιομηχάνιση " στη Δύση ,την διόγκωση του τομέα των υπηρεσιών , την αναβάθμιση του χρηματοπιστωτικού τομέα,  την παγκοσμιοποίηση. Πρόκειται για παγκόσμιο φαινόμενο που υπερβαίνει την Ευρωπαϊκή εμπειρία. Το ιστορικό αυτό κύμα δεν είναι της ίδιας τάξεως με την σοσιαλδημοκρατία. Η σοσιαλδημοκρατία είναι ταξικός συσχετισμός σε συγκεκριμένο χώρο και τόπο ενώ ο φιλελευθερισμός  λειτούργει σε πλανητική διάσταση και μετασχηματίζει όλες τις οικονομίες και κοινωνίες. Αν η σοσιαλδημοκρατία έχει τοπικούς προσδιορισμούς ο φιλελευθερισμός είναι οικουμενικός. Όλες οι οικονομίες φιλελευθεροποιούνται ανεξαρτήτως εκκίνησης. Ο υπαρκτός φιλελευθερισμός δεν είναι επιλογή για την αριστερά είναι δεδομένο υπαρκτό περιβάλλον εντός του οποίου κινείται.

Στην συγκεκριμένη συγκυρία λοιπόν η αριστερά δεν έχει μια επιλογή απέναντι σε δύο επίδικα της ίδιας κλάσης. Η σοσιαλδημοκρατία είναι παρελθόν ο φιλελευθερισμός είναι παρόν. Η  αριστερά δεν μπορεί να νοσταλγήσει την σοσιαλδημοκρατία αλλά ταυτόχρονα δεν μπορεί να είναι καθολικά αντιφιλελεύθερη , "σοσιαλιστική" στην έννοια του παγκόσμιου κεντρικού κρατικού ελέγχου όλης της οικονομίας και κοινωνίας.

Ευρισκόμαστε σήμερα ,αναγκαστικά, εγγύτερα στην έννοια της " φιλελεύθερης " αριστεράς , μιας αριστεράς που καλείται ουσιαστικά να αποσυνδέσει την μορφή από το περιεχόμενο του ταξικού συσχετισμού .Η σοσιαλιαλδημοκρατική νοσταλγία αναφέρεται κυρίως στις μεγάλες οικονομικές μονάδες, τις γιγαντιαίες δομές του κράτους και της βιομηχανίας οι οποίες ευνοούν τις κεντρικές δομές αναδιανομής για την ευημερία των πολλών. Η ιδεολογική αδράνεια των πιο συμβατικών ρευμάτων της σοσιαλδημοκρατίας έγκειται στην ταύτιση της μορφής και του περιεχομένου της ταξικής ισορροπίας , όπου κατανοείται η αντιστάθμιση των οικονομικών ανισοτήτων μέσω των επιθυμητών πυραμιδωτών δομών. Αντί να δοθεί η έμφαση στο πραγματικό επίδικο της προστασίας , αναζητείται νοσταλγικά εκείνη η μορφή οργάνωσης  που συγχρονίστηκε με μια καλύτερη ταξική εξισορρόπηση. Από την άλλη πλευρά η φιλελευθεροποίηση ευνοεί ακριβώς το στοιχείο του μη προβλέψιμου, του επιθυμητού αναπάντεχου ,της αυτόνομης επιχειρηματικότητας. Μια " μη σοσιαλιστική φιλελεύθερη "  αριστερά καλείται ακριβώς να εξισορροπήσει τις ανισότητες σε ένα περιβάλλον όπου η πολυμορφία, η ποικιλία , το απρόβλεπτο της οικονομίας δεν είναι απλώς μια παράμετρος, αλλά μια επιθυμητή συνθήκη. Η συμμετοχή στην παγκόσμια κατανομή εργασίας δεν μπορεί να γίνει χωρίς το στοιχείο της καινοτομίας η οποία είναι εξ´ ορισμού πειραματική , ευεπίφορη στο λάθος και  αστάθμητη εκ των προτέρων σε επιτυχία. Η οργανωσιακή ρευστότητα είναι συστατική στην νέα οικονομική αρχιτεκτονική.

Η λύση δεν είναι απλή, προφανώς και τα  προβλήματα γνωστά .Η ύπαρξη άτυπων μορφών απασχόλησης δημιουργεί πολλαπλούς βαθμούς προστασίας. Η αριστερά καλείται να επινοήσει νέες μορφές προστασίας που να συνάδουν με τη σημερινή αρχιτεκτονική, αντί να προστάζει την οικονομία να λάβει ένα σχήμα με το οποίο ήταν εξοικειωμένη πριν σαράντα χρόνια. Επειδή είναι διαφορετική υπόθεση η υπεράσπιση των ισάριθμων εργαζομένων σε μια ΔΕΚΟ από ότι σε 3000 βιοτεχνίες του λεκανοπεδίου, δεν μπορούμε να οραματιζόμαστε το κλείσιμο των βιοτεχνιών και την παραγωγή τους συγκεντρωμένη σε ένα κεντρικό εργοστάσιο, επειδή αυτή η μορφή είναι διαχειρίσιμη. Αντιθέτως  για να αποκτήσουν οι εργαζόμενοι στις βιοτεχνίες μια επαρκή κάλυψη, χρειαζόμαστε καταγραφές, ελέγχους, βιοτεχνικές ζώνες κλπ. Η μοριοκλασματική δομή είναι συστατική σε κάθε σύγχρονη οικονομία. Το σοσιαλιστικό πρόταγμα της υπεράσπισης της κοινωνίας και εργασίας πρέπει να πάρει μια φιλελεύθερη πλαστική μορφή .

Είναι ενδιαφέρον ότι τα πιο αποτελεσματικά αριστερά πολιτικά κινήματα κατά της φτώχειας στον αναπτυσσόμενο κόσμο, δεν υιοθετούν κανένα πρόσταγμα σοσιαλδημοκρατίας, αλλά ενισχύουν τις τοπικές πρωτοβουλίες τυπικής επίσημης επιχειρηματικότητας από τα κάτω, ενθαρρύνουν την μεσαία επιχείρηση εντός ενός σαφούς πλαισίου και απαιτούν άνοιγμα των αγορών για να έχουν πρόσβαση τα προϊόντα τους στον αναπτυγμένο κόσμο. Δεν έχουμε μια κατεύθυνση αντιφιλελευθεροποίησης , κλεισίματος συνόρων και ροών, αλλά εμπλουτισμού και αναπροσανατολισμού της υφιστάμενης φιλελευθεροποίησης. Με μια έννοια η αριστερά καλείται να δώσει ένα πρόσημο στον υφιστάμενο φιλελευθερισμό. Δεν μπορεί να ακυρώσει τις ροές εμπορευμάτων , τις ροές πληροφοριών, αλλά να συγκρατήσει ,να ελεγξει τις ανεξέλεγκτες ροές και μοχλεύσεις των χρηματοοικονομικών παραγώγων και να μηδενίσει το ανθρωπολογικό κόστος  των αναπόφευκτων μεταναστεύσεων. Η κυβερνώσα αριστερά στην Λατινική Αμερική καταθέτει μια σειρά από εφαρμοσμένες επιτυχείς πολιτικές που προσιδιάζουν περισσότερο προς αριστερόστροφους φιλελευθερισμούς παρά πρός σοσιαλδημοκρατικές πρακτικές της Ευρώπης.

Εικόνα: The Chicago Sunday Tribune archives