Για ένα κομμάτι ψωμί : Small Times Crooks

Στην ταινία του 2000 «Μικροαπατεώνες» (Small Time Crooks) ο Woody Allen περιγράφει την ιστορία μιας μκροσυμμορίας που για να κλέψει μια τράπεζα ανοίγει ακριβώς δίπλα ένα φούρνο εικονικά. Ο στόχος είναι να σκάσουν ένα τούνελ για την ληστεία , αλλά κάτι αναπάντεχο συμβαίνει : ο φούρνος φτιάχνει καταπληκτικά ψωμάκια ,είναι τόσο κερδοφόρος που καθιστά την ληστεία λιγότερο ελκυστική .Η ταινία όντως απολαυστική , με τον Allen μικροκακοποιό να ευρίσκεται σε τρομερή αμηχανία .


Είχα ξεχάσει την ταινία μέχρις ότου προχθές , ένας φίλος μου απεκάλυψε ότι η ιστορία ,σε ελαφριά παραλλαγή έγινε πραγματικότητα στην Ελλάδα του 2011. Τύπος με σοβαρή εμπλοκή με τα ποινικά δικαστήρια ( μιλάμε για κακουργήματα ) έχει ανάγκη να ξεπλύνει χρήματα .Ανοίγει ένα φούρνο - βιτρίνα και συμβαίνει το αναπάντεχο. Μέσα στη κρίση φούρνος πάει τόσο καλά ,και σε μερικούς μήνες ευρίσκεται με αλυσίδα καταστημάτων άρτου εντός Αθηνών. Η νεοελληνική μαύρη οικονομία ξεπέρασε και τον W.Allen

Η διάφορα είναι βέβαια σαφής :

Στην αμερικανική εκδοχή τα λεφτά δεν είναι το πρόβλημα .Στην ελληνική εκδοχή τα λεφτά είναι μαύρα ,αλλά και στις δυο περιπτώσεις , η τύχη είναι ότι ποντάροντας σε δυο concepts ( ληστεία - ξέπλυμα ή φούρνος) η τύχη σου χαμογελά στο νόμιμο. Είναι φανερό πως τίποτα δεν θα είχε γίνει αν κάποιος δεν έπαιρνε μια πρωτοβουλία.

Η ιστορία μου φάνηκε ως τυπική αναπαράσταση της συγκυρίας

Η Ελλάδα ποντάρει ταυτόχρονα στην άτακτη χρεοκοπία ( παρανομία) και Μνημόνιο Plus ( φούρνος) και κάνουμε το σταυρό μας κατά λάθος ο φούρνος να βγάλει τίποτα εδώδιμο. Η προέλευση του κεφαλαίου εκκίνησης είτε είναι φανταστική είτε ύποπτη , αλλά χωρίς τα λεφτά δεν γίνεται τίποτα.

Οι κριτικές που διαβάζω για το μνημόνιο Plus είναι όλες λογικές αλλά αφορούν δυο διαφορετικά επίπεδα ανάλυσης:

Η πρώτη κριτική είναι ότι , τα νούμερα σε οποιαδήποτε αλγεβρική αποτίμηση δεν "βγαίνουν" .Δεν γνωρίζω την συγκεκριμένη άλγεβρα του χρέους , αλλά γνωρίζω ότι καμία άλγεβρα του παγκόσμιου χρέους δεν "βγαίνει". Με κάποιο τρόπο αν η κριτική είναι σωστή μαθηματικά αλλά επιλεκτικά αποσιωπητική. Τελικά δεν έχει σημασία αν τα νούμερα είναι σωστά αλλά αν μπορούν να φανούν σωστά μέσα σε ένα μεσοπρόθεσμο μέλλον και μέσω μόχλευσης ενός ενδεχόμενου υποτιθέμενου ανοδικού κύκλου να αφομοιωθούν σε μια θετική δυναμική.

Η δεύτερη κριτική είναι ότι το χρέος αξιοποιείται προσχηματικά για να γίνει μια γιγαντιαία ανατροπή της κοινωνίας και οικονομίας. Ανεξάρτητα με την μαθηματική ασυνέπεια των λογιστικών του χρέους, σημασία έχει το πραγματικό βιοτικό επίπεδο που πέφτει ραγδαία. Ωστόσο εδώ αποσιωπάται , ότι η ίδια η πολιτική είναι προσχηματική γενικά και όχι μόνο το χρέος. Η γενική πολιτική είναι διαχείριση συμβόλων , μετωνυμιών και προσχημάτων. Όσο το χρέος είναι πρόσχημα ,άλλο τόσο είναι και το έθνος, η πατρίδα, το κοινωνικό κράτος, οι τάξεις κλπ. Αν δεν έχει σημασία το χρέος γιατί είναι εμπειρικά ασύλληπτο ,γιατί είναι ένα αφηρημένο μέγεθος το οποίο παράγει ανεργία , φτώχεια, κρίση τότε κάθε αφαίρεση δεν έχει σημασία και άρα έτσι ακυρώνεται οποιαδήποτε μεγάλη πολιτική μάχη αφηρημένα επίδικα.


Οι πολέμιοι της μαθηματικής ασυνέπειας της διάσωσης μπορεί να διαψευστούν γιατί η μαθηματική ασυνέπεια της ελληνικής διάσωσης δεν έχει σημασία καθώς αυτή θα εισαχθεί σε μια μη συνεπή μαθηματική δομή , αύτη του παγκόσμιου χρέους. Καθώς το χρέος είναι το ίδιο παραγωγός νέων χαοτικών δυναμικών κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει τη στατιστική πιθανότητα ενός νέου σημείου ασταθούς ισορροπίας με εξυπηρετήσιμο το χρέος. Οι υποστηρικτές της προσχηματικής χρήσης του χρέους μπορεί να αιφνιδιαστούν από την αποδόμηση του ως απλό ιδεολόγημα , καθώς οι αντίπαλοι τους μπορεί να αποδημήσουν άλλες αφαιρέσεις απαραίτητες για μια στοιχειώδη κοινωνική συνύπαρξη .πχ αν το χρέος είναι πρόσχημα, η νομιμότητα , εθνική κυριαρχία, η αλληλεγγύη τι είναι ;

Από την άλλη οι υποστηρικτές του μνημονίου βασίζονται σε μια παραδοχή ασφυξίας, αδιεξόδου η οποία δεν μπορεί να αποδειχθεί θεωρητικά. Ο μόνος τρόπος να γίνει απτή η διαλυτική χρεοκοπία είναι να πραγματοποιηθεί.

Αν ξανασκεφτούμε με βάση την διπλή ιστορία του φούρνου, είναι σαφές πως δεν υπάρχει καμία διέξοδος με εγγυημένα αποτελέσματα. Υπάρχει ένα θεμελιώδες στοιχείο τυχαιότητας, ενδεχομενικότητας το οποίο μπορεί να καθορίσει την έκβαση. Όσο τα διαδοχικά μνημόνια δεν εγγυούνται τίποτα, άλλο τόσο τίποτα δεν εγγυούνται οι αποδράσεις από αυτά. Σε μια άλλη εκδοχή της ταινίας του Allen θα μπορούσε η έκβαση να ήταν διαφορετική: η ληστεία να πετύχει ανεξάρτητα από την ποιότητα του φούρνου ή ίσως η κομπίνα του έλληνα «ποινικού» να συνεχιζόταν εν κρυπτώ για χρόνια. Ποιος ξέρει;

Είτε έτσι είτε αλλιώς υπάρχει ένα ελκυστικό στις δυο ιστορίες : η παραγωγή του ψωμιού. Η δυνατότητα να φτιαχτεί και να πωληθεί ένα καλό καρβέλι ψωμί. Είναι αυτό που κατά βάθος ψάχνουν όλοι: Όποιος δει προσεκτικά όλες τις εκδοχές ( ναι όχι στο μνημόνιο ,μέσα έξω ευρώ) κοινό άρρητο υπόστρωμα είναι ότι πρέπει να παραχθεί, να πωληθεί και διανεμηθεί το κέρδος σωστά για ένα «καρβέλι ψωμί».

Υπάρχουν πολλοί πάρα πολλοί που δεν ξέρουν πόσο δύσκολο, περίπλοκο με πόσο ρίσκο φτιάχνεται το καλό ψωμί.H τρέχουσα αντίφαση ότι ένα από τα καλύτερα ψωμιά στην Αθήνα φτιάχνεται από τα λεφτά μιας παρανομίας.