Εξουδετέρωση μέσω υπέρβασης και η αστική ανακατασκευή

Όταν στις εκλογές του Ιουνίου ο Α.Ανδριανόπουλος κατέθεσε μια έμμεση αλλά σαφή επιλογή υπερ του Συριζα  (εδώ)το ζήτημα πέρασε τελείως απαρατήρητο. Μόλις χθες ο Α.Παπαχελάς προχώρησε σε μια επαινετική γνωμάτευση για την Α.Παπαρήγα  (εδώ). Βέβαια οι συνηγορίες ήταν πολύ διαφορετικού περιεχομένου. Στην πρώτη περίπτωση ο ΑΑ στάθμιζε το σκληρό πλαίσιο εντός του οποίου ο ενδεχόμενος νικητής Σύριζα θα είχε μια μόνο επιλογή επιβίωσης: αυτή των φιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων. Στο συλλογισμό του ΑΑ το πλαίσιο της συγκυρίας ήταν αξεπέραστο , ανυπέρβλητο από τις διακηρύξεις του Σύριζα. Στην περίπτωση του ΑΠ έχουμε μια διαφορετική προσέγγιση : το πλαίσιο είναι εύθραυστο άρα μια απουσία της νουνεχούς Παπαρήγα , θα δημιουργούσε μεγαλύτερα προβλήματα.

Τα περιστατικά αυτά συνήθως αντιμετωπίζονται με τον εύλογο συλλογισμό "όταν σε επαινεί ο αντίπαλος ......." .Η ανάλυση αυτού του τύπου βασίζεται σε μια σύλληψη της διάταξης των πολιτικών αντίμαχων ως διελκυστίνδα δύο ομάδων προσκόπων. Η πολιτική αντιμετωπίζεται στην "γυμνή" μορφή ως κατάληψη του κράτους, επομένως το επίδικο είναι ζήτημα κτήσης όπου προφανώς η κοινοκτημοσύνη δεν είναι συνήθης. Αντίθετα όμως, οι γνώμες που αναφέραμε  σχετίζονται περισσότερο με την έννοια ενός ορίου εντός του οποίου η πολιτική γίνεται κατανοητή ως πολλαπλή σχέση αντιθέσεων και συμφωνιών. Δεν είναι ό έπαινος του αντιπάλου ως απόδειξη εσωτερικής ανεπάρκειας που δημιουργεί πρόβλημα αλλά ο εγκλεισμός , η συμπερίληψη του αντιπάλου σε ένα ανώτερο ή διαφορετικό πλαίσιο από αυτό που ίδιος κατανοεί. Αυτό που ουσιαστικά κάνουν οι ΑΑ και ΑΠ δεν είναι να εξουδετερώνουν τους αριστερούς αντιπάλους μέσω του επαίνου, αλλά να τους χαρτογραφούν να τους εντοπίζουν εντός ενός άλλου τόπου από αυτόν που οι ίδιοι αντιλαμβάνονται ως κύριο. Αν ο Σύριζα αυτοαναγνωρίζεται ως αριστερή δύναμη ο ΑΑ του υπενθυμίζει ότι ως κυβέρνηση θα είναι πρώτα κυβέρνηση και μετά αριστερά και άρα τον αναμένει μια πορεία πχ Λούλα ή ΚΚΚ.(1)Αν το ΚΚΕ αυτοκατανοείται ως "κομμουνιστικό" , ο ΑΠ του υπενθυμίζει ότι ως κόμμα είναι κατ' αρχάς κοινοβουλευτικό και άρα τόσο χρήσιμο παρά τη θέληση του.

H ρητορική αυτοεπίκληση ,λοιπόν, μιας αντισυστημικότητας ή ριζοσπαστικότητας γίνεται ατελέσφορη, γιατί τελικά η "αντισυστημικότητα" είναι μέρος ενός ευρύτερου πολιτικού σύμπαντος , το οποίο εντοπίζεται μόνο όταν είσαι εξωτερικός παρατηρητής του. Από "μέσα" το σύστημα δεν γίνεται κατανοητό ως όλο , και επομένως η "αντισυστημικότητα" είναι μερική , δηλαδή τελικά υποσύνολο μιας λειτουργικής δομής. Η περίπτωση των τρομοκρατικών οργανώσεων είναι η πιο ακραία εκδήλωση του φαινομένου. Σε αυτές η αυτοκατανόηση του συστήματος ως ολότητα γίνεται στην απόλυτη παλιμπαιδική μορφή της και η αντισυστημικότητα καταλήγει τραγική καρικατούρα. Το ζήτημα, λοιπόν, δεν τίθεται στη μορφή της "ενσωμάτωσης" , μιας υποτιθέμενης υπαναχώρησης από καθαρές αριστερές αρχές , αλλά στη κατανόηση της διαδικασίας αλλεπάλληλων εγκιβωτισμών τις οποίες υφίστανται όλα τα κρατικομματικά υποσύνολα.

Όμως αν, η αριστερά αντιμετωπίζεται μέσω μιας διαδικασίας "συμπερίληψης" όπου τελικά αναζητείται ένα άλλο ή ανώτερο πεδίο συνύπαρξης είναι ενδιαφέρον αν μπορούμε να δούμε το ίδιο για την ΧΑ.

Κατ' αρχάς η ΧΑ δεν αυτοπαρουσιάζεται ως αντισυστημική σε ανταγωνισμό με άλλους υποτιθέμενους αντισυστημικούς, αλλά ως αντιολογαρχική ενώ η έννοια των συστημάτων δεν σημειώνεται αρνητικά στις διακηρύξεις της. Αν όμως προσπαθήσει διαχειριστεί κάποιος την ΧΑ μέσω του ίδιου μηχανισμού εγκιβωτισμού ( πχ η επίκληση του  πατριωτισμού της) τότε αναδεικνύεται ένα παράδοξο: κανείς δεν επιθυμεί να την "εξουδετερώσει" , στο πρότυπο που γίνεται με την αριστερά , μέσω "συμπερίληψης" σε ένα ανώτερο πεδίο κατανόησης του συστήματος. Ακόμη και οι πιο συντηρητικές φωνές προσπαθούν να δημιουργήσουν ένα ρήγμα προς το ναζιστικό μόρφωμα. Επιλέγεται μια στρατηγική υπονόμευσης από τα κάτω, καθώς συντηρητικοί κύκλοι προσπαθούν να οικειοποιηθούν την θεματολογία της για εκλογικούς λόγους. Δηλαδή ενώ "τεχνικά" η ΧΑ μπορεί να υπαχθεί στην "συμπερίληψη" σε ένα άνω επίπεδο, κανείς δεν το αποπειράται γιατί αυτή η διαδικασία συνεπάγεται μια σηματοδότηση μιας ελάχιστης συναίνεσης. Έτσι η ΧΑ κατοχυρώνει το προνόμιο να μην την θέλει κανείς στην "οικογενειακή φωτογραφία" της πολιτικής του οικογένειας. Η μοναδικότητα της ΧΑ δημιουργείται από την απέχθεια που η ίδια θέλει να δημιουργεί προς όλους. Αυτή η απέχθεια απαγορεύει τη ρητή διαδικασία εξουδετέρωσης μέσω "συμπερίληψης".

Μπορούμε λοιπόν να πούμε ότι το μόρφωμα αυτό ισχυροποιείται μέσω ενός ρήγματος το οποίο επιλέγει να συντηρεί με την εργαλειακή χρήση του απεχθούς ναζιστικού εθνικιστικού προγράμματος. Αναλύοντας την λειτουργική θέση της ΧΑ, δεν είναι ναζιστική αλλά μηχανισμός που χρησιμοποιεί τον φυλετισμό ως το πιο αποτελεσματικό ιδεολόγημα για τοποθετήσει το απόλυτο όριο ετεροκαθορισμού του.Συμπεραίνουμε ότι έχει δημιουργηθεί ένας πόλος στην αρχιτεκτονική του κρατικοκομματικού οικοδομήματος , ο οποίος κατέχει την ακραία δεξιά θέση στο οριζόντιο επίπεδο αλλά παραμένει μπλοκαρισμένος σε οποιαδήποτε αναγωγή προς τους ανώτερους ορόφους. Η μοναδικότητα της ΧΑ είναι ότι αυτοκατανοείται ως το απόλυτο ανάδελφο κόμμα χωρίς καμία επιθυμία συμμαχιών.Επομένως παρότι η ΧΑ δεν είναι σε καμία περίπτωση "αντισυστημική" δεν φαίνεται προς το παρόν να είναι διαχειρίσιμη μέσω της διαδικασίας "εγκλεισμού" και ακούσιας υπαγωγής της σε ένα άλλο πεδίο αναφοράς από τους φορείς μιας αστικής στόχευσης.

Το δίλλημα είναι όντως στρατηγικό: Ως μοναδικός διαχειριστής του ορίου της η ΧΑ παραμένει σε μια ιδιόμορφη απομόνωση, αλλά ως φορέας του φυλετικού μίσους διασπείρει τον ιό της μισαλλοδοξίας. Η απομόνωση είναι εγγεγραμμένη στο λογισμικό της και την ανατροφοδοτεί , όντας "μόνη" εναντίον όλων. Η απομόνωση την θρέφει η εγγύτητα επιμολύνει τον πλησιέστερο.
Στην επερχόμενη φάση , θα υπάρξουν συγκυρίες όπου είναι δυνατό η διαχείριση αυτή να αλλάξει. Κάποιος ,ως εξωτερικός παρατηρητής μπορεί να διατυπώσει την ιδέα ότι ένα υπέρτερο πεδίο πχ. το εθνικό , στην γεωπολιτική του διάσταση, συμπεριλαμβάνει και την ΧΑ, ως παράγοντα ισχύος. Η γνωμάτευση πιθανόν να πάρει τη μορφή :"παρά τις ακραίες θέσεις της η ΧΑ κλπ κλπ". Όπως και στις περιπτώσεις της αριστεράς , η αποτίμηση δεν θα έχει απλά τη μορφή επαίνου , αλλά το σχήμα της υπέρβασης και κατανόησης της ΧΑ σε ένα άλλο επίδικο πεδίο.
Υποστηρίζω ότι μια τέτοια εξέλιξη δεν είναι ελέγξιμη αλλά είναι ανεπιθύμητη γιατί θα σημάνει το πέρας της απομόνωσης της ΧΑ. Αν υπάρχουν τρία ενδεχόμενα: 1.-ισχνή ΧΑ ή 2-.ισχυρη απομονωμένη ΧΑ ή 3-. δεξιά με ρεπερτόριο ΧΑ προτιμώ τη σειρά 1-2-3.Κρίσιμη θα είναι η αντοχή της Σαμαρικής δεξιάς στην πολιτική της συγκυρίας. Όσο η υπόθεση της διακυβέρνησης γίνεται σε ένα όριο "εθνικής συνευθύνης" , η εξέλιξη αναβάλλεται. Ένα μελλοντικό σενάριο ανακατασκευής ενός ευρωπαϊκού αστικού χώρου, μέσω μιας ή περισσοτέρων παρατάξεων δυναμικής διαχείρισης των μνημονίων, θα απαγόρευε την δεξιά επιστροφή στο 1945.Παρότι σε μια πρώτη ανάγνωση μια αστική ανακατασκευή εντός ενός «μνημονιακού» τόξου φαίνεται με μέτωπο προς τα αριστερά, δεν πρέπει να αποσιωπηθεί ότι απαραίτητος συγκροτητικός όρος του ,είναι να συνεχιστεί η προς τα αριστερά υπερβατική στάση. Υστερικοί αντισυριζαισμοί όπου υπερτονίζονται οι μερικότητες ,τελετουργικές αντί κκε κορώνες, είναι  καταστατικά εκτός μιας τέτοιας κατεύθυνσης η οποία θα επιβιώσει μόνο με ρήγμα προς την ΧΑ. Από την άλλη πλευρά το σαφές φλερτ του Σύριζα με την αυτοδυναμία μέσω του υποβιβασμού των διαδικασιών, αλλά κυρίως του πολιτισμού της απλής αναλογικής, μπορεί , ως ανεπιθύμητο παράπλευρο γεγονός, να επιταχύνει την άρση της απομόνωσης για την ΧΑ και την διάχυση της ως κύρια ιδεολογία εντός μιας νεκραναστημένης ευρείας δεξιάς.

Εικόνα :http://tomreeder.wordpress.com/2009/10/



(1) Ο Τσάβες δεν είναι τυπική περίπτωση αριστερής κυβέρνησης αλλά μάλλον παράδειγμα συνετής πετρελαιοπαραγωγού χώρας που διαχειρίζεται κοινωνικά το μοναδικό πόρο, ενώ όλη η υπόλοιπη οικονομία είναι τυπικά φιλελεύθερη. Δεν είναι τυχαίο ότι παρότι το Περού η Ουρουγουάη η Βραζιλία έχουν τυπικά προέδρους η κυβερνήσεις αριστερές δεν απολαμβάνουν της αίγλης τής Βενεζουέλας γιατί οι κοινωνικές πολιτικές του Τσαβες είναι ουσιαστικά εύκολες ,απ' ευθείας μεταφορές πόρων από μια εγγυημένη, σταθερή πηγή. Η υψηλή δημοφιλία του Τσάβες εντός ελληνικής αριστεράς, ενώ αυτός είναι αντικείμενο απόρριψης ή δυσφορίας από τους Negri, Zizek και η συστηματική υποτίμηση των επιτευγμάτων του πιο left liberal Λούλα είναι μάλλον ανησυχητική.