Sunday, March 10, 2013

Αντιφάσεις για το υπέδαφος: Chavez goes to Skouries


Ο θάνατος του Τσάβεζ άφησε ενδιαφέροντα ταξινομικά ζητήματα :Με αναμφισβήτητες επιτυχίες στην μείωση της φτώχειας, με αποδεδειγμένα επιτεύγματα στην αναδιανομή , ταξινομείται στην αριστερά. Ωστόσο υπάρχει μια συσχέτιση η οποία δημιουργεί μια άλλη οπτική: ο Τσάβες αναδιανέμει ένα πλούτο τον οποίο σωρεύει λογιστικά μέσω μιας τεχνικά απλής διαδικασίας. Από τις εισπράξεις του πετρελαίου διοχετεύει όλο και μεγαλύτερα ποσά στις πληβειακές μερίδες του πληθυσμού. Η " πετρελαϊκή " δομή της οικονομίας του, του δίνει την δυνατότητα για αυτές τις μεταβιβάσεις. Είναι η ίδια δομή που επιτρέπει στην Σ. Αραβία, η οποία ιστορικά και πολιτειακά ευρίσκεται στον αντίποδα, να κάνει αντίστοιχες μεταβιβάσεις και να επιτυγχάνει καλύτερες επιδόσεις στην μείωση της ανισότητας, όπως αυτή καταμετρείται μέσω του δείκτη Gini (πηγή).Στην κατανομή του πλούτου είναι φανερό πως η δομή της οικονομίας παίζει ρόλο. Μια οικονομία με σταθερές ροές εξωτερικού συναλλάγματος από μια πρώτη ύλη έχει μεγαλύτερους βαθμούς ελευθερίας. Ορθά η ελληνική αριστερά εντάσσει τον Τσάβεζ σε μια αφήγηση μιας παγκόσμιας αριστεράς, όμως η αποσιώπηση τού απλού μηχανισμού αναδιανομής, υπονοεί ότι είναι δυνατόν σε κάθε οικονομία να πραγματοποιούνται τέτοιες μεταβιβάσεις , ως τελικά όλα να είναι ζήτημα πολιτικού συσχετισμού.

Ο θάνατος του Τσάβεζ συνέπεσε με εσωτερικές διεργασίες , σχετικές με τον ορυκτό πλούτο. Η ΑΟΖ με τα πετρέλαια της και οι Σκουριές με το χρυσό είναι αντικείμενο διαφωνιών και συζητήσεων. Έχω την γνώμη πως οι συζητήσεις για τον πλούτο του υπεδάφους έχουν μια βαθύτερη ιδεολογική διάσταση με στοιχεία αρχαιότητας. Η βασική ιδέα πως ο κρυμμένος πλούτος , ο οποίος ως θεία δωρεά θα προσθέσει ροές στα δημόσια οικονομικά, ενισχύει τις πιο αταβιστικές πλευρές της κοινωνίας και δεν είναι καθόλου τυχαίο πως στην σχετική φιλολογία πρωτοστάτησαν φωνές από τον περίβολο της λαικιστικής ακροδεξιάς (πηγή)

Ωστόσο υπάρχει μια άλλη διάσταση: Το πετρέλαιο , το οποίο είναι ορυκτός πλούτος που δυνητικά στο μέλλον θα προστεθεί είναι αντικείμενο πλειοδοσίας ενώ ο χρυσός που είναι πλούτος που γρηγορότερα θα εισρεύσει πολύ γρηγορότερα είναι σημείο έντονης διαμάχης. Η διάφορα είναι χαώδης. Μάλιστα στην επιχειρηματολογία γίνονται ενδιαφέροντα άλματα. Αν στην Χαλκιδική διακυβεύεται ο υδροφόρος ορίζοντας, το δάσος ενώ ταυτόχρονα η ιδιοκτησία είναι μέρος της ελληνικής ολιγαρχίας τότε το φυσικό αέριο ή πετρέλαιο που δυνητικά θα αντληθεί θα γίνει χωρίς περιβαλλοντικό κίνδυνο  (πηγή)και στην ιδιοκτησία θα είναι κανένα αυτοδιαχειριζόμενο σχήμα;
Αν προεκτείνουμε τις αντιρρήσεις για τις Σκουριές , με τυπική αυστηρότητα και στοιχειώδη γνώση του περιβαλλοντικού  κινδύνου μιας παραγωγικής γεώτρησης μεγάλου βάθους, τότε είναι προφανές ότι η συζήτηση για την ΑΟΖ περισσεύει. Κάποιος συγκροτεί μια αφήγηση με απαράδεκτους χρυσούς και αποδεκτά πετρέλαια με επινοημένες συσκοτίσεις στα όρια της δημαγωγίας.
Η Συριαική αριστερά , ακριβώς την ώρα που προσπαθεί να περιγράψει μια έξοδο με το στοιχείο της παραγωγικής ανασυγκρότησης, κάνει μια ακατανόητη υποχώρηση, μεταφέροντας το επίδικο από το επίπεδο μιας τεχνικής διαύγασης ενός σύνθετου οικονομικού κοινωνικού ζητήματος, στο επίπεδο των ιδεολογημάτων. Και επειδή τα ιδεολογήματα έχουν να κάνουν με το προνομιακό χώρο της ακροδεξιάς, το έδαφος και το υπέδαφος , θα χάσει από χέρι. Αν η εκμετάλλευση του υπεδάφους , δεν κατανοηθεί ως σύνθετη διαδικασία με αναγκαστικούς υπολογισμούς οι οποίοι ενίοτε βγάζουν μερικά πλην για μερικές ομάδες, τότε θα κατανοηθεί ως φυσική θεία δωρεά η οποία με αμόλυντο μεταφυσικό τρόπο χαρίζεται στο προαιώνιο εδαφικό έθνος της ακροδεξιάς. Η ανακοίνωση για την ακύρωση μιας εξορυκτικής διαδικασίας η οποία εκπληρώνει τις τυπικές διαδικασίες, υπονομεύει εκ προοιμίου οποιαδήποτε μελλοντική επένδυση στο υπέδαφος. Αν υιοθετηθεί αβίαστα η πλοκή των αντιρρήσεων για τις Σκουριές , η ευθεία ειλικρινής στάση είναι να σταματήσει εδώ και τώρα η πλειοδοσία για τα πετρέλαια. Είναι η πιο έντιμη στάση.

Αν ο Τσάβεζ έκανε τέτοιες δραστικές αναδιανομές , το οφείλει και στο υπέδαφος του. Αν κάποιοι φαντασιώνονται παραγωγική ανασυγκρότηση και αναδιανομή χωρίς ορυκτό πλούτο και την συνεπαγομένη τεχνική, οικονομική και κοινωνική περιπλοκή κάνουν λάθος ή τέλος πάντων κινούνται εντός της ακροδεξιάς αρμονικής εδαφικής ιδέας. Εκτός εάν σηματοδοτούσουν αυτή την ανασυγκρότηση ως ρομαντικό τεχνολογικό άλμα προς μια απόλυτη οικολογία των μηδενικών οχλήσεων .Αν όμως γνωρίζουν την περίπλοκη και την αποσιωπούν πρόσκαιρα, ταυτόχρονα πλειοδοτώντας σε ΑΟΖ, τότε υπονομεύουν το ίδιο το σχέδιο τους: τόσο ως προς το περιεχόμενο του όσο , κυρίως , ως προς την αξιοπιστία του.
Εικόνα: http://ferrebeekeeper.wordpress.com/2012/10/03/

3 comments:

Anonymous said...

Η Βενεζουέλα μετά τον Chavez

Σάββατο, 16 Μαρτίου 2013 - 00:01 Μετά το θάνατο του Hugo Chavez, το ενδιαφέρον στρέφεται στην φάση πολιτικής μετάβασης στην οποία έχει εισέλθει η χώρα, καθώς το τι θα συμβεί από εδώ και πέρα δεν είναι ιδιαίτερα ξεκάθαρο, σχολιάζει σε έκθεσή της με ημερομηνία 8 Μαρτίου 2013 η Citi.

Ο Nicolas Maduro εκτελεί χρέη Προέδρου της χώρας, έως ότου πραγματοποιηθούν εκλογές, πιθανότατα εντός του Απριλίου. Η Citi εκτιμά ότι το κυβερνών κόμμα PSUV θα κερδίσει εκ νέου τις εκλογές, με δεδομένα αφενός τα υψηλά εκλογικά ποσοστά που έλαβε στις εκλογές του προηγούμενου έτους, αφετέρου το γεγονός ότι η αντιπολίτευση αυτή τη στιγμή είναι διχασμένη και αδύναμη.

Ο θάνατος του Chavez, σε μία περίοδο μεγάλων διαιρέσεων στη χώρα, θα μπορούσε να προκαλέσει περισσότερα προβλήματα σε μια οικονομία που ήδη βρίσκεται αντιμέτωπη με πολύ σοβαρά προβλήματα, και να θέσει σε κίνδυνο τη σταθερότητα, προκαλώντας ενδεχομένως προβλήματα και στην ομαλή ροή πετρελαίου – κάτι τέτοιο όμως δεν φαίνεται ακόμα στον ορίζοντα.

Σε κάθε περίπτωση, το 'ακριβό' οικονομικό μοντέλο που ακολούθησε ο Chavez ήδη αντιμετωπίζει όλο και περισσότερα προβλήματα. Οι διάδοχοι του Chavez θα πρέπει να εξασφαλίσουν τη συνέχιση της χρηματοδότησης των γενναιόδωρων κοινωνικών προγραμμάτων, όμως σε περιβάλλον αυξανόμενου πληθωρισμού, ελλείψεων σε βασικά αγαθά και διογκούμενου χρέους, ειδικά σε περίπτωση υποχώρησης των τιμών του πετρελαίου που συνέβαλαν καθοριστικά στη χρηματοδότηση των προγραμμάτων του Chavez, η δυνατότητα να συνεχιστεί αυτή η χρηματοδότηση είναι αμφισβητήσιμη. Σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, η Citi δεν αποκλείει λαϊκίστικές κινήσεις π.χ. στην κατεύθυνση της αύξησης του κατώτατου μισθού, σχολιάζει όμως ταυτόχρονα ότι τέτοιου είδους μέτρα ελάχιστα θα συνεισφέρουν στην αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η οικονομία της χώρας.

Η εικόνα που διαμορφώνεται, θα μπορούσε να ωθήσει την ηγεσία της χώρας να προβεί σε πιο ριζοσπαστικές κινήσεις, προκειμένου να επαναβεβαιώσει τα 'επαναστατικά' της διαπιστευτήρια και να συνεχίσει να απολαμβάνει υποστήριξης.

Anonymous said...

Η Citi εκφράζει αμφιβολίες για το κατά πόσο ο στενός κύκλος του Chavez, ο οποίος μέχρι πρότινος δεν συμμετείχε στη λήψη κρίσιμων αποφάσεων, θα καταφέρει να χειριστεί ομαλά και αποτελεσματικά την πολυπλοκότητα της οικονομίας της χώρας για παρατεταμένη περίοδο. Σημαντικός είναι επίσης ο κίνδυνος διασπάσεων στο εσωτερικό του PSUV. Και όλα αυτά, με δεδομένο ότι πρόκειται για μία χώρα που κατατάσσεται μεταξύ των μεγαλύτερων παραγωγών ενέργειας διεθνώς, η οποία διατηρεί φιλικές σχέσεις τόσο με το Ιράν όσο και με την Κούνα και, επιπλέον, διαθέτει ιστορικό εντάσεων με τις ΗΠΑ, προσδίδουν διαστάσεις ευρύτερης γεωπολιτικής σημασίας στο διακύβευμα της εσωτερικής πολιτικής σταθερότητας.

'Μαύρος χρυσός'

Η Βενεζουέλα διαθέτει κατά πάσα πιθανότητα τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου στην υφήλιο, τουλάχιστον στα 'χαρτιά'. Όπως αναφέρει η Citi, σύμφωνα με την BP ('Statistical Review of World Energy 2012') τα αποθέματα πετρελαίου της Βενεζουέλας υπολογίζονται σε 296,5 δισ. βαρέλια, έναντι 365,4 δισ. βαρελιών της Σαουδικής Αραβίας.

Αν και αντιμετωπίζει σοβαρές δυσκολίες στην πλήρη αξιοποίηση των γιγαντιαίων πετρελαϊκών αποθεμάτων της, η Βενεζουέλα κατατάσσεται τέταρτη μεταξύ των χωρών του OPEC με τις μεγαλύτερες εξαγωγές πετρελαίου, εξάγοντας περίπου 1,5 εκατ. βαρέλια ημερησίως. Αξίζει όμως να σημειωθεί ότι οι εξαγωγές της είναι μειωμένες κατά 50% σχεδόν σε σχέση με τα επίπεδα του 1998, όταν ο Chavez ανέλαβε την εξουσία.

Παρόλο που δεν αναμένεται κάποια αλλαγή βραχυπρόθεσμα, η πετρελαϊκή πολιτική της χώρας δείχνει μη βιώσιμη. Ο υπουργός Ενέργειας της Βενεζουέλας, Rafael Ramirez, έχει ήδη καταστήσει σαφές ότι η πετρελαϊκή πολιτική δεν πρόκειται να αλλάξει, μετά το θάνατο του Chavez. Ο ίδιος χαρακτήρισε ως 'μία από τις επιτυχίες του Προέδρου' την πολιτική που ακολουθήθηκε μέχρι σήμερα, τονίζοντας μάλιστα ότι η πετρελαϊκή βιομηχανία έκανε σαφή την αφοσίωσή της στο πρόσωπό του.

Από την πλευρά της η Citi σημειώνει πως, με δεδομένη την πτωτική τάση στην παραγωγή πετρελαίου της Βενεζουέλας, και την ισχυρή εξάρτηση της χώρας από τα έσοδα της κρατικής πετρελαϊκής PDVSA για τη χρηματοδότηση των ταχέως αυξανόμενων κοινωνικών δαπανών, η διαρκής έλλειψη επενδύσεων στον κλάδο, προκειμένου τα έσοδα αυτά να ενισχυθούν, έχει οδηγήσει σε ένα σπιράλ διόγκωσης του δημοσίου χρέους. Αυτό σημαίνει ότι η πετρελαϊκή πολιτική της Βενεζουέλας, όσο θα συνεχίζει να οδηγεί σε μείωση παραγωγής και αύξηση των εισαγωγών, θα χρειαστεί τελικά να τεθεί υπό αναθεώρηση.

Πέρα όλων των παραπάνω, η Citi κάνει ένα ακόμα σχόλιο, σημειώνοντας πως, γενικότερα, χωρίς το χάρισμα και τη δημοτικότητα του Chavez, οι μελλοντικοί ηγέτες της Βενεζουέλας ίσως να μην είναι πέσουν τόσο εύκολα στα… 'μαλακά', σε περίπτωση που προκύψουν περιστατικά διαφθοράς και οικονομικής κακοδιαχείρισης.

Left Liberal Synthesis said...

Anonymous
Ορθή η αναφορά